[Những dấu mốc trọng đại] Ngày 10 tháng 12: Giải thưởng Nobel đầu tiên được trao

Ngày 10/12 trong lịch sử là ngày giải thưởng Nobel đầu tiên được trao tại Stockholm, Thụy Điển; trong các lĩnh vực vật lý, y học, hóa học, văn học và hòa bình. Buổi lễ trao giải được tổ chức vào đúng kỷ niệm lần thứ 5 ngày mất của nhà khoa học Alfred Nobel. Trong di chúc của mình, Nobel cho biết ông đã gửi tiết kiệm một khối tài sản khổng lồ, và lãi suất hàng năm sẽ được trích ra như một hình thức giải thưởng để trao cho những người có đóng góp lớn nhất cho nhân loại.

Mặc dù không có tài liệu lịch sử nào ghi lại nguyên nhân nhà khoa học Alfred Nobel sáng lập ra giải thưởng danh giá này. Tuy nhiên nhiều người tin rằng ông làm như vậy nhằm bù đắp lại những gì mà phát minh của ông đã gây ra trong chiến tranh. Alfred Nobel là người đã phát minh ra các loại chất nổ có sức sát thương cao trong chiến tranh.

Nobel bắt đầu nghiên cứu thuốc nổ từ năm 17 tuổi. Loại thuốc nổ đầu tiên mà ông phát minh là Nitroglycerin, một chất lỏng dễ bay hơi. Tuy nhiên nitroglycerin là một chất rất nguy hiểm nếu không sử dụng cẩn thận, mặc dù vậy ông vẫn thành lập một công ty với nhà máy riêng để sản xuất loại thuốc nổ này. Và hậu quả là năm 1864, nhà máy của ông bị nổ tung, khiến em trai ông và một số người khác thiệt mạng.

Năm 1887, Nobel tạo ra một loại thuốc nổ mới an toàn hơn được gọi là Dynamite. Dynamite được sử dụng rất nhiều trong quân sự làm bộc phá. Tiếp theo ông kết hợp nitroglycerin với một chất nổ mạnh khác và có được một chất trong như thạch với sức công phá mạnh hơn cả dynamite. Được cấp bằng sáng chế năm 1876 với tên gọi Gelignite hay Blasting gelatin.

Vài năm sau Nobel tạo ra Ballistite, một trong những loại thuốc súng chứa nitroglycerin. Đỉnh điểm của việc chế tạo loại thuốc nổ này là thuốc nổ mạnh và không có khói. Mặc dù mục đích chính của Nobel là sử dụng chất nổ cho việc khai thác mỏ và xây dựng. Nhưng sau đó phát minh của ông đã trở thành một thứ vũ khí vô cùng lợi hại trong chiến tranh. Trên thực tế Nobel là người yêu hòa bình, sau khi phát minh ra chất nổ mới ông đã cảnh báo sự nguy hiểm mà phát minh của mình có thể gây ra cho cả thế giới.

Không có giải Nobel cho toán học. Lời đồn đại cho rằng Nobel đã quyết định không thành lập giải Nobel Toán học vì một phụ nữ - được cho là người tình, vợ hay vợ chưa cưới – đã từ bỏ ông để đi theo một nhà toán học nổi tiếng, thường được cho là Gösta Mittag-Leffler . Không hề có bằng chứng lịch sử ủng hộ lời đồn này và Nobel không bao giờ kết hôn.

Cũng có giả thuyết cho rằng việc không có giải Nobel cho toán học bởi toán học là phương tiện cho các môn khoa học tự nhiên khác chứ không tạo ra sản phẩm ứng dụng như vật lý, hóa học, sinh học hay tác động tức thời tới tinh thần và sức khỏe con người như y học và văn học.

Ngày nay, giải thưởng Nobel được coi là giải thưởng có uy tín nhất trong nhiều lĩnh vực khác nhau như: vật lý, hóa học, khoa học, kinh tế, y học, văn học và hòa bình. Giải thưởng Nobel vẫn được trao hàng năm vào ngày 10 tháng 12, kỷ niệm ngày mất của Alfred Nobel. Bắt đầu từ năm 2006, mỗi giải Nobel được trao tặng khoản tiền mặt trị giá 1,4 triệu USD và một tấm huy chương bằng vàng.

>>Phát minh đèn LED xanh dương đoạt giải Nobel Vật lý 2014