Ngài thị trưởng trẻ này đang dùng Facebook để điều hành cả một thành phố rất hiệu quả

Tirana là một trong những thủ đô nghèo nhất của châu Âu. Bên ngoài trung tâm thành phố đông đúc khách du lịch là những tòa nhà bỏ hoang, những con đường chưa được trải nhựa, dây điện chằng chịt như mạng nhện và trẻ em nhặt rác lang thang khắp nơi. Khi tôi bước vào văn phòng của ngài thị trường, suy nghĩ đầu tiên nảy ra trong đầu tôi là: "Hình như mình nhầm địa chỉ mất rồi".

Căn phòng trông giống như khu thiết kế của một tạp chí, giấy dán tường làm từ bản đồ cũ, những chiếc đèn như các tác phẩm điêu khắc và rất nhiều tranh ảnh nghệ thuật. Ngài thị trưởng, mới được bầu gần đây, mặc áo cardigan và quần jean màu xanh, ngồi trong chiếc ghế bành kiểu Thụy Điển phù hợp một cách hoàn hảo với cách bài trí của căn phòng.

Erion Veliaj, ngài thị trưởng trẻ tuổi của Tirana

Erion Veliaj, ngài thị trưởng, chia sẻ rằng ông đang cố theo phong cách hiện đại. Hành động đầu tiên của ông khi lên nắm quyền thị trưởng là cho sửa chữa tháp đồng hồ tại quảng trường trung tâm của thành phố. "Tôi muốn cho người dân Tirana biết rằng thành phố này sẽ không còn bị lạc hậu so với thời đại", ông nói.

Với một số người, làm thị trưởng chỉ đơn giản để đi cắt băng khánh thành nhưng chính trị gia 36 tuổi này thì khác. Ông muốn thay đổi hoàn toàn bộ mặt chính trị của Albania cũng như xây dựng một hình ảnh mới mẻ, hào nhoáng cho bản thân.

Sử dụng mạng xã hội và các ứng dụng tùy chỉnh, Veliaj tiếp nhận những khiếu nại của cư dân mọi lúc, mọi nơi. Từ những bức ảnh chụp các ổ gà tới tweet 140 ký tự phàn nàn về tình trạng dọn rác không sạch sẽ đều được ông tiếp nhận. Ông sẽ ưu tiên xử lý những vấn đề được like và chia sẻ nhiều nhất. Có rất nhiều vấn đề để ông lựa chọn.

Tirana có khoảng 420.000 cư dân và hơn 300.000 người trong số họ theo dõi Veliaj trên Facebook (tỷ lệ cao gấp 100 lần so với những thị trưởng am hiểu công nghệ khác ở San Francisco).

Vận động tranh cử trực tuyến

Mặc dù là ứng cử viên cuối cùng gia nhập cuộc đua giành chức thị trưởng và gần như độc quyền vận động bầu cử trực tuyến, nhưng Veliaj thắng với 53% số phiếu trong cuộc bầu cử diễn ra vào tháng 6/2015. Ngay sau đó, Veliaj nhận được rất nhiều khiếu nại về tình trạng của các trường mẫu giáo công lập qua Internet nên trong suốt mùa hè ông đã huy động được 2,2 triệu USD từ các quỹ tư nhân cho việc sửa chữa 31 trường mầm non của thành phố. "Anh ấy là một kiểu chính trị gia hoàn toàn khác biệt", Fatos Tarifa, cựu đại sứ Albania tại Mỹ, chia sẻ.

Nhưng đó chỉ là một trong số vô vàn vấn đề cấp bách mà Veliaj cần giải quyết. Ông vẫn còn một chặng đường dài để thực hiện lời hứa trong khi vận động tranh cử về việc nâng cấp cơ sở hạ tầng của thành phố sau hơn 40 năm bị tê liệt dưới chế độ độc tài. Hiện, mỗi ngày Tirana mất nước tới ba lần.

Veliaj cũng hứa tạo việc làm cho các thanh niên Tirana. Tỷ lệ thất nghiệp tại thủ đô Albania là 34%, trong khi trung bình toàn quốc là 28%, với mức lương tối thiểu hàng tháng là 175 USD.

Kẻ vô dụng

Dẫu vậy, nhiều người cho rằng ông ích kỷ và vô dụng. "Anh ấy bắt chước phong cách của Tổng thống Obama", Ilir Kalemaj, giám đốc chương trình quan hệ quốc tế của Đại học New York Tirna, chia sẻ. "Tôi nghĩ anh ấy sử dụng mạng xã hội để đánh bóng danh tiếng cho bản thân và gây sự chú ý với giới truyền thông".

Nhưng Veliaj không lớn lên trong nhung lụa. Sinh ra trong giai đoạn cuối của chế độ độc tài, ông đã tận mắt chứng kiến những hậu quả thương tâm của đói nghèo. Sau khi cha ông qua đời, mẹ ông không thể trang trải cho ông và em trai. Do vậy, năm 13 tuổi, Veliaj đã phải đi bộ ba ngày ròng rã tới Hy Lạp. Ông sống với tư cách một người nhập cư bất hợp pháp tại đây cho tới khi được tới Mỹ theo học khoa học chính trị ở Đại học Grand Valley bang Michigan.

"Tôi vẫn nhớ như in cảm giác sợ cảnh sát khi đó", Veliaj chia sẻ. Hiện tại, với sự giúp đỡ của các mạng xã hội ông hy vọng mang tới sự tin tưởng cho người dân Albania trong bối cảnh nạn tham nhũng khiến người dân không còn tin vào các chính trị gia. Veliaj cho rằng để tạo niềm tin cho người dân, nhất là trẻ em, cần phải cho họ nhìn thấy những gì ông làm.

Học hỏi những thành phố khác ở châu Âu

Ngài thị trưởng trẻ tuổi cũng nghĩ rằng Tirana nên noi gương những thủ đô khác ở châu Âu. "Một thứ không đạt tiêu chuẩn ở Berlin thì cũng không được chấp nhận ở Tirana", ông chia sẻ. Ông khá tự hào khi có mối quan hệ khá mật thiết với các thị trưởng ở các quốc gia khác. Ada Colau, thị trưởng Barcelona, sẽ giúp ông thiết kế những thị trường công cộng tốt hơn. Trong khi đó, Flavio Tosi, thị trưởng Verona, sẽ chỉ cho ông cách xây dựng một hệ thống quản lý chất thải bền vững cho Tirana.

Khoảng 300.000 dân sống ở các vùng nông thôn của Tirana không thích những chuyến đi công tác thường xuyên của Veliaj. Đầu tháng Một, hàng ngàn người đã được sơ tán sau trận lũ ngập nhà cửa tại Tirana. Khi đó, Veliaj đang tham dự một diễn đàn kinh tế ở Sri Lanka nên chỉ có thể cập nhật, giải quyết vụ việc thông qua Facebook. Gerti Bogdani, một thành viên Quốc hội thuộc phe đối lập cánh hữu, cho rằng Veliaj là kẻ vô trách nhiệm. "Anh ấy nhận chức và tăng thuế nhưng chẳng giúp được gì khi cần thiết", Bogdani nói.

Tuy nhiên, rất nhiều người tin rằng Veliaj có thể trở thành thủ tướng tiếp theo của Albania. "Cậu ấy có tuổi trẻ và nguồn năng lượng để thay đổi đất nước này", Tarifa nói trong khi nhắc nhở mọi người nhớ rằng thủ tướng hiện tại của Albania - Edi Rama - cũng từng giữ chức thị trưởng Tirana. Veliaj nói rằng hiện tại ông chỉ tập trung vào công việc của mình. "Albania có quá nhiều thứ cần sửa chữa và chỉ cần Veliaj khắc phục được một vấn đề nhỏ anh ấy sẽ trở thành một người hùng", Tarifa nói.

Tham khảo Ozy