Nhiếp ảnh gia bất ngờ phát hiện một con hươu cao cổ mọc những u nhú kỳ lạ tại Nam Phi: Bí ẩn về một căn bệnh hiếm gặp!

Một con hươu cao cổ tại Vườn quốc gia Kruger, Nam Phi, đã trở thành tâm điểm của giới khoa học khi cơ thể của nó xuất hiện hàng loạt các khối u lớn bất thường. Những khối u này bao phủ khắp mặt, cổ và thân của con vật, làm dấy lên nghi vấn rằng nó đã nhiễm một loại virus hiếm gặp chưa từng được nghiên cứu sâu. Các chuyên gia nghi ngờ nguyên nhân của hiện tượng này có liên quan đến papillomavirus, một loại virus thường gây ra mụn cóc và u nhú trên da động vật. Phát hiện này đã thu hút sự quan tâm đặc biệt từ cộng đồng khoa học và các tổ chức bảo tồn động vật hoang dã.

Bức ảnh về con hươu cao cổ kỳ lạ này do nhiếp ảnh gia động vật hoang dã Marius Nortje chụp lại và được tổ chức Worldwide Vets đăng tải trên Facebook vào ngày 6/1/2024. Theo Gemma Campling, bác sĩ thú y và giám đốc điều hành của Worldwide Vets, khả năng cao con hươu cao cổ này đã bị nhiễm virus u nhú bò (Bovine Papillomavirus – BPV), một loại virus phổ biến ở gia súc và thỉnh thoảng có thể lây nhiễm sang các loài động vật khác như hươu cao cổ, linh dương hay ngựa vằn. Điều đáng chú ý là virus u nhú không chỉ xuất hiện ở động vật mà còn ảnh hưởng đến con người, trong đó đáng kể nhất là virus HPV, nguyên nhân chính gây ra nhiều bệnh lý ở người, bao gồm cả ung thư cổ tử cung và mụn cóc sinh dục.

Việc hươu cao cổ bị nhiễm loại virus này là một hiện tượng tương đối mới và hiếm gặp, khiến giới nghiên cứu chưa có đủ dữ liệu để xác định liệu loài vật này có thể tự hồi phục hay không. Trước đây, vào năm 2007, các nhà khoa học cũng đã ghi nhận hai trường hợp hươu cao cổ tại Vườn quốc gia Kruger mắc phải những tổn thương da tương tự.

Khi đó, để ngăn chặn nguy cơ lây lan dịch bệnh, hai con vật này đã bị an tử, và các nhà khoa học sau đó xác nhận DNA của virus BPV có mặt trong các mô bị tổn thương của chúng. Ngoài BPV, các nhà khoa học cũng đặt ra khả năng một biến thể khác của papillomavirus, có tên Giraffa camelopardalis papillomavirus 1 (GcPV1), có thể là tác nhân gây bệnh. Biến thể này được phát hiện vào năm 2017, nhưng cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu đầy đủ để khẳng định mức độ ảnh hưởng của nó đối với hươu cao cổ.

Dù đã xác định được một số loại virus có khả năng gây ra căn bệnh kỳ lạ này, nhưng câu hỏi quan trọng nhất vẫn chưa có lời giải đáp: Làm thế nào virus lây lan trong quần thể hươu cao cổ? Thông thường, các loài động vật bị nhiễm papillomavirus qua tiếp xúc trực tiếp với cá thể mang bệnh hoặc với môi trường bị ô nhiễm. Tuy nhiên, hươu cao cổ là loài động vật sống tách biệt, hiếm khi có tiếp xúc gần gũi với nhau, điều này khiến giới nghiên cứu đặt ra giả thuyết rằng virus có thể lây lan qua các trung gian trung gian vật lý, còn gọi là fomites. Một số giả thuyết cho rằng chim gõ kiến (Buphagus) hoặc bọ ve có thể đóng vai trò là tác nhân truyền bệnh.

Chim gõ kiến là loài chuyên ăn bọ ve và ký sinh trùng trên da của động vật móng guốc như hươu cao cổ. Chúng thường xuyên nhảy từ con vật này sang con vật khác để kiếm ăn, và nếu vô tình tiếp xúc với một con vật mang virus, chúng có thể lây lan mầm bệnh sang cá thể khác. Điều này cũng tương tự đối với bọ ve, chúng có thể hút máu từ một con vật nhiễm virus và sau đó truyền bệnh cho vật chủ tiếp theo. Nếu giả thuyết này đúng, thì papillomavirus có thể lây lan trong quần thể động vật hoang dã với tốc độ nhanh hơn so với những gì con người từng nghĩ.

Những triệu chứng của bệnh papillomavirus ở hươu cao cổ cũng có nhiều điểm đặc trưng khác biệt. Ban đầu, các tổn thương xuất hiện dưới dạng những mảng vảy nhỏ trên da. Theo thời gian, các mảng này dày lên, lan rộng và kết hợp với nhau thành những khối u lớn, đôi khi có kích thước đến vài chục centimet. Khi bệnh tiến triển nặng, các khối u có thể vỡ ra, gây loét và tạo điều kiện cho các loại vi khuẩn thứ cấp xâm nhập, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của con vật mà còn có thể gây khó khăn cho nó trong việc di chuyển và kiếm ăn.

Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị papillomavirus hiệu quả dành cho hươu cao cổ. Ở một số động vật khác, bệnh có thể tự khỏi nếu hệ miễn dịch đủ mạnh để chống lại virus. Tuy nhiên, đối với những trường hợp nghiêm trọng, virus có thể khiến con vật bị suy yếu hoặc chết do nhiễm trùng thứ cấp. Trong trường hợp con hươu cao cổ ở Kruger, các bác sĩ thú y nhận định rằng mặc dù nó bị bao phủ bởi nhiều khối u, nhưng tình trạng này dường như chưa ảnh hưởng đến khả năng kiếm ăn hay quan sát môi trường xung quanh. Điều đó đồng nghĩa với việc nó vẫn có thể sống một cuộc sống bình thường bất chấp những biến đổi bất thường trên cơ thể.

Với tình trạng sức khỏe hiện tại của con hươu cao cổ, các nhà chức trách tại Vườn quốc gia Kruger không có kế hoạch can thiệp hoặc an tử nó. Theo bác sĩ Gemma Campling, kiểm lâm và bác sĩ thú y của khu bảo tồn đã nhận thức được sự tồn tại của căn bệnh này nhưng quyết định không hành động vì virus không lây lan quá nhanh và chưa đe dọa nghiêm trọng đến quần thể hươu cao cổ tại đây. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là họ sẽ bỏ qua việc theo dõi tình trạng của nó. Các chuyên gia sẽ tiếp tục giám sát để đảm bảo rằng căn bệnh này không lan rộng ra toàn bộ hệ sinh thái trong công viên.