Ngược dòng 25 năm trước, ghé thăm cụ tổ của Chrome, Edge... ngày nay

Cách đây một phần tư thế kỷ, ngày 26 tháng Hai năm 1991, Tim Berners-Lee, cha đẻ của Web đã trở thành người tạo ra trình duyệt đầu tiên trong lịch sử, khi giới thiệu nó trên một chiếc máy tính NeXT. Ban đầu trình duyệt này được gọi là WorldWideWeb, nhưng rất nhanh sau đó, nó được đặt tên là Nexus, theo ông Lee cho biết, để tránh gây ra nhầm lẫn giữa “chương trình và không gian thông tin trừu tượng với cùng tên gọi.”

Nexus - Trình duyệt web đầu tiên trong lịch sử.

Đó là một chương trình nhỏ giúp đọc và viết các tài liệu HTML, tại thời điểm đó được cho thấy là cực kỳ đơn giản. Tất cả các tính năng khác đã được bổ sung thêm vào khi web phát triển hơn. Nhưng liệu có thể xem phần mềm trình duyệt web như điều thiết yếu trong lịch sử của ngành điện toán không?

“Nếu nói về toàn bộ sự phát triển của công nghệ có liên kết với việc truy cập nội dung của Web, chúng tôi sẽ không nghi ngờ rằng nó là một mốc quan trọng của lịch sử truy cập thông tin, bên cạnh màn hình hiển thị rõ ràng hơn từ cuộc cách mạng về quy mô, phạm vi và chiều sâu, mà vẫn chưa kết thúc (có lẽ sẽ không bao giờ).” Ông Thomas Bruce, người tạo ra trình duyệt web đầu tiên cho Windows gọi là Cello, cho biết.

Cello - trình duyệt web đầu tiên cho Windows.

Trên thực tế, rất khó đánh giá cuộc cách mạng này vì chúng ta vẫn đang chìm trong đó. “Bất kỳ trình duyệt nào và nói chung, bất kỳ phần mềm nào, cũng chỉ một điểm trong cả chặng đường phát triển kỹ thuật.” Ông Bruce xác nhận. “Tôi hy vọng rằng trong tương lai, mọi người có thể phân tích các sự kiện và xác định một cách rõ ràng thời kỳ diễn ra “cuộc cách mạng trình duyệt”, nhưng ít nhất có lẽ sẽ phải mất 50 năm cho việc đó, và hiện giờ chúng ta mới đi được nửa quãng đường đó.” Ông cho biết.

Cho dù đó là một câu chuyện chưa hoàn chỉnh, mọi người vẫn có thể nói về một số cột mốc chính không thể chối cãi, bắt đầu với việc tạo ra WorldWideWeb, trình duyệt tiên phong của ông Berners-Lee vào năm 1991. Năm 1992, trình duyệt Erwise và ViolaWWW xuất hiện, phát triển tại Phần Lan và California, cho hệ điều hành UNIX, và trở thành những trình duyệt đồ họa đầu tiên.

Cùng năm đó, tại Đại học Kansas, một trình duyệt “chỉ có văn bản” gọi là Lynx ra mắt nhằm phân phối thông tin trong trường học. Và khi nó có giao diện có thể đọc lên thành tiếng, nó trở thành trình duyệt nổi tiếng dành cho người mù. Trình duyệt tiếp theo là Midas, được thiết kế dành cho các nhà vật lý để trao đổi thông tin về nghiên cứu của họ.

Trang Wikipedia hiển thị trên trình duyệt toàn text - Lynx.

Mosaic xuất hiện trên Mac một năm sau đó và trở thành trình duyệt đồ họa “phổ biến” đầu tiên, khi nó cho phép bất kỳ ai cũng có thể lướt mạng chỉ với một cú click, và lần đầu tiên, nó cho phép chèn hình ảnh vào trong văn bản. Sau đó đến lượt Arena, trình duyệt có khả năng hiển thị hình nền, các bảng tính và hàm số, các công thức toán học.

Trình duyệt đầu tiên cho Windows có tên gọi Cello, được viết vào năm 1993 bởi Bruce cho Viện thông tin pháp lý thuộc trường Luật của Đại học Cornell Mỹ, nhằm cung cấp truy cập đến các thông tin pháp lý, do phần lớn luật sư là người dùng Windows, chứ không phải Mac hay Unix. Cello hỗ trợ cho nhiều giao thức hơn là chỉ các trang web, ví dụ như FTP để chia sẻ file, hay Gopher để tìm kiếm và thu hồi tài liệu.

Netscape và Internet Explorer.

Nhận thấy sự thành công của các phần mềm được thiết kế cho việc lướt web, IBM đã không mất nhiều thời gian để tạo ra trình duyệt cho riêng mình, WebExplorer. Năm 1994, trình duyệt nổi tiếng Netscape xuất hiện, và sau đó đến năm 1995 là Internet Explorer, đối thủ cạnh tranh gần nhất của nó. Opera xuất hiện không lâu sau đó, trước Grail, trình duyệt đầu tiên “có thể hack được” tạo ra bởi các nhà nghiên cứu.

Trình duyệt Aranche (1996) được thiết kế cho các máy tính sử dụng MS-DOS hay OpenDOS, và Amaya, với phần mềm miễn phí sẽ cho phép chỉnh sửa trực tiếp bất kỳ trang web nào. Danh sách các trình duyệt được hoàn thiện với Konqueror (1996), Galeon (2001), Safari (2003) từ Apple, Firefox (2004) và Chrome (2008) từ Google, thành viên trẻ nhất của gia đình trình duyệt.

Trong mọi trường hợp trên, thúc đẩy tiếp cận với thông tin trở thành nét chủ đạo để các nhà lập trình tham gia vào quá trình phát triển các phần mềm này. “Phần lớn sự tiến bộ của các trình duyệt được hướng đến một câu hỏi: tôi có thể làm những gì để mọi người có thể truy cập mọi thứ họ muốn dễ dàng hơn?” Ông Bruce Thomas cho biết.

Hình ảnh biểu diễn các giao dịch thông tin trên Internet.

Với lĩnh vực này, và với các mạng lưới lộn xộn của thông tin, dường như việc lựa chọn web ngữ nghĩa đã trở thành chìa khóa. Xu hướng này được thúc đẩy bởi bản thân người sáng tạo ra Web với ý định sử dụng trí tuệ nhân tạo cho Internet để các cỗ máy có thể hiểu được nội dung trực tuyến và giúp chúng ta điều hướng bằng cách định vị, phân loại, cung cấp cấu trúc và tích hợp tất cả các thông tin này, để hình thành nên một núi các dữ liệu chưa được tổ chức.

Tại thời điểm này, Web đã trở thành một điều mà Bruce định nghĩa là “một số lượng khổng lồ các giao dịch thông tin, thường không quan trọng.” “Ngay bây giờ, đang có ai đó sử dụng Internet để tìm một thợ cơ khí cho chiếc ô tô của mình, một ai đó đang sử dụng nó để quyết định liệu có nên đưa con mình đến bác sĩ, một ai khác đang viết một bài hát cho một người cách đó hàng ngàn kilomet. Một người khác nữa đang lướt web để tìm mua một tác phẩm của một nghệ sĩ, người sẽ chẳng học được gì nếu không có Internet …” Các nhà nghiên cứu nhận định.

“Điện toán luôn là những cải thiện về định lượng dẫn đến các thay đổi khổng lồ về chất lượng. Sẽ không đủ khi đánh giá mức độ mà Web – hay các trình duyệt – đã thay đổi thế giới của chúng ta, mà đúng hơn, bằng nhiều cách khác nhau, Web giờ chính là thế giới của chúng ta.” Ông Bruce kết luận.

Tham khảo Bbvaopenmind