OpenAI – NVIDIA đang tạo nên một vòng xoáy thổi phồng quả bóng AI lên hàng nghìn tỷ USD: Chỉ 2 người khổng lồ công nghệ này vẫn đứng ngoài

Một làn sóng thỏa thuận đang làm gia tăng lo ngại rằng cơn bùng nổ AI trị giá nghìn tỷ USD đang được nâng đỡ bởi các giao dịch kinh doanh tuần hoàn. Chưa bao giờ có nhiều tiền được chi tiêu nhanh chóng đến vậy cho một công nghệ vẫn chưa chứng minh khả năng sinh lời, và những khoản đầu tư này thường truy ngược về hai công ty: NVIDIA và OpenAI.

Hai tuần trước, NVIDIA đồng ý đầu tư 100 tỷ USD vào OpenAI để xây trung tâm dữ liệu khổng lồ. Đổi lại, OpenAI cam kết mua hàng triệu chip AI của NVIDIA. Thỏa thuận bị chỉ trích vì tính tuần hoàn khi tiền từ NVIDIA đến OpenAI rồi quay lại NVIDIA. Không bị ảnh hưởng, tuần này OpenAI ký thỏa thuận tương tự với AMD trị giá hàng chục tỷ USD và sẽ trở thành cổ đông lớn của AMD.

Vòng xoay phức tạp hơn khi liên quan Oracle. Sau thỏa thuận với NVIDIA, chỉ vài ngày sau OpenAI lại ký tiếp 300 tỷ USD với Oracle để xây trung tâm dữ liệu. Theo đó Oracle chi hàng tỷ mua chip NVIDIA, như vậy dòng tiền lại đổ về NVIDIA - nhà hậu thuẫn của OpenAI. Vòng tròn hoàn hảo: tiền từ NVIDIA đến OpenAI, đến Oracle, rồi về NVIDIA.

Hãng CoreWeave cũng là mắt xích trong vòng xoáy này: NVIDIA nắm 7% cổ phần và mua dịch vụ 6,3 tỷ USD, trong khi OpenAI nhận 350 triệu từ CoreWeave và mở rộng hợp đồng lên 22,4 tỷ. Thậm chí xAI của Musk cũng nhận 2 tỷ USD từ NVIDIA gắn với hợp đồng thuê chip 5 năm.

Quy mô của các khoản đầu tư này là điều đáng lo ngại. Chỉ riêng giá trị giữa các thỏa thuận của OpenAI với NVIDIA, AMD và Oracle có thể vượt 1 nghìn tỷ USD, nhưng lại dành cho một startup đang đốt tiền và không kỳ vọng có lợi nhuận đến cuối thập kỷ. Trong khi đó CEO Sam Altman nói sẽ đầu tư "nghìn tỷ" USD vào cơ sở hạ tầng - một nhiệm vụ khó  nhằn cho công ty khi chưa có lợi nhuận.

Lo ngại về một quả bong bóng AI đang ngày càng gia tăng, đặc biệt khi nhiều người nhìn thấy những điểm tương đồng không thoải mái với bong bóng dot-com. Paulo Carvao, một nghiên cứu viên cao cấp tại Trường Kennedy của Harvard, người từng làm việc trong lĩnh vực công nghệ vào cuối những năm 1990, nhận xét rằng vào cuối những năm đó, các thỏa thuận tuần hoàn thường tập trung vào quảng cáo và bán chéo giữa các startup, nơi các công ty mua dịch vụ của nhau để thổi phồng sự tăng trưởng được nhận thức.

Nhà phân tích Morningstar cảnh báo: "Nếu một năm sau bong bóng vỡ, thỏa thuận này có thể là dấu hiệu sớm." Vấn đề lợi nhuận đã lộ khi báo cáo cho thấy Oracle chỉ có biên lợi nhuận 14 xu cho mỗi USD doanh thu, kéo cổ phiếu đi xuống và tác động tiêu cực tới thị trường.

Hai cái tên vắng mặt trong vòng xoáy tiền tệ của ngành AI

Điều đáng chú ý trong mạng lưới tuần hoàn phức tạp này là sự vắng mặt của hai gã khổng lồ: Apple và Google. Không giống Microsoft đã trở thành đối tác lớn nhất của OpenAI, cả hai đều dường như theo đuổi chiến lược hoàn toàn khác. Sự vắng mặt này có thể là kết quả của lựa chọn chiến lược thận trọng và có cơ sở.

Apple chọn con đường khác biệt bằng cách tập trung tích hợp AI vào sản phẩm như iPhone và iOS thông qua Apple Intelligence. Công ty không tham gia cuộc đua xây trung tâm dữ liệu khổng lồ hay đốt tiền vào mô hình nền tảng quy mô lớn. Thay vào đó, Apple đặt cược vào AI hướng người dùng, tối ưu trải nghiệm trên thiết bị với tính năng thực tế. Cách tiếp cận này tuy ít tạo tiếng vang như OpenAI, nhưng mang tính thực tế và ít rủi ro tài chính hơn.

Google, với Gemini và đội ngũ nghiên cứu hàng đầu thế giới, cũng không cần dựa vào mô hình đầu tư chéo kiểu "bong bóng". Google tự phát triển chip Tensor Processing Unit, không phụ thuộc NVIDIA như hầu hết công ty khác. Hơn nữa, Google có sẵn cơ sở hạ tầng đám mây khổng lồ qua Google Cloud, cho phép triển khai dịch vụ AI mà không cần các thỏa thuận tài chính xoay vòng phức tạp. Trong khi đó Apple cũng không chậm trễ với cách tiếp cận tập trung trải nghiệm người dùng, tích hợp AI tinh tế vào sản phẩm hàng tỷ người dùng hàng ngày.

Năng lực tài chính khổng lồ và lực lượng nghiên cứu công nghệ cốt lõi là các yếu tố quan trọng giải thích tại sao Apple và Google đứng ngoài vòng xoáy này. Bằng việc không tham gia mạng lưới tuần hoàn này, Apple và Google có thể tránh được rủi ro hệ thống lớn. Nếu bong bóng AI vỡ, các công ty ràng buộc trong thỏa thuận tuần hoàn sẽ chịu tác động dây chuyền nghiêm trọng. Khi một mắt xích gặp vấn đề, hiệu ứng domino có thể lan nhanh.

Ví dụ, nếu OpenAI gặp khó khăn tài chính và không thể mua chip, điều này ảnh hưởng Oracle, CoreWeave, và cuối cùng NVIDIA. Mỗi công ty trong vòng xoay có phần số phận gắn với nhau, tạo mạng lưới phụ thuộc đầy rủi ro này.

Trong khi đó, những người bảo vệ các thỏa thuận này lập luận rằng những mối quan hệ kinh doanh phi truyền thống này là cần thiết để đáp ứng sự gia tăng chưa từng có về nhu cầu dịch vụ AI. Bà Lisa Su, CEO của AMD, nói với Bloomberg TV rằng quan hệ đối tác với OpenAI là một "chu trình tích cực, có lợi". Ông Michael Intrator, CEO của CoreWeave, thậm chí còn thừa nhận lo ngại về tài chính tuần hoàn trong một cuộc phỏng vấn gần đây, nhưng cho rằng những lo ngại công khai sẽ tan biến khi nhiều doanh nghiệp áp dụng AI hơn.

Trong sự kiện nhà phát triển mới đây, CEO OpenAI Sam Altman cũng lên tiếng trấn an các nhà đầu tư rằng: "Rõ ràng, một ngày nào đó chúng tôi phải rất có lợi nhuận và chúng tôi tự tin và kiên nhẫn rằng chúng tôi sẽ đạt được điều đó. Nhưng ngay bây giờ, chúng tôi đang trong giai đoạn đầu tư và tăng trưởng."

Câu hỏi lớn là liệu mô hình này có bền vững, và liệu thị trường AI nghìn tỷ USD có đang thổi phồng bởi vòng tròn khép kín. Trong khi Apple và Google chọn con đường thận trọng với chiến lược độc lập ít phụ thuộc thỏa thuận tuần hoàn, người chơi khác đặt cược lớn vào tương lai AI sẽ biện minh cho đầu tư khổng lồ. Chỉ có thời gian trả lời liệu đây có phải nền tảng cuộc cách mạng công nghệ thực sự, hay chỉ là quả bong bóng khác đang chờ vỡ.