Tại sao những ứng dụng thanh toán của Trung Quốc như Alipay, WeChat lại là cơn ác mộng đối với các ngân hàng Mỹ?

Đi dạo trên những con phố của Thượng Hải để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thành phố, người đứng đầu của một trong những ngân hàng bán lẻ lớn nhất nước Mỹ nhận thấy xung quanh mình hầu hết là những người trẻ tuổi. Họ đều sử dụng điện thoại để thực hiện hầu hết các giao dịch, hầu như không có "cửa" cho những chủ ngân hàng. Những người này đang nhắn tin, mua sắm và gửi tiền qua lại, tất cả đều không sử dụng tiền mặt. Thay vào đó, họ sử dụng Alipay và WeChat.

Tương lai của những thanh toán bán lẻ như vậy có thể không được thiết kế ở New York, London, nhưng Trung Quốc thì khác. Ở đó, dòng tiền chủ yếu đi qua một cặp hệ sinh thái kỹ thuật số mà có cả mạng xã hội, thương mại và ngân hàng, tất cả đều được điều hành bởi hai công ty có giá trị nhất thế giới.

Điều đó hoàn toàn trái ngược với Mỹ, nơi rất nhiều công ty hưởng khoản phí từ việc xử lý và giải quyết các hoạt động thanh toán. Các chủ ngân hàng và những người điều hành thẻ tín dụng ở các nước phương Tây đều đến Trung Quốc và trở về với một mối lo ngại, đó là các hoạt động thanh toán hoàn toàn có thể diễn ra một cách dễ dàng, với chi phí thấp mà không cần đến sự can thiệp của họ.

Alibaba đã cho ra mắt Alipay vào năm 2004, giúp hàng triệu khách hàng tiềm năng mua sắm trên thị trường trực tuyến khổng lồ của mình, những người này không có thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ. Tương tự, Tencent cũng cho ra mắt chức năng thanh toán của riêng mình vào năm 2005, với nỗ lực tăng khoảng thời gian người dùng sử dụng ứng dụng nhắn tin của họ.

Alipay và Wechat đã trở nên rất phổ biến, với 520 triệu và 1 tỷ người dùng hoạt động hàng tháng. Năm 2016, người dùng đã sử dụng hơn 2,9 nghìn tỷ USD trong hai hệ thống này, tương đương với khoảng một nửa tổng số hàng tiêu dùng bán ra tại Trung Quốc, theo nhóm tư vấn thanh toán Aite Group.

Nguợc lại, người tiêu dùng Mỹ vẫn phải dựa vào ngân hàng cho hầu hết các khoản thanh toán mà không dùng tiền mặt, dù đó là séc, ghi nợ, tín dụng hay ngày càng có nhiều hệ thống thanh toán liên kết với tài khoản ngân hàng của họ. Kết nối với tài khoản ngân hàng là một "vũ trụ" ví thanh toán và hệ thống thanh toán được điều hành bởi PayPal, Apple và Alphabet. Có quá nhiều hệ thống của Mỹ đang hút một số lượng tiền khổng lồ.

Hiện tại, không có công ty nào ở Mỹ mang dịch vụ của Alipay và Wechat về "nước nhà". Thay vào đó, họ đang cố gắng "tái tạo" sự thành công của hai ứng dụng này.

Cơn ác mộng đối với ngành công nghiệp tài chính của Mỹ là một công ty công nghệ, dù là từ Trung Quốc hay một gã khổng lồ "cùng quê" như Amazon hay Facebook, có thể mang sự thành công của những ứng dụng như Alipay và WeChat về nước Mỹ, có khả năng lấy đi hàng tỷ USD doanh thu hàng năm của những ngân hàng lớn và những công ty khác.

Có lẽ cơ hội hiện lên rõ ràng nhất ở việc loại bỏ một số loại chi phí mà người dùng Mỹ phải chấp nhận để thanh toán bằng thẻ và thanh toán qua điện thoại di động - khoảng 90 tỷ USD một năm, theo Nilson Report. Số tiền đó được chia ra thành những phần nhỏ tới các mạng thẻ như Visa, Mastercard, các nhà xử lý thanh toán và ngân hàng - nơi "đút túi" nhiều nhất.

Ở Trung Quốc, các nhà phân tích dự đoán rằng các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán của bên thứ ba sẽ thu về khoảng 40% các khoản phí như vậy vào năm 2020. Nếu các ứng dụng này bắt đầu chiếm thị phần ở Mỹ với tốc độ tương tự như ở Trung Quốc thì sẽ lấy đi 43 tỷ USD doanh thu của các ngân hàng thương mại có mức lợi nhuận cao nhất.

Tuy nhiên, đó chỉ là một cách mà các ngân hàng Mỹ áp dụng các khoản phí. Họ còn tạo ra doanh thu bằng cách phân phối tiền mặt. Vì thế, nếu những ứng dụng thanh toán xuất hiện và thay thế tiền giấy thì sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến doanh thu của họ.

Sẽ không lâu nữa, các giám đốc ngân hàng Mỹ không còn phải "lặn lội" một quãng đường dài để có thể chứng kiến các hệ thống thanh toán của Trung Quốc trở nên phổ biến. Alipay trong năm qua đã dành rất nhiều thời gian để ký những thoả thuận với các bộ xử lý thanh toán cho phép công nghệ của họ được đến nước Mỹ. Đã có rất nhiều xe taxi ở New York cho phép khách hàng thanh toán bằng dịch vụ này.

Cho đến nay, Alipay cho biết họ mở rộng dịch vụ thanh toán nhằm giúp khách du lịch Trung Quốc có thể thanh toán dễ dàng hơn và tập trung vào những thành phố người Trung Quốc ghé thăm nhiều. Nhưng rất ít người trong ngành công nghiệp thanh toán nghĩ rằng họ chỉ dừng lại ở mục đích đó.

Trong khi đó, người tiêu dùng Trung Quốc đang tiết kiệm nhiều hơn thông qua những ứng dụng thanh toán. Năm 2013, Alipay đắt đầu cung cấp các tài khoản cho thị trường tiền tệ. Năm ngoái, họ xây dựng doanh nghiệp của mình trở thành quỹ thị trường tiền tệ lớn nhất thế giới với 243 tỷ USD. Đối với các ngân hàng thì đó là một cú "đánh" khác. Theo cách truyền thống, họ giữ tiền của khác hàng và sử dụng số tiền đó tài trợ cho các khoản vay, việc này tạo ra lợi nhuận đáng kể. Nếu người tiêu dùng Mỹ bắt đầu lưu trữ thêm tiền mặt trên các ứng dụng, các ngân hàng sẽ phải tìm nguồn tài trợ thay thế - chắc chắn sẽ đắt đỏ hơn.

Các ngân hàng Mỹ lại sở hữu lợi thế trên "sân nhà". Họ có mối quan hệ lâu dài với khách hàng, nhiều người trong số đó vẫn thích "ghé thăm các khoản tiền của mình" tại chi nhánh địa phương. Người tiêu dùng ở đây yêu thích các chương trình thưởng, khuyến mại thẻ tín dụng và những đặc quyền khác và tiền gửi vào ngân hàng được hỗ trợ bở Công ty Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC).

Tuy nhiên, các ngân hàng và các mạng thanh toán sẽ bị mất khá nhiều tiền nếu các công ty công nghệ thành công trong việc chiếm lĩnh thị phần, và có những dấu hiệu cho thấy Alipay và WeChat không phải là những công ty duy nhất có khả năng bành trướng. Amazon cũng được cho là đang quan tâm đến việc cung cấp dịch vụ của riêng mình, tạo các tài khoản kiểm tra tương tự và đưa ra mức giá thấp hơn cho các nhà bán lẻ nếu sử dụng dịch vụ thanh toán trực tuyến của họ.