Nếu tiêm tế bào ung thư vào người khỏe mạnh thì họ có bị ung thư không?

Vào những năm 1950, một nhà khoa học người Mỹ đã tiến hành thí nghiệm táo bạo, mạo hiểm này và phát hiện ra một kết luận bất ngờ!

Để thực hiện thí nghiệm này, chúng ta cần những đối tượng sẵn sàng tham gia và những tế bào ung thư có thể được tiêm vào, nhưng ai lại sẵn lòng tiêm những tế bào ung thư khủng khiếp vào cơ thể họ? Những tế bào ung thư được tiêm này đến từ đâu? Trên thực tế, quá trình giải quyết những vấn đề này không hề vẻ vang chút nào.

Năm 1951, Henrietta Lacks, người Mỹ, qua đời vì bệnh ung thư cổ tử cung, những tế bào ung thư còn sót lại trong cơ thể bà còn hoạt động đã được các nhà nghiên cứu khoa học chiết xuất và đặt tên là “tế bào HeLa”. 

Trên thực tế, ngay từ trước, chuột đã được sử dụng làm đối tượng thí nghiệm và được tiêm một lượng lớn "tế bào HeLa", kết quả thật đáng kinh ngạc, những con chuột được tiêm đã mắc bệnh ung thư. Nhưng mọi người không hài lòng với điều này, để có được kết quả chính xác hơn, Chester Southam, một nhà virus học xuất sắc người Mỹ, đã nghĩ đến việc sử dụng đối tượng là con người để làm thí nghiệm.

Một kế hoạch thử nghiệm như vậy rõ ràng đã vi phạm đạo đức nghiên cứu khoa học cơ bản nhất trong cộng đồng y tế. Nhưng với danh nghĩa kiểm tra hệ thống miễn dịch của bệnh nhân, Southam đã bí mật tiêm 5 triệu "tế bào HeLa" vào một phụ nữ mắc bệnh bạch cầu và đánh dấu vị trí tiêm.

Một thời gian sau, Southam hoàn thành việc tiêm tế bào ung thư cho hàng chục bệnh nhân, sau khi quan sát, ông đã tỏ ra rất ngạc nhiên khi phát hiện tại chỗ tiêm có một số vết sưng đỏ dưới da, sờ vào có cảm giác rất cứng. Các xét nghiệm xác nhận đó là một khối u ác tính.

Điều này càng thu hút sự quan tâm của Southam. Ông muốn tiếp tục theo dõi cách những bệnh nhân này “tiêu hóa” các tế bào ung thư cứng đã xâm lấn và cũng có kế hoạch quan sát cách hệ thống miễn dịch của bệnh nhân “chơi đùa” với các tế bào ung thư.

Tuy nhiên, các khối u này đã biến mất trong vòng vài tuần, nhưng ở 4 bệnh nhân, khối u tái phát và lan đến các hạch bạch huyết, và một bệnh nhân cuối cùng đã tử vong. Những kết quả phức tạp như vậy được Southam giải thích là một thiếu sót trong thiết kế thí nghiệm, bởi bản thân những bệnh nhân này cũng mắc bệnh ung thư, điều đó không có nghĩa là việc tiêm tế bào ung thư đã dẫn đến cái chết của đối tượng thí nghiệm.

Để loại bỏ các yếu tố gây nhiễu do bệnh gây ra và giúp thí nghiệm được chính xác hơn, Southam quyết định chọn một nhóm người khỏe mạnh làm đối tượng thí nghiệm và sau đó tiến hành một đợt tiêm tế bào ung thư mới. Có thể hình dung rằng không có người khỏe mạnh nào sẵn sàng sử dụng cơ thể của mình làm chuột bạch thí nghiệm. Và bởi vậy, Southam đã hướng đối tượng thí nghiệm của mình vào các tù nhân đang thụ án trong nhà tù.

600 người được tiêm tế bào ung thư

Năm 1956, dưới danh nghĩa nghiên cứu phương pháp điều trị bệnh ung thư, Southam đã tuyển 65 tù nhân từ một nhà tù ở Mỹ, họ tự nguyện đăng ký tham gia thí nghiệm này với tâm lý hành động này như một sự chuộc tội. Southam và các trợ lý đã tiêm tế bào "tế bào HeLa" vào những tên tội phạm này nhiều lần.

Kết quả cho thấy, các khối u sẽ tăng lên ở chỗ tiêm nhưng biến mất một cách kỳ lạ sau một thời gian ngắn! Và khi số lượng mũi tiêm tăng lên, các khối u tại chỗ tiêm sẽ biến mất ngày càng nhanh hơn. Điều này khiến Southam tin chắc rằng kháng thể của chính cơ thể đã tiêu diệt thành công tế bào ung thư, đồng thời quá trình tuần hoàn và trao đổi chất của cơ thể khỏe mạnh đã nhanh chóng loại bỏ các khối u, đồng thời thiết lập một cơ chế miễn dịch mạnh mẽ hơn.

Để có được mẫu đủ lớn, ông lại một lần nữa che giấu việc tiêm tế bào ung thư, khiến đối tượng thí nghiệm tưởng rằng họ chỉ đang tham gia một cuộc thử nghiệm nghiên cứu khoa học thông thường. Trong những thập kỷ tiếp theo, ông liên tục tiêm tế bào ung thư vào hơn 600 đối tượng thí nghiệm. Phải đến khi ba bác sĩ khác phản đối quyết liệt và vạch trần ý đồ thực sự của Southam.

Tuy nhiên, do đạo đức nghiên cứu khoa học chưa được chuẩn hóa vào thời điểm đó và “sự đồng ý có hiểu biết” không được quy định rõ ràng trong các thí nghiệm nghiên cứu nên giấy phép kinh doanh của Southam đã bị thu hồi và việc thi hành án bị đình chỉ trong một năm. Cách xử lý vô thưởng vô phạt này không khiến Southam bị trừng phạt nặng nề.

Tuy nhiên, nếu gác vấn đề về đạo đức sang một bên thì nghiên cứu thực nghiệm của Southam đã có những đóng góp to lớn cho sự phát triển của y học. Ông đã dùng một cách cực kỳ vô nhân đạo để cho nhân loại một câu trả lời chắc chắn: ung thư không lây từ người sang người, ông còn dùng phương pháp nguy hiểm này để chứng minh sức mạnh của hệ miễn dịch của con người.

Vậy các tế bào miễn dịch của cơ thể mạnh đến mức nào?

Trên thực tế, có hàng ngàn protein được lưu trữ trong mỗi cơ thể con người, những protein này bao phủ màng tế bào và tạo thành cầu nối liên lạc giữa các tế bào, cho phép các tế bào khác nhau giao tiếp với nhau. Những protein này còn có chức năng đặc biệt, đó là xác định “kẻ thù” và “đồng minh”.

Khi virus và vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể con người, cầu nối thông tin trên protein sẽ phát ra tín hiệu báo động đỏ, sau khi nhận được tín hiệu, các tế bào miễn dịch sẽ ngay lập tức tấn công theo nhóm và loại bỏ các tế bào mầm bệnh bị tổn thương và chuyển hóa ra khỏi cơ thể.

Đặc biệt, đại thực bào trong cơ thể con người chính là những “con át chủ bài” tấn công các tác nhân ngoại lai và tế bào ung thư. Nhưng tế bào miễn dịch không phải là toàn năng, khi hệ thống miễn dịch của chúng ta có sự bất thường, tế bào ung thư sẽ cải trang thành những tế bào bình thường để đánh lừa các tế bào miễn dịch, sau đó chúng lao vào mọi ngóc ngách trên cơ thể con người để “tấn công”.

Ngoài ra còn có một số tế bào khối u rất giỏi ẩn mình, dần dần đạt được sự cân bằng với hệ thống miễn dịch, tức là tế bào khối u ngừng phát triển, tế bào miễn dịch cũng “hạ vũ khí chiến đấu”. 

Nghiên cứu khoa học không thể vượt qua “ranh giới đạo đức”

Câu hỏi tưởng chừng như kỳ lạ về việc tiêm tế bào ung thư vào người khỏe mạnh giờ đây đã có câu trả lời.

Tiêm trực tiếp tế bào ung thư sẽ kích hoạt hệ thống miễn dịch trong cơ thể con người, sau một trận chiến, tế bào miễn dịch sẽ tiêu diệt các tế bào ung thư đang chớm nở trong nôi. Vì vậy, việc tiêm tế bào ung thư không thể khiến người khỏe mạnh phát triển ung thư.

Nhìn lại quá trình nghiên cứu kéo dài hàng chục năm, đối tượng thí nghiệm đã phát triển từ chuột bạch thành người sống. Những rủi ro tiềm ẩn trong việc này thật đáng sợ. Hãy tưởng tượng, nếu những tế bào ung thư đó thực sự gây ra ung thư, liệu Southam có trở thành một kẻ sát nhân không?

Đôi khi nghiên cứu khoa học còn đứng ở ngã ba giữa đạo đức và cái ác, một chút sơ suất cũng có thể gây ra tác hại khó lường. Vì vậy, những khám phá khoa học dù có mang lại lợi ích cho nhân loại đến đâu cũng không thể được dùng để “làm hại con người”.