Nếu Việt Nam cũng áp dụng bộ luật mới của Indonesia, Uber và Grab sẽ thực sự gặp họa

Bạn có nhớ vụ biểu tình nghiêm trọng diễn ra ở thủ đô Jakarta, Indonesia hồi tháng Ba hay không? Cuộc biểu tình này được tiến hành bởi các lái xe taxi và lái xe ba bánh Bajaj trong nỗ lực gây sức ép buộc chính phủ nước này phải ra lệnh cấm Uber, Grab.

May mắn là từ đó tới nay, mọi việc đã được cải thiện đáng kể. Chính phủ Indonesia đã bật đèn xanh cho Uber và Grab tiếp tục hoạt động trong khi Bộ Giao thông Vận tại nước này xây dựng một bộ luật giúp các công ty taxi, dịch vụ cho thuê xe, xe ba bánh Bajaj và các công ty cung cấp ứng dụng gọi xe có thể cùng tồn tại.

Tuần này, bộ luật được xây dựng từ tháng Ba, đã chính thức được công bố.

Một mặt, bộ luật dài 75 trang này đánh dấu sự phát triển tích cực với các công ty cung cấp ứng dụng gọi xe bởi nó chấm dứt cuộc tranh luận về tính hợp pháp của họ. Tuy nhiên, mặt khác, bộ luật tạo ra nhiều trở ngại trên con đường của các startup.

Dưới đây là bảy điều quan trọng nhất rút ra từ bộ luật:

1. Không cần biển số màu vàng

Một trong những yêu cầu quan trọng mà các công ty taxi yêu cầu trong cuộc biểu tình đó là Uber và Grab phải tuân thủ theo các quy định giao thông công cộng hiện hành tại Indonesia như những hãng taxi khác. Tuy nhiên, Uber và những hãng khác không giống các công ty vận tải công cộng và các lái xe của họ cung cấp dịch vụ giống như dịch vụ cho thuê xe riêng.

Quy định mới phát hành trong tuần này đã đưa ra một định nghĩa khá cồng kềnh nhằm giải quyết tình trạng khó xử. Định nghĩa này đưa taxi có đồng hồ đo và xe hơi cho thuê vào cùng nhóm "phương tiện vận chuyển cá nhân cùng phương tiện công cộng không theo lộ trình cố định". Như vậy, chúng không hẳn là phương tiện giao thông công cộng cũng không hẳn là phương tiện cá nhân.

Jakarta là một trong những thành phố có điều kiện giao thông khủng khiếp nhất thế giới

Thuật ngữ "xe hơi công cộng" được định nghĩa đơn giản là những xe mà khách hàng phải trả tiền để đi.

"Xe hơi công cộng" không cần mang biển số màu vàng vốn chỉ bắt buộc với phương tiện giao thông công cộng hư xe buýt của thành phố. Hiện tại, taxi tại Indonesia mang biển số màu vàng nhưng quy định mới khiến những tấm biển số này trở nên lỗi thời.

2. Uber, Grab không thể làm việc với các chủ xe tư nhân

Đây là một rào cản lớn đối với Uber và các hãng khác tại Indonesia. Họ không được phép hợp tác với các chủ xe tư nhân.

Quy định mới ghi rõ rằng các công ty ứng dụng cung cấp các giải pháp cho giao thông cá nhân phải làm việc với lái xe qua một hãng vận tải đã được đăng ký như một công ty cho thuê xe.

Các phần sau sẽ giải thích rõ hơn vấn đề này.

3. Lái xe phải được sắp xếp thông qua các hãng cho thuê xe

Bất cứ ai muốn lái xe cho các công ty ứng dụng đều phải có những sắp xếp với các hãng cho thuê xe.

Quá trình này khiến các lái xe tiềm năng phải làm rất nhiều thủ tục nếu muốn lái xe cho Uber, Grab. Giấy tờ xe của họ phải giao lại cho các công ty cho thuê xe. Xe phải vượt qua cuộc kiểm tra an toàn và có một nhãn dán bên ngoài để hành khách dễ dàng nhận ra. Ngoài ra, bên trong xe cần có một số điện thoại đường dây nóng, đặt ở nơi dễ quan sát.

Các công ty cho thuê xe cung cần phải thực hiện rất nhiều quy tắc. Ví dụ, họ phải có một đội ít nhất năm xe. Họ còn phải có một bãi đỗ xe và một xưởng sửa xe.

4. Uber, Grab không được tuyển dụng

Theo quy định mới, các ứng dụng gọi xe không được phép tuyển dụng lái xe. Như vậy, Uber và Grab không thể đăng quảng cáo tuyển dụng trên ứng dụng và thậm chí còn không được tổ chức sự kiện tuyển dụng.

Các startup sẽ phải nhờ một công ty thuê xe tuyển dụng giúp.

5. Ứng dụng không thể thiết lập mức giá

Mọi thứ trở nên tệ hơn khi chính quyền Indonesia quy định các công ty cung cấp ứng dụng vận chuyển công cộng không được phép thiết lập mức giá và không được hỗ trợ cho các lái xe.

Lái xe taxi, xe ba bánh biểu tình phản đối Uber tại Jakarta, Indonesia

6. Phải tiết lộ dữ liệu của lái xe và xe

Các startup cung cấp dịch vụ gọi xe cũng sẽ phải báo cáo số liệu với Bộ Giao thông Vận tải Indonesia, theo quy định mới. Họ sẽ phải tiết lộ tên của tất cả các công ty cho thuê xe mà họ hợp tác cũng như thông tin về xe và lái xe đang làm việc cho họ.

7. Xe máy vẫn chưa bị kiểm soát

Quy định này không hề đề cập tới xe hai bánh, điều này có nghĩa là dịch vụ vận chuyển bằng xe máy vẫn chưa bị kiểm soát. Hiện tại, ở Indonesia Uber có UberMoto, Grab có GrabBaike và ngoài ra còn có Go-Jek.

Chuyển giao quyền lực

Uber và các hãng khác sẽ phải thiết lập các mối quan hệ chặt chẽ với các ngành công nghiệp cho thuê xe hơi hoặc thậm chí tạo ra các doanh nghiệp cho thuê xe mà họ có thể kiểm soát.

Grab, ví dụ, đã hỗ trợ các lái xe của nó thành lập một tổ chức có tên Hợp tác xa Cho thuê xe Indonesia (PPRI). Tổ chức hợp pháp này có thể hoạt động như một cơ sở đăng ký cho các lái xe muốn làm cho Grab.

Quy định mới kìm hãm sự phát triển của các startup công nghệ vận tải và chuyển giao quyền lực cho các hợp tác xã cho thuê xe của họ. Nếu quy định này hoạt động tốt, nó có thể buộc các startup mang lại những lợi ích tốt hơn cho lái xe và đáp ứng những yêu cầu khác của chính phủ.

Dẫu vậy, quy định này chưa được áp dụng ngay lập tức. Nó sẽ được triển khai trong vòng sáu tháng.

Ridzki Kramadibrata, giám đốc quản lý Grab Indonesia khẳng định quy định mới mang tới nhiều phức tạp cho các startup công nghệ vận tải công cộng.

"Một số phần trong quy định mới là mối lo ngại với các lái xe của chúng tôi và thậm chí có thể ảnh hưởng tới mô hình kinh doanh trong ngành công nghiệp, chúng tôi hy vọng chính phủ sẽ lắng nghe và xem xét nguyện vọng của các lái xe và cùng nhau tìm kiếm giải pháp", Ridzki nói.

Go-Jek và Uber không có bất cứ bình luận gì. Go-Jek, trước đây chỉ cung cấp xe máy nhưng cũng mới ra mắt dịch vụ gọi xe có tên Go-Car tại Indonesia.

Tham khảo TechInAsia