Ngày này năm 1978, một nhân viên marketing gửi thử một email - và vô tình tạo ra cơn ác mộng thư rác toàn cầu

Ngày 3 tháng 5 năm 1978, Gary Thuerk, một nhân viên marketing của hãng Digital Equipment Corporation (DEC), đã thực hiện một điều tưởng như vô hại: gửi một email quảng cáo đến 393 người dùng ARPANET – mạng máy tính quân sự và học thuật tiền thân của internet hiện đại. Tuy nhiên, chính hành động đó đã đặt nền móng cho một trong những hiện tượng gây tranh cãi nhất trong lịch sử truyền thông điện tử: email rác, hay còn gọi là spam.

Nội dung email của Thuerk nhằm quảng bá cho sản phẩm máy tính Decsystem-20 mới của DEC, và được gửi đến những người đang làm việc tại các tổ chức nghiên cứu, đại học và quân sự ở bờ Tây nước Mỹ. Do giới hạn kỹ thuật của ARPANET thời điểm đó, thay vì gửi riêng lẻ, Thuerk gửi một email duy nhất với danh sách dài các địa chỉ người nhận – điều này khiến nhiều người cảm thấy bị làm phiền, đặc biệt khi hệ thống email còn đang ở giai đoạn sơ khai.

Phản ứng ngay lập tức là sự phẫn nộ từ cộng đồng kỹ thuật – không chỉ vì hành vi gửi hàng loạt mà còn vì nó phá vỡ nguyên tắc phi thương mại vốn được duy trì trên ARPANET. Nhiều phản hồi chỉ trích Thuerk, và quản trị viên mạng tại UCLA khi đó còn khẳng định đây là "vi phạm nghiêm trọng tính toàn vẹn của hệ thống".

Thế nhưng, về mặt tiếp thị, email đó lại thành công: Thuerk cho biết DEC đã bán được hàng triệu USD giá trị thiết bị nhờ chiến dịch này. Chính điều đó khiến ông sau này tự nhận mình là "cha đẻ của email spam" – một danh xưng vừa hài hước, vừa đầy mâu thuẫn.

Từ sự kiện năm 1978, "spam" không còn là một lỗi kỹ thuật ngẫu nhiên mà dần trở thành một chiến lược bị lạm dụng trong kỷ nguyên số. Chỉ vài thập kỷ sau, email rác trở thành nỗi ám ảnh toàn cầu, chiếm tới hơn 50% lượng email gửi đi hàng ngày, buộc các công ty phải phát triển hệ thống lọc thư rác, CAPTCHA, và luật chống spam (như CAN-SPAM Act tại Mỹ, 2003).

Điều mỉa mai là vào năm 1978, email vẫn còn là một công cụ cao cấp, chỉ dành cho các nhà nghiên cứu, kỹ sư và học giả. Không ai ngờ rằng chỉ một cú gửi "quảng cáo" duy nhất lại trở thành sự kiện khởi đầu cho một vấn nạn thông tin mà đến nay, cả thế giới vẫn đang loay hoay giải quyết.