Samsung, Huawei và cuộc đại chiến vì danh hiệu "nhà sản xuất smartphone lớn nhất thế giới"

Hua Chunying, cũng như bất kỳ công dân nào ở Trung Quốc, là một fan bự của Huawei. Vậy nên, người phát ngôn Bộ ngoại giao Trung Quốc không thể bỏ qua cơ hội để quảng cáo cho ưu thế của gã khổng lồ viễn thông nước nhà so với các đối thủ Mỹ khi các phóng viên hỏi bà liệu có phải Bắc Kinh đăng nghe lén iPhone của Tổng thống Donald Trump hay không.

"Nếu Nhà trắng lo ngại iPhone có thể bị nghe lén, họ nên chuyển sang dùng Huawei" - bà nói.

Đòn đáp trả của Hua như một cú tát vào những nghi ngờ của Mỹ đối với Huawei, đồng thời cho thấy sự tự tin và lòng tự hào vào hãng sản xuất smartphone lớn nhất Trung Quốc. Nhưng đối với những người cảm nhận được tham vọng đằng sau tác động của sự tăng trưởng thần tốc của công ty, thì sự trỗi dậy mạnh mẽ của Huawei trong vài năm trở lại đây chắc chắn không phải trò đùa.

Samsung Electronics vẫn là công ty smartphone lớn nhất thế giới. Họ thậm chí vẫn được xem là nằm ở "chiếu trên" trong công nghệ di động. Nhưng cứ mỗi một quý trôi qua, nhà vô địch làng di động của Hàn Quốc lại không thể chối bỏ một sự thật rằng khoảng cách giữa họ và Huawei đang thu hẹp nhanh chóng.

Chỉ trong năm nay, Huawei đã vượt mặt Apple để trở thành hãng sản xuất smartphone lớn thứ hai thế giới trong Quý 2. Hiện nay, Samsung và Huawei đang mắc kẹt trong một trận chiến nhằm giành ngôi bá vương ngành công nghiệp smartphone. Đó là một trận chiến không chỉ giữa hai công ty, mà nó còn đẩy toàn bộ chuỗi cung ứng vào thế đối đầu với nhau. Chiến trường của trận chiến trải dài từ các cửa hàng bán lẻ, các phòng lab nghiên cứu và phát triển, và thậm chí là cả tại...toà, nơi các vụ kiện về tài sản trí tuệ nổ ra không ngừng.

Hồi chuông báo hiệu hiệp 2 của trận chiến sắp vang lên, khi mà cả hai phía chiến tuyến đang chuẩn bị ra mắt sản phẩm mới nhất: những chiếc smartphone màn hình gập. Samsung sẽ vén màn giao diện người dùng của chiếc smartphone này vào tuần tới tại San Francisco, và bản thân chiếc điện thoại sẽ được tung ra vào năm sau. Huawei thì dự tính tung ra chiếc điện thoại thế hệ thứ 5 đầu tiên dưới hình dạng một chiếc điện thoại màn hình gập vào giữa năm 2019.

Đến thời điểm này, thiết kế của những chiếc điện thoại màn hình gập kia vẫn chưa lộ diện. Những gì chúng ta được biết là chúng sẽ được trang bị màn hình OLED có thể gập lại được thành một chiếc smartphone vừa vặn trong lòng bàn tay, và khi cần thiết có thể mở ra thành một thiết bị có kích cỡ như tablet, với màn hình lớn và nhiều chức năng hơn.

Cả hai công ty kỳ vọng sản phẩm của họ sẽ đánh bại những chiếc iPhone mới nhất của Apple - vốn thường được ra mắt vào tháng 9 - ít nhất là tại các thị trường họ tung ra những thiết bị màn hình gập độc đáo kia. Apple có thể chiếm trọn mọi mặt báo với những chiếc iPhone cao cấp, nhưng công ty đến từ Thung lũng Silicon chỉ hiện diện trên một phân khúc thị trường khá hẹp, không như Samsung và Huawei có đủ loại sản phẩm trải đều mọi phân khúc giá.

Thị trường điện thoại hiện nay đón nhận thêm gần 1,5 tỷ thiết bị mỗi năm. Nhưng mức tăng trưởng của thị trường nói chung đang chậm lại, và cả Samsung lẫn Huawei đều hi vọng những smartphone màn hình gập của họ sẽ là chìa khoá giúp đảo ngược xu hướng này.

Cuộc đua lúc này chỉ còn tập trung vào một yếu tố: ai sẽ ra mắt sản phẩm trước tiên, bởi nếu thành công, chiếc smartphone màn hình gập của họ sẽ mang lại nhiều thứ hơn chỉ là mức doanh số bán ra vài triệu thiết bị. Công ty nhanh chân chinh phục công nghệ màn hình gập sẽ chiếm vị trí bá vương, nắm quyền định hình cách mà người tiêu dùng sẽ sử dụng những thiết bị mới với thiết kế linh hoạt trong tương lai. Chúng không chỉ có thể thay thế những chiếc smartphone cổ điển mà còn cả tablet và thậm chí là PC - mở ra một phân khúc thị trường hoàn toàn mới để khai phá.

Với sản phẩm mới này, hai công ty còn có thể tìm được những nguồn doanh thu bổ sung, như bán giấy phép sử dụng công nghệ, hay phát triển các ứng dụng dành cho những thiết bị đa mục đích mới. Samsung hiện đã và đang khai phá tiềm năng này.

"Chiếc điện thoại màn hình gập sẽ mang lại môi trường đa nhiệm cho người dùng" - Lee Kyung-tae, một giám đốc của Samsung, cho biết - "Chúng tôi còn cần phải làm ra các ứng dụng được tối ưu hoá cho thiết bị. Đối với việc này, chúng tôi sẽ chia sẻ những yếu tố liên quan với các nhà phát triển ứng dụng".

Sự cuốn hút của thị trường mới này thậm chí còn mạnh mẽ hơn, khi mà bối cảnh cạnh tranh đang thay đổi với tốc độ chóng mặt. Theo công ty phân tích thị trường IDC, số thiết bị bán ra trên toàn thế giới của Huawei tăng gấp 4, từ chỉ 29,1 triệu máy vào năm 2012 lên 153,1 triệu vào năm 2017, còn thị phần thì mở rộng từ 4% lên 10,4%. Ngược lại, thị phần Samsung giảm từ 39,6% xuống 21,6% trong cùng thời gian, dù cho số máy bán ra tăng từ 215,8 triệu lên 317,3 triệu.

Thị phần smartphone của Samsung và Huawei từ 2012 tới nay, khoảng cách đã rất gần.

Trong Quý 2 năm nay, Huawei đã chiếm lĩnh danh hiệu hãng sản xuất smartphone lớn thứ hai thế giới - vượt qua Apple - bằng cách bán ra 54,2 triệu thiết bị, hay 15,8% thị trường, tăng từ 11,8% so với 3 tháng trước đây. Về phần Samsung, hãng chứng kiến mức sụt giảm 23,4% trong cùng thời gian so với 3 tháng trước đây: bán ra 71,5 triệu thiết bị, hay chiếm 20,9% thị trường.

Dù cho Samsung vẫn là bá vương thị trường, họ đang bị các đối thủ Trung Quốc phả hơi vào gáy, và Trung Quốc cũng không phải thị trường duy nhất mà Samsung đang gặp nguy hiểm. Các đối thủ bao gồm Oppo, Vivo và Xiaomi đang cạnh tranh cực kỳ gay gắt với Samsung tại Ấn Độ.

Lượng smartphone xuất xưởng hàng năm của Samsung và Huawei, khoảng cách đang ngày một ngắn lại.

"Họ (những đối thủ Trung Quốc) đã đến gần đến nỗi chỉ đứng sau chúng tôi một bước" - một lãnh đạo của Samsung cho biết - "Rất khó để đối phó với họ bởi cần phải có một chiếc thuật tuỳ biến để đấu với từng công ty Trung Quốc khác nhau".

Công ty Hàn Quốc tin rằng lợi thế của họ nằm ở sự dẫn đầu về mặt công nghệ. Samsung "tự tin rằng công nghệ của hãng tiên tiến hơn nhiều so với các đối thủ Trung Quốc" - một nguồn tin công nghiệp thân cận với công ty cho biết.

Ngay cả các đối thủ cũng thừa nhận rằng Samsung vượt trội hơn trong một vài lĩnh vực nhất định mà các công ty Trung Quốc đang gặp khó khăn. "Samsung có rất nhiều công nghệ đỉnh cao như chip nhớ và màn hình" - một kỹ sư Huawei nói.

Nhưng trong nội bộ ngành công nghiệp di động đã xuất hiện nhiều suy đoán rằng đà cải tiến của Samsung đã chậm lại, hoặc ít nhất, đã không còn nắm giữ được lợi thế vốn có nữa. Màn ra mắt đầy rắc rối của mẫu Note7 cao cấp hai năm về trước đã gây thiệt hại nặng nề cho uy tín của tập đoàn Hàn Quốc. Họ đã buộc phải "giết" hẳn Note7 vào năm 2016 sau khi hàng trăm người tiêu dùng hoảng hốt vì những chiếc smartphone mới mua phát nổ trong khi sạc.

Biến cố này đã vô tình tiếp thêm sức cho Huawei, vốn đang có đà nhờ sự phổ biến tại thị trường quê nhà. "Samsung thực sự đang mất đi khả năng cạnh tranh - đặc biệt là ở Trung Quốc" - kỹ sư Huawei cho biết.

Theo công ty nghiên cứu Counterpoint, Huawei chiếm 26% thị phần trong Quý 2 năm nay. Apple chỉ kiểm soát 8% thị trường trong cùng thời gian, còn thị phần của Samsung đã giảm xuống dưới...1% kể từ Quý 4/2017.

Các chuyên viên phân tích quy kết tình hình khốn khó của Samsung ở Trung Quốc cho sự thất bại của Note 7, nhưng thực ra, một phần lý do là bởi các nhà mạng tại đây ưu đãi hơn cho các thiết bị tầm thấp và tầm trung đến từ các nhãn hiệu nội địa so với phân khúc cao cấp. "Huawei tận hưởng lợi thế tại thị trường nội địa - một sân chơi đầy thiên vị", C.W.Chung, một chuyên viên phân tích tại Nomura Securitites cho biết.

Với chiếc điện thoại màn hình gập, Samsung hi vọng sẽ tìm lại động lực, nhưng Huawei cũng quyết đoán không kém nhằm ngăn cản đối thú chiếm lợi thế.

Để chuẩn bị cho cuộc chiến sắp tới, cả hai công ty đang xây dựng những bức tường phòng thủ xung quanh chuỗi cung ứng của họ.

Các chuyên gia quan sát thị trường nhận định rằng Samsung đã gây áp lực lên công ty con, Samsung Display, để giữ công nghệ màn hình linh hoạt không xuất hiện trên chiếc điện thoại màn hình gập của Huawei. Samsung Display được cho là sẽ cung cấp các màn hình có thể uốn cong độc quyền cho Samsung Electronics trong giai đoạn đầu tiên, và sau đó mới bán chúng ra cho các hãng sản xuất thiết bị khác - giống như những gì họ đã thực hiện đối với series Galaxy và Note.

Tập đoàn Hàn Quốc còn tự mình sản xuất nhiều linh kiện và tự lắp ráp thiết bị nhằm đảm bảo không lộ lọt bí mật kinh doanh.

Trong khi đó, Huawei đã hình thành một mối quan hệ hợp tác thân thiết với BOE Technology Group, hãng sản xuất màn hình hàng đầu Trung Quốc, để phát triển màn hình OLED linh hoạt. Họ còn chống lưng nhiều hãng sản xuất linh kiện điện tử hàng đầu Trung Quốc và Đài Loan - nhiều trong số đó là các hãng cung ứng lớn của Apple.

Chuỗi cung ứng của Samsung và Huawei

Các chuyên viên phân tích cho rằng đường hướng của Samsung có thể mang lại cho họ một lợi thế - ít nhất là trong một thời gian ngắn. "Samsung sẽ đạt được nhiều thứ nhất...nhờ vào chuỗi cung ứng tích hợp theo phương dọc" - Pêtr Yu, một chuyên viên phân tích của BNP Paribas cho biết.

Nhưng sẽ không lâu trước khi Huawei bắt kịp. Công ty Trung Quốc đã tung ra chiếc smartphone đầu tiên vào năm 2010 và nhanh chóng "leo rank" với tốc độ đáng nể, không chỉ bằng cách sao chép những cải tiến của các đối thủ, mà còn bằng cách đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển. Đến năm 2013, Huawei đã leo lên vị trí thứ 3 toàn cầu, vượt mặt những đế vương một thời HTC, Nokia, và nhiều đối thủ đồng hương khác như Coolpad Group và Lenovo Group.

Thành công của Huawei đã góp phần vào tham vọng trở thành kẻ dẫn dắt những công nghệ mới nhất của Trung Quốc vào năm 2025. "Hầu hết người Trung Quốc rất tự hào vì có một công ty thực sự có những công nghệ cốt lõi, dù cho sự thật là Huawei chưa bao giờ đưa chủ nghĩa yêu nước vào các chiến dịch marketing của hãng" - Huang Haifeng, một cây bút công nghệ kỳ cựu và là phó tổng biên tập của Communications World cho biết.

Huawei vẫn có những vấn đề cần vượt qua. Công ty đã bị cấm bán các thiết bị viễn thông và công nghệ 5G cho các nhà mạng bản địa tại Mỹ và Úc. Thậm chí còn có những cáo buộc về hành vi hoạt động gián điệp của Huawei, xét việc công ty này có mối liên hệ với Nhà nước Trung Quốc. Do đó, dù là nhãn hiệu smartphone lớn nhất tại Trung Quốc, Huawei lại chât vật trong việc tìm đường vào thị trường Mỹ.

Thế nhưng điều đó cũng không khiến tỷ lệ tăng trưởng hay tham vọng đánh bại Samsung của Huawei bị sứt mẻ. CEO mảng smartphone của Huawei, Richard Yu, nói hồi tháng 7 rằng công ty của ông kỳ vọng sẽ thay thể Apple trở thành hãng sản xuất smartphone lớn thứ 2 thế giới vào cuối năm 2018. Ông còn thề sẽ vượt qua Samsung chỉ trong từ 1 đến 2 năm.

Huawei đang đổ một lượng tài nguyên đáng kể vào tham vọng của mình. Mùa hè qua, tập đoàn này dự tính tăng chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển (R&D) lên giữa mức 15 tỷ - 20 tỷ USD. Công ty đã tiêu gần 13 tỷ USD cho R&D trong năm 2017, chiếm gần 15% tổng doanh thu (92,5 tỷ USD). Ngược lại, R&D của Samsung Electronics là 14,8 tỷ USD trong năm 2017, nhưng chỉ chiếm 7% doanh thu mà thôi.

Huawei có thể chưa gặp phải những chướng ngại vật trong tham vọng toàn cầu của mình. Căng thẳng hình thành bởi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung có thể khiến hãng gặp nhiều khó khăn khi mở rộng ra một số thị trường mới.

"Đối với các thị trường đã phát triển, Samsung có thể có lợi thế so với Huawei, khi mà hãng không phải đối mặt với các nguy cơ chính trị trong tình hình chính trị hiện nay" - Credit Suisse nói - "Nhưng đối với các thị trường đang lên, cũng như Trung Quốc, Huawei lại có lợi thế với sự hiện diện rộng rãi trên thị trường và lịch sử xuất khẩu công nghệ tương đối tiên tiến với mức giá hợp lý dành cho các thị trường đang lên".

Vẫn còn quá sớm để nói ai sẽ là kẻ thắng cuộc trong trận chiến cuối cùng này. Credit Suisse tin rằng cả hai công ty châu Á đều muốn đổi mới và đều có khả năng thắng. Lúc này, "tất cả phụ thuộc vào cách thực hiện mà thôi".

Tham khảo: Nikkei