Ong phong lan, loài vật "màu mè" nhất trong thế giới côn trùng nhưng lại không biết làm mật

Có thể coi ong phong lan là một viên ngọc sống trong thế giới côn trùng bởi cơ thể chúng sở hữu những màu sắc có ánh kim hết sức bắt mắt như xanh lá cây, xanh lá và vàng. Trong khí đó, chúng lại có rất ít lồng khi so sánh với những loài ong khác có cùng môi trường sống, chúng nổi bật tới mức có thể xem chúng như một trong những loài côn trùng có vẻ ngoài ấn tượng nhất trên hành tinh của chúng ta.

Nhưng không chỉ có vẻ ngoài nổi bật, bóng bẩy mới khiến chúng trở nên khác biệt với những loài ong khác. Trên thực tế loài ong phong lan không hề tạo ra mật ong, chúng không xây tổ và hầu hết những loài ong phong lan tồn tài trên thế giới đều là những loài sống đơn độc. Chúng chỉ thu thấp phấn hoa và trộn chúng với nhau để tạo ra một loài "nước hoa" của riêng mình để thu hút những con cái.

Có khoảng 200 loài ong phong lan được con người biết tới, chúng phân bố trong năm chi: Euglossa , Eulaema , Eufriesea , Exaerete và Aglae - chỉ có một loài . Tất cả chúng đều chỉ được tìm thấy ở ở Nam Mỹ hoặc Trung Mỹ và một số ít loài trong số chúng được tìm thấy ở Hoa Kỳ. Ngoại trừ chi Eulaema thì tất cả những loài trong 4 chi còn lại đều sở hữu màu kim loại rực rỡ, chủ yếu là xanh lục, vàng và xanh lam.

Số lượng của các loài ong phong lan trên thế giới vào khoảng 200 loài khác nhau và tất cả chúng đều chỉ có thể tìm thấy ở Châu Mỹ. Hầu hết các loài ong phong lan sinh sống trong các khu rừng từ bắc Mexico đến đông nam Brazil, và một số ít loài trong số chúng mới được phát hiện tại Florida.

Con cái thu thập phấn hoa và mật hoa làm thức ăn, chúng làm tổ từ nhiều vật liệu khác nhau như các loài thực vật, nhựa, bùn và các vật liệu khác. Những con non sẽ rời tổ, bắt đầu cuộc sống tự lập của mình ngay sau khi nở và chúng sẽ không bao giờ quay trở lại.

Ngoài việc sở hữu vẻ ngoài hết sức bắt mắt thì ong phong lan còn dễ dàng phân biệt với các loài ong khác bởi chiếc lưỡi cực kỳ dài và mỏng, có thể kéo dài gấp đôi chiều dài cơ thể. Chính những chiếc lưỡi dài này cho phép con ong tiến sâu vào bên trong bông hoa để lấy mật hoa và phấn hoa. Vì vậy có thể nói rằng ong phong lan có vai trò rất quan trọng trong việc thụ phấn cho các loài lan quý hiếm và khó phân tán.

Ong Phong Lan (Euglossines) là loài ong rực rỡ nhất trong thế giới ong với vẻ ngoài màu xanh vô cùng óng ánh. Chúng còn là bậc thầy tạo ra những mùi hương ấn tượng, độc đáo để thu hút bạn tình.

Những con ong phong lan chỉ có vòng đời kéo dài từ 3 tới 5 tháng, bởi vậy những con đực thường tập trung phần lớn thời gianc của mình để thu thập phấn hoa và tạo ra những loài "nước hoa" độc đáo của riêng chúng, sau đó chúng sẽ dùng để gây ấn tượng với con cái. Vì vậy có thể nói rằng ong phong lan không chỉ là một loài sở hữu vẻ ngoài bắt mắt mà chúng còn là một loài côn trùng hết sức thơm tho.

Ong phong lan đực sử dụng chân trước để thu thập "hương thơm" từ mọi loại bề mặt, từ hoa lan đến vỏ hoa quả và thậm chí cả những mẩu giấy thơm, sau đó cất chúng trong những chiếc túi được thiết kế đặc biệt ở chân sau. Khi chúng sẵn sàng giao phối, con đực tập trung tại các vị trí cố định trên các thân cây rồi bay lòng vòng quanh vị trí đó để tỏa hương và thu hút con cái. Và nếu trong trường hợp không thu hút được con ong cái nào thì những con ong phong lan đực sẽ tự hiểu rằng chúng cần phải thu thập nhiều mùi hương hơn để làm lại một loài "nước hoa" mới.

Loài ong này không hề tạo ra mật ong như những người họ hàng của chúng, chúng thường dùng cái lưỡi đặc biệt dài gấp đôi cơ thể của mình để lấy mật và phấn hoa. Tuy nhiên với những con đực thì chúng còn có thêm một công việc nữa đó là tích lũy các mùi hương và tạo ra một loại nước hoa duy nhất mình nó có để gây ấn tượng với những con cái. Chúng sẽ dũng chân trước để thu thập hương thơm và tích trữ chúng vào các túi đặc biệt ở hai chân sau. Tới mùa giao phối, các con đực sẽ đậu trên cây và mở các túi hương để đánh dấu và bay lòng vòng quanh đó để thu hút bạn tình.

Các nhà khoa học từ lâu đã tin rằng con đực thu thập và sử dụng các hợp chất dễ bay hơi như pheromone để thu hút con cái, nhưng điều đó chưa bao giờ được chứng minh là đúng trong các thí nghiệm hành vi của loài này. Hiện nay người ta cho rằng nước hoa được sử dụng như một cách để gây ấn tượng với con cái và như một bằng chứng về “chất lượng di truyền” của những con đực. Việc thu thập các loại nước hoa mạnh và tạo thành một loại nước hoa phức tạp không phải là điều dễ dàng, vì vậy chỉ những con đực "giỏi nhất" mới có thể tạo ra những hỗn hợp ấn tượng và thu hút được nhiều con cái.