Sự thật kinh hoàng về đỉa ký sinh trong cơ thể: Chúng có thể sống bao lâu trong dạ dày của con người?

Đỉa, một loài sinh vật tưởng như yếu ớt và vô hại nhưng trên thực té lại có thể trở thành một “ma cà rồng” thực sự khi lọt vào cơ thể con người. Tại Vân Nam, Trung Quốc, đã từng có trường hợp một cậu bé 5 tuổi bị khó thở suốt ba tháng và cuối cùng, các bác sĩ đã phát hiện có một con đỉa sống trong cổ họng của cậu, điều này đã khiến nhiều người không khỏi rùng mình.

Không chỉ tồn tại trong cơ thể, con đỉa này còn liên tục tìm cách trốn thoát khi bị phát hiện, như thể nó có ý thức về sự sống còn của mình. Nhưng liệu một con đỉa bị nuốt vào dạ dày, nó có thể sống sót không? Và nó đã dùng những “thủ đoạn” gì để sinh tồn trong cơ thể con người?

Một trong những thử thách lớn nhất đối với đỉa khi bị nuốt vào bụng chính là axit dạ dày. Dịch vị con người có độ pH dao động từ 1,5 đến 3, tương đương với axit sunfuric loãng, đủ sức phân hủy thịt sống trong vài giờ. Trong khi đó, lớp chất nhầy bảo vệ trên cơ thể đỉa không thể chống đỡ được môi trường khắc nghiệt này, và chỉ sau khoảng hai tiếng, cơ thể nó sẽ bị hòa tan gần như hoàn toàn. Các thí nghiệm mô phỏng cho thấy rằng, nếu bị nuốt vào dạ dày, đỉa gần như không có cơ hội sống sót. Tuy nhiên, đỉa không phải là một sinh vật ngu ngốc và chúng có chiến lược sinh tồn tinh vi hơn rất nhiều.

Thay vì trôi xuống dạ dày, đỉa có thể bám vào các vị trí đặc biệt trong cơ thể, nơi nó có thể tránh khỏi axit dạ dày và sống sót một cách đáng kinh ngạc. Một nghiên cứu trên Tạp chí Ký sinh trùng học năm 2021 đã ghi nhận trường hợp một người nông dân sau khi uống nước suối đã vô tình nuốt phải đỉa. Thay vì bị tiêu hóa, con đỉa bám chặt vào các nếp gấp niêm mạc má và nướu răng, nơi có độ ẩm cao và ít bị ảnh hưởng bởi axit. Nó đã sống sót suốt 72 giờ trước khi được bác sĩ dùng nhíp gắp ra, và đáng sợ hơn là trong thời gian đó, nó vẫn tiếp tục tiết ra chất chống đông máu để hút dinh dưỡng từ cơ thể người.

Trong thực tế, dạ dày và ruột non của con người giống như một “sa mạc tử thần” đối với đỉa. Không chỉ có môi trường axit, hệ tiêu hóa còn là một hệ thống khắc nghiệt với nhu động ruột liên tục co bóp từ 3 đến 12 lần mỗi phút, giống như một bộ máy nghiền khổng lồ. Chưa kể, cơ thể con người có khả năng sản xuất khoảng 1,5 lít nước bọt mỗi giờ, giúp rửa trôi bất kỳ vật thể lạ nào bám vào thành thực quản. Điều này khiến cho hầu hết các trường hợp nuốt đỉa đều kết thúc bằng việc nó bị tiêu hóa hoàn toàn.

Tuy nhiên, có những nơi trong cơ thể lại trở thành “thiên đường” cho loài đỉa. Khoang mũi, ống tai, và thậm chí cả khí quản là những vị trí ẩm ướt, giàu oxy, tạo điều kiện lý tưởng để đỉa tồn tại và phát triển.

Một báo cáo từ Viện Ký sinh trùng học Thái Lan đã ghi nhận một trường hợp đặc biệt: một người leo núi đã bị một con đỉa ký sinh trong khoang mũi suốt 27 ngày mà không hề hay biết. Trong thời gian đó, con đỉa đã liên tục hút máu, khiến bệnh nhân rơi vào tình trạng thiếu máu nghiêm trọng. Sinh vật này thậm chí còn ngụy trang bằng cách bám vào thành mũi, trông giống như một polyp mũi thông thường. Chỉ đến khi bệnh nhân hắt hơi mạnh, danh tính thực sự của nó mới bị lộ.

Sở dĩ đỉa có thể trở thành một “sát thủ ký sinh” đáng sợ như vậy là nhờ vào những đặc điểm sinh học tiến hóa suốt hàng triệu năm. Miệng của chúng có hàng trăm răng cưa nhỏ, với mật độ lên đến 200 chiếc trên mỗi milimet vuông, có thể cắt qua da thịt chỉ trong 0,3 giây.

Không những thế, đỉa còn tiết ra một loại thuốc gây tê tự nhiên giúp vật chủ không cảm thấy đau đớn khi bị cắn, đồng thời bơm vào máu một loại chất chống đông cực mạnh có tên hirudin, giúp vết thương chảy máu liên tục để nó dễ dàng hút dinh dưỡng. Một số loài đỉa còn có khả năng co giãn đáng kinh ngạc – đỉa y tế trưởng thành có thể thu nhỏ cơ thể xuống chỉ còn 1/5 kích thước ban đầu, đủ để chui lọt vào những đường dẫn khí hẹp chỉ 2mm.

Nhưng chính lợi thế tiến hóa này cũng khiến đỉa gặp bất lợi khi lọt vào đường tiêu hóa con người. Khi cố gắng bám vào thành thực quản, chúng liên tục bị nhu động ruột đẩy xuống dạ dày. Một nghiên cứu của Đại học Tokyo còn phát hiện ra rằng, ngay cả khi một con đỉa may mắn bám vào thực quản, dòng nước bọt chảy liên tục cũng có thể rửa trôi nó xuống dạ dày và kết thúc sự sống của nó.

Trước sự tấn công của loài ký sinh này, y học hiện đại đã có nhiều biện pháp hiệu quả để loại bỏ chúng. Khi xác định được vị trí của đỉa bằng chụp CT hoặc nội soi, bác sĩ có thể sử dụng ống thông có gắn camera nhỏ để tiếp cận và loại bỏ chúng. Một số phương pháp tiên tiến hơn còn sử dụng keo sinh học để bịt kín hệ hô hấp của đỉa, khiến nó ngạt thở và tự rơi ra. Trong trường hợp đỉa đã vào dạ dày, thuốc chứa protease có thể làm tan rã nó một cách an toàn.

Tuy nhiên, hệ thống miễn dịch của cơ thể con người cũng đã phát triển những biện pháp phòng vệ tự nhiên chống lại loài ký sinh này. Niêm mạc dạ dày được tái tạo hoàn toàn sau mỗi ba ngày, không cho phép bất kỳ sinh vật nào bám trụ lâu dài. Ngoài ra, hệ miễn dịch còn huy động các tế bào bạch cầu ái toan, một loại tế bào có khả năng giải phóng protein độc hại để tiêu diệt những kẻ xâm nhập.

Vậy nên, nếu vô tình nuốt phải một con đỉa, bạn cũng không cần quá hoảng sợ. Dù đáng sợ đến đâu thì những “ma cà rồng” này chỉ có thể tồn tại tối đa 72 giờ trong dạ dày của bạn trước khi bị tiêu diệt hoàn toàn.