Những chiếc xe chuyên dụng ở các vùng xung đột và thảm họa: Tối giản, siêu bền, được tùy biến cho từng mục đích sử dụng

Nếu hay xem các chương trình tin tức hoặc thời sự, bạn sẽ có cơ hội nhìn thấy những chiếc hơi màu trắng tối giản, mang nhãn hiệu Toyota, thường được Liên Hợp Quốc và các tổ chức phi chính phủ sử dụng trong các nhiệm vụ cứu trợ đặc biệt.

Có thiết kế bề ngoài trông rắn rỏi như những người lính, đôi khi cũng dính phải dăm ba mảnh đạn, nhưng chúng không hề mang trên mình yếu tố quân sự nào. Mỗi chiếc xe chỉ đơn giản là có màu trắng tinh khôi, nhưng bằng cách nào đó chúng luôn lấp lánh, nổi bật lên giữa cảnh vật xung quanh, dù đó là vùng đất hoang tàn sau bão hay các lán trại cứu trợ rách nát.

Và những chiếc xe này không phải thứ mà bạn có thể thấy hay tìm mua trong các showroom. Thay vào đó, chúng lại được chế tạo và cất giấu trong một boongke bí mật dưới lòng đất. Nơi đó là cơ sở của Toyota Gibraltar Stock Holdings (TGS), nhà máy sản xuất ô tô bí ẩn nhất thế giới.

Địa điểm đặt nhà máy này cũng là một yếu tố mang tính chiến nước. Đó là Gibraltar, một vùng lãnh thổ hải ngoại thuộc Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, nằm gần cực Nam bán đảo Iberia, bên trên eo biển Gibraltar, giáp Tây Ban Nha ở phía Bắc. Điều này cho phép trong trường hợp khẩn cấp, các phương tiện có thể ngay lập tức được đưa lên tàu, di chuyển giữa các khu vực ngoại quan, và chỉ phải trả thuế khi đến đích cuối cùng.

TGS bán được tới 650 xe Toyota mỗi tháng, những chiếc xe được tùy chỉnh đặc biệt để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, chủ yếu là các khách hàng như Liên hợp quốc, các tổ chức phi chính phủ, cơ quan viện trợ quốc tế… Các loại xe Toyota do TGS bán bao gồm Land Cruiser, Hilux và Hiace. Mỗi chiếc sau khi rời khỏi đây đều được cử tới những điểm nóng trên toàn cầu.

“Chúng tôi không thực sự coi chúng là ô tô”, đồng giám đốc điều hành của TGS, Jonathan Gourlay chia sẻ. “Chúng tôi chỉ cung cấp cho khách hàng của mình một công cụ để thực hiện công việc, cho dù đó là cho trẻ ăn hay đi giao thuốc.”

Với những chiếc xe này, vẻ đẹp hay độ ngầu (như của dòng Land Cruiser) đều không phải là yếu tố quan trọng nhất. Chức năng hoàn hảo, sự đơn giản và độ tin cậy mới là những yếu tố then chốt trong sản phẩm của TGS. Bởi những chiếc xe Toyota màu trắng này sẽ được sử dụng bởi các đội cứu trợ ở các vùng xung đột, vùng thiên tai và các dự án phát triển tại các nước thuộc “thế giới thứ ba”.

“Nếu bạn nhìn lại 25 năm trước, có rất ít người chơi trên thị trường này”, Gourlay chia sẻ. “Có Land Rover, Nissan và Mitsubishi, nhưng dần dần họ tập trung vào việc chế tạo thứ mà tôi gọi là phương tiện cho 'thế giới thứ nhất', hay các nước châu Âu và Bắc Mỹ. Nhưng Toyota vẫn chế tạo động cơ diesel không tăng áp 4,2 lít. Bạn không thể đăng ký một cái xe mới sử dụng nó ở châu Âu vì lượng khí thải tạo ra, nhưng nó không trục trặc và bất kỳ thợ máy nào cũng có thể sửa nó tại hiện trường vì không có thiết bị điện tử nào đi kèm. Bạn cũng không cần các công cụ chẩn đoán, bạn chỉ cần biết động cơ hoạt động như thế nào.”

Trong những năm gần đây, xe lai (hybrid) và xe điện đã trở nên phổ biến từ góc độ bảo vệ môi trường, nhưng các thợ máy truyền thống tại các khu vực kém phát triển không thể sửa chữa được chúng. Do đó, những chiếc xe đơn giản và cứng cáp như Land Cruiser 70 series được TGS tạo ra không chỉ hữu ích cho các cơ quan của Liên Hợp Quốc và các tổ chức phi chính phủ làm việc tại các vùng xung đột, mà còn cho cả nông dân ở các khu vực dân cư thưa thớt ở Úc và các hướng dẫn viên du lịch trên thảo nguyên ở Châu Phi.

Xu thế thời đại đã dẫn đến việc Toyota lấn sân sang thị trường ngách này. Các khách hàng của TGS không muốn có những chiếc Land Cruiser hoặc Hilux giống loại phổ biến trên thị trường. Họ muốn một cái gì đó đã được sửa đổi để thực hiện một nhiệm vụ cụ thể. Kết quả là 90% số xe Toyota do TGS bán ra được vận chuyển đến nhà máy Gibraltar, nơi chúng được tái sinh thành thư viện di động, phòng thí nghiệm di động, xe tù, xe cứu thương cỡ nhỏ…. sau hàng chục giờ tu sửa.

“Một số tổ chức lớn, như Tổ chức Bác sĩ Không biên giới, luôn đi thẳng đến các vùng xung đột", Gourlay cho biết. “Trong các khu vực xung đột, đường và cầu là những thứ đầu tiên biến mất, vì vậy việc di chuyển sẽ ngày càng trở nên khó khăn hơn. Họ cần những phương tiện có thể xử lý những vùng đất khắc nghiệt này”.

Nhưng không chỉ có thể, kiến thức và kinh nghiệm mà TGS tích lũy mới là thứ mà không công ty nào sánh kịp. Họ biết bạn cần gì nếu bạn đặt hàng những chiếc Hilux được sử dụng để chống lại những kẻ săn trộm ở Tanzania, xe để cứu trợ ở các vùng thiên tai hay loại xe bán tải tham gia vào các hoạt động rà phá bom mìn ở Trung Đông. Tuy nhiên, có một ranh giới được vạch ra. Họ sẽ không bán bất cứ thứ gì thuộc loại “sử dụng trong quân đội'', một phương châm kinh doanh theo kiểu “bạn có thể mua chăn chống mảnh đạn nhưng không thể mua áo giáp từ chúng tôi".

Ngoài ra, xe do TGS bán ra chưa chắc đã được trang bị những thiết bị mới nhất. Chúng đơn giản theo cách sử dụng những thứ mà hầu hết chúng ta đã không còn quen thuộc, như cửa sổ gió, những ổ khóa kêu lách cách, các công tắc nút bấm đơn giản.

Có trường hợp, họ còn cố tình sử dụng những thiết bị cũ. Ví dụ như bộ đàm Codan, một dòng sản phẩm cũ nhưng vẫn được Liên Hợp Quốc và các tổ chức phi chính phủ sử dụng vì nó có phạm vi hoạt động lớn. Thiết bị này cũng được chuẩn bị cho trường hợp mạng điện thoại di động bị hỏng do các tình huống như đảo chính.

Những chiếc xe cũng được bảo hành, có hỗ trợ hậu mãi và thậm chí cả đào tạo lái xe. Bởi rốt cuộc, việc gửi một chiếc xe cho người dùng cuối không biết cách vận hành có ích lợi gì?

Valérian Lemoine là người đứng đầu chương trình đào tạo lái xe của TGS. “Chúng tôi dạy tất cả mọi thứ từ việc sử dụng ly hợp và hộp số đúng cách, giảm hao mòn, và để trở thành người lái xe an toàn. Nếu bạn giao cho ai đó một chiếc xe 2,5 tấn, họ cần biết cách xử lý nó. Ngoài ra, các tổ chức cũng nhận ra rằng những chiếc xe này là bộ mặt cho dự án của họ, vì thế họ không muốn bị coi là những người tham gia giao thông vô trách nhiệm”, chuyên gia này chia sẻ.

Valérian từng làm việc cho MSF, công ty có đội xe toàn cầu gồm 4.000–5.000 xe. Và Liên Hợp Quốc hiện cũng đang dựa vào TGS để giúp truyền bá thông điệp an toàn đường bộ của mình.

Rất may là những chiếc xe này thường không quá phức tạp để điều khiển. Tuy nhiên, sự ồn ảo và xóc nảy của chúng khiến TGS đang chứng kiến sự dịch chuyển sang các dòng xe khác như Corollas và RAV4s trong một số trường hợp sử dụng. Nhưng dù có hình thức như thế nào, chúng vẫn có độ tin cậy như nhau.

Và bây giờ, bỏ qua những con số hay yếu tố hậu cần, hãy thử nghĩ về cách mà một chiếc Toyota màu trắng thể hiện ra sao khi nó lăn bánh vào thị trấn của bạn. Ở một số nơi, chúng có thể chỉ là một chiếc ô tô. Nhưng ở những nơi khác trên thế giới, sự xuất hiện của một chiếc Toyota màu trắng báo hiệu hy vọng, sự cứu rỗi, thuốc men, thông tin liên lạc, giáo dục, viện trợ, thực phẩm, cứu trợ. Nó báo hiệu cho sự giúp đỡ.

Một chiếc Toyota màu trắng – với mã màu sơn cụ thể là 058 – là điềm báo rằng mọi việc sẽ tốt đẹp hơn. Và đây rõ ràng là vai trò, sứ mệnh cao quý nhất mà một chiếc xe hơi có thể mang lại.

Tham khảo TopGear