Ra mắt từ 2012, bo mạch chủ tưởng đã lỗi thời này vẫn được cập nhật để sử dụng tính năng chỉ mẫu đời mới mới có

Một chiếc bo mạch chủ phổ thông thuộc thế hệ Sandy Bridge của Intel vừa bất ngờ được "cứu sống" nhờ một bản cập nhật BIOS hiếm hoi - sau hơn một thập kỷ bị ngừng hỗ trợ. Điều gây ngạc nhiên hơn cả: nó có thể boot từ ổ SSD M.2 NVMe, thứ công nghệ mà ở thời điểm phát hành, bo mạch này hoàn toàn chưa được thiết kế để xử lý.

Bo mạch chủ được nhắc đến là Gigabyte B75M-D3H, ra mắt năm 2012, sử dụng chipset B75 và socket LGA 1155. Đây là nền tảng dành cho dòng vi xử lý Intel Core thế hệ thứ 2 (Sandy Bridge) và thế hệ thứ 3 (Ivy Bridge). Sandy Bridge từng là một bước ngoặt lớn của Intel khi chuyển sang tiến trình 32nm vào đầu năm 2011, với các mẫu CPU nổi bật như i5-2500K hay i7-2600K. Dù đã hơn 13 năm tuổi, nền tảng này vẫn còn được nhiều người dùng phổ thông và dân kỹ thuật tại Việt Nam tận dụng cho các tác vụ cơ bản.

Trong tháng 9/2024, Gigabyte phát hành bản firmware mới mang mã F16f dành cho B75M-D3H, chủ yếu nhằm vá lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng có tên PKfail. Tuy nhiên, người dùng có biệt danh WhiteCamellia đã phát hiện thêm một điều bất ngờ: bản BIOS này chứa đầy đủ các mô-đun NVMe DXE cần thiết để hỗ trợ khởi động từ ổ SSD M.2 (gồm Nvme, NvmeSmm và NVMEINT13). Đây là điều chưa từng được công bố chính thức.

B75M-D3H vốn không có khe M.2, nên việc gắn ổ NVMe chỉ khả thi khi dùng bộ chuyển đổi sang khe PCIe. WhiteCamellia đã thử nghiệm điều này bằng cách lắp ổ Western Digital SN740 (chuẩn PCIe 4.0 x4) thông qua adapter PCIe. Tuy nhiên, do sử dụng CPU Sandy Bridge, khe PCIe x16 trên bo mạch chủ chỉ hoạt động ở chuẩn PCIe 2.0 - đồng nghĩa với việc hiệu năng của SSD bị giới hạn. Dù vậy, ngay cả với băng thông PCIe 2.0, tốc độ vẫn cao hơn đáng kể so với chuẩn SATA III truyền thống, mang lại sự “lột xác” rõ rệt trong phản hồi hệ thống.

Việc bản BIOS này hỗ trợ NVMe boot có thể là kết quả ngoài dự kiến từ phía Gigabyte, hoặc đơn giản là phần “thưởng kèm” khi họ cập nhật nền tảng firmware chung cho nhiều bo mạch đời cũ. Trước đó, không ít người dùng đã phải tự mod BIOS thủ công để thêm tính năng này. Dù vô tình hay cố ý, F16f hiện là bản cập nhật đầu tiên sau hơn 10 năm cho B75M-D3H - bản cuối cùng trước đó (F15) được phát hành từ 2013.

Anh Việt