Tại sao Uber vẫn thu hút được nhân tài về đầu quân bất chấp nhiều điều tiếng xấu?

Mảnh đất của cơ hội

Tại thung lũng Silicon, các công ty thường thu hút tài năng trên khắp thế giới bằng đãi ngộ tốt, đồ ăn miễn phí hay các dịch vụ tiện ích tại công sở. Thế nhưng Uber, startup mới 6 năm tuổi đã được định giá 68 tỷ USD, lại không sử dụng những thứ bổng lộc thông thường đó để thu hút nhân viên. Trên thực tế, dù nổi tiếng là bắt nhân viên phải làm việc nhiều giờ dưới áp lực cao, công ty này vẫn "dụ dỗ" thành công một số tài năng bậc nhất rời bỏ Google, Facebook, và Twitter, để về đầu quân cho mình.

Sức tăng trưởng chóng mặt của công ty có thể gây ra sự mệt mỏi, nhưng nhân viên Uber vẫn thừa nhận rằng công ty đã trao cho họ những cơ hội không đâu có được: Môi trường startup tăng trưởng với tốc độ tên lửa, những cơ hội để giải quyết các vấn đề thực tế và một văn hoá cho phép họ thoải mái thử nghiệm các giải pháp mới cho một lĩnh vực đang nở rộ.

CTO gốc Việt Thuận Phạm của Uber thì chia sẻ: “Môi trường làm việc ở đây cũng giống như quá trình than chì chịu nén và nhiệt hàng ngàn năm để thành kim cương vậy. Những ai sống sót và phát triển được từ đó sẽ trở thành kim cương.”

Uber hiện có 10.000 nhân viên làm việc full-time (không phải lái xe) và hoạt động ở hơn 500 thành phố của 70 quốc gia. Neal Narayani, Giám đốc Phân tích người dùng của Uber cho biếtP: "Nếu có nhân viên nào đó sắp rời khỏi công ty, thì thường họ sẽ đi chỉ vì tốc độ tăng trưởng không còn cao như họ kỳ vọng trước đó mà thôi."

Trong số những người rời công ty trong vòng 1 năm kể từ khi vào làm có Melanie Curtain, từng làm quản lý cộng đồng tại Uber trụ sở Washington DC năm 2013. Cô so sánh văn hoá của Uber giống như những chú vịt trên hồ nước: Trông thì có vẻ rất thoải mái lướt trên mặt hồ nhưng kỳ thực luôn phải quẫy đạp hết sức dưới làn nước kia. "Làm việc tới giữa đêm và vào những ngày cuối tuần là những điều hoàn toàn bình thường. Văn hoá ở đây không phải là sự áp đặt. Nó chỉ tự động được hình thành và tồn tại. Tôi biết tôi đang đâm vào cái gì, nhưng đúng là nó không dành cho tôi", cô chia sẻ.

Narayani cũng đồng ý khi cho rằng "Bạn cũng phải thuộc hàng nghiện việc mới có thể bám trụ ở đây. Nhiều người từng gặt hái thành công liên tiếp trong sự nghiệp cũng trải qua những thất bại đầu tiên ngay tại Uber."

Tăng trưởng nhanh như vũ bão

Khi CEO Travis Kalanick ra mắt Uber tháng 3/2009, công ty phải đối mặt với những thách thức khổng lồ. Uber phải tìm cách làm hài lòng các cơ quan quản lý tại khu vực họ hoạt động, phải tìm được những lái xe uy tín, cũng như phát triển một lượng lái xe "cứng" cho mình và mở rộng nó ra ở một quy mô lớn.

Uber cũng bị nghi ngờ về vấn đề đạo đức khi nhân viên công ty bị tố giả vờ làm khách hàng của Lyft (dịch vụ đối thủ cạnh tranh) rồi huỷ chuyến đi, dụ dỗ lái xe của Lyft sang làm việc cho mình. Trong khi đó, các phóng viên đưa tin về vụ việc này thì bị công ty đe doạ. Gần đây, một đơn kiện tố nhân viên công ty đã sử dụng dịch vụ để theo dõi những người nổi tiếng cũng như các chính trị gia.

Thế nhưng dù dính vào những scandal rất ồn ào đó, Uber vẫn phát triển với tốc độ chóng mặt. Dù đã gọi vốn qua nhiều vòng và tồn tại được 6 năm nhưng tốc độ tăng trưởng và văn hóa máu lửa của Uber dường như vẫn còn nguyên như những ngày đầu thành lập.

Một góc văn phòng Uber tại San Francisco

Chẳng hạn như không lâu sau khi Andi Pimentel - Chánh văn phòng rồi Giám đốc kinh doanh - gia nhập Uber năm 2012, CEO Kalanick đã tìm gặp cô sau khi biết cô đến từ Mexico City. Kalanick muốn Pimentel giúp đỡ ra mắt Uber tại đây.

Cùng với 4 đồng nghiệp, cô nhanh chóng đặt vé một chiều đi Mexico City. Sau những nỗ lực giải thích cho người dân nơi đây cách dùng ứng dụng, tuyển mộ tài xế và dịch app sang tiếng Tây Ban Nha, đội ngũ non trẻ này đã biến Mexico City thành thị trường đầu tiên của Uber tại Mỹ Latin.

Khi Thuận Phạm, CTO của Uber, chuyển từ hãng điện toán đám mây VMware sang công ty năm 2013, ông mong muốn thực hiện một sứ mệnh: Xây dựng lại phần code của ứng dụng để nó có thể xử lý được lượng dữ liệu lớn và đáp ứng nhu cầu phát triển ra nhiều khu vực hơn. Do app Uber ban đầu chỉ được phát triển bởi một số kỹ sư có ít năm kinh nghiệm, nền tảng của nó không phù hợp cho việc mở rộng hoạt động ra quy mô lớn.

"Uber có được sự phát triển cũng như trở thành kẻ đi đầu là nhờ công ty tạo ra được áp lực thời gian. Nó buộc chúng tôi phải học hỏi nhanh chóng và thực hiện mọi thứ ở mức chuẩn mực cao." ông Thuận cho biết.

Khi công ty phát triển, Kalanick tham gia vào hoạt động của hầu hết các bộ phận. Ông được mô tả là một lãnh đạo gần gũi, tuy nhiên, Thuận Phạm cũng chia sẻ rằng CEO Uber vẫn trao quyền tự chủ cho những người mà ông tin tưởng. "Kalanick điều hành mọi thứ thực sự nghiêm túc. Cậu ấy cũng đặt kỳ vọng rất cao ở nhân viên".

Cân bằng công việc - cuộc sống

Trong thời gian đầu hoạt động, lực lượng lao động chủ yếu của Uber là những người độc thân hoặc không có con cái để có thể dành nhiều thời gian ở văn phòng. Tuy nhiên, điều này đã thay đổi khi công ty phát triển và mở rộng.

Ngay cả CTO Thuận Phạm phải di chuyển mất 5 tiếng mỗi ngày đi đi về về giữa San Jose và San Francisco để làm việc. Ông luôn phải cố gắng về nhà lúc 9 giờ tối để kịp chào cô con gái 10 tuổi trước giờ đi ngủ.

"Thi thoảng tôi online sau đó" - Pham cho biết, đồng thời giải thích rằng gia đình ông không thể chuyển chỗ ở do phòng khám của vợ anh nằm ở San Jose. "Sẽ rất khó để cân bằng mọi thứ. Tôi đưa con gái tới trường học vào buổi sáng, còn vợ sẽ đón con buổi chiều"

Janelle Sallenave, người phụ trách hoạt động hỗ trợ của Uber khu vực Bắc Mỹ thổ lộ rằng, thời điểm khó khăn nhất tại công ty xảy ra vào mùa thu năm ngoái, không lâu sau đợt làm mới ứng dụng cho khách gọi xe. Sau khi cô phản ánh với Kalanick rằng dịch vụ khách hàng của app còn vận hành khá chậm, công ty đã quyết định rằng quy trình này cần được đẩy nhanh lên gấp 50 lần.

"Nó giống như việc làm mới hoàn toàn ứng dụng từ đầu. Lúc này cảm giác mệt mỏi và phấn khích đến cùng một lúc. Trong vòng 1 tuần, chúng tôi phải làm khối lượng công việc mà nếu ở nơi khác có khi phải mất tới 4 đến 5 tháng mới hoàn thành.”

7 ngày sau, các yêu cầu của khách hàng gửi tới đội của Sallenave được chuyển cho đúng chuyên gia xử lý - chỉ trong vòng ít phút - bất kể chuyên gia đó đang làm việc ở văn phòng nào.

"Uber giống như một con tàu tên lửa. Mỗi khi nhìn thấy một cơ hội nào có thể khiến nó tăng trưởng nhanh hơn, chúng tôi cũng đều năm lấy và thực hiện ngay lập tức.”

Trước khi sang Uber, Sallenave gây sốc cho đồng nghiệp khi cô quyết định nghỉ việc tại tập đoàn tư vấn nổi tiếng Charles Schwab. Cô cũng bàn luận với chồng về công việc mới, về những tác động của nó tới cuộc sống gia đình. Giờ đây, cô không thể ăn tối cùng gia đình một vài lần trong một tháng, tuy nhiên, cuộc sống cá nhân và công việc của cô vẫn được cân bằng khi cô tập trung tuyệt đối vào công việc khi ở công ty cũng như toàn tâm toàn ý cho gia đình mỗi khi ở nhà.

Cô thậm chí còn khám phá ra một Uber rất khác nếu nhìn từ bên trong.

"Uber trên thực tế rất ấm áp, thân thiện và tuyệt vời. Nó không phải là một 'sào huyệt' chỉ dành cho đàn ông như những gì người ta nhìn vào. Con người ở đây thông minh và họ làm cho tôi muốn được thông minh hơn".

Một phòng ăn tại Uber San Francisco

Dù vậy cũng phải nói rằng, mặt tiêu cực phổ biến nhất về Uber được nêu trên trang review công việc Glassdoor chính là sự mất cân bằng công việc - cuộc sống. Một cựu nhân viên của Uber chia sẻ bí mật rằng nhiều kỹ sư than phiền về việc bị vắt kiệt sức lao động. Họ cũng khó để không chấp nhận các yêu cầu mà công việc đặt ra.

Thế nhưng những người trong ngành thì luôn hiểu rằng điều này là thiết yếu đối với một startup đang trong giai đoạn tăng trưởng nóng. Vượt thoát từ một công ty khởi nghiệp còn hỗn loạn sang thành một công ty trưởng thành luôn đòi hỏi nhiều nỗ lực và "cơn đau" từ chính những người đang cùng nhau kiến tạo.

Tìm kiếm nhân tài phù hợp

Uber đặc biệt thích thuê về những người từng có kinh nghiệm lăn lộn kinh doanh, với số lượng nhân viên như vậy hiện tại là 200 người. Trước khi gia nhập Uber, Ed Baker, Phó Giám đốc mảng Tăng trưởng - đã sáng lập ra 2 trang web hẹn hò (được Facebook thâu tóm năm 2011).

Baker sau đó dành 2 năm làm việc tại Facebook và tập trung vào việc phát triển sản phẩm tại các thị trường có tính cạnh tranh cao như Nhật Bản và Nga.

"Khi đó tôi không định nghỉ việc ở Facebook, nhưng Uber đã hấp dẫn tôi bởi nó là nơi các doanh nhân được là chính mình" - Baker cho biết. Ông về làm cho Uber sau cuộc gặp với Kalanick tại buổi thảo luận chia sẻ ý tưởng mà CEO Uber tổ chức tại nhà riêng.

"Uber ngày nay có lẽ đang trải qua cảm giác của Facebook cách đây nhiều năm. Công ty còn nhỏ và còn nhiều hỗn loạn bởi chúng tôi đang phát triển quá nhanh và có quá nhiều chuyện diễn ra, và bạn phải cố quen với tình trạng đó" - Baker chia sẻ.

Để chọn các ứng viên có background phù hợp và nhân cách tốt, Uber xây dựng một thuật toán nội bộ cho đội tuyển dụng đồng thời kết hợp với một quá trình rà soát sâu rộng.

"Tôi thích những câu trả lời chân thành và tránh xa những người trả lời một cách quá khiên cưỡng, đánh bóng" - Komal Mangtani, Giám đốc kỹ thuật của Uber chia sẻ về chuyện phỏng vấn ứng viên.

Trong khi nhân viên ở các công ty khác có thể làm việc chăm chỉ do quản lý khuyến khích họ làm thế, Mangtani nói rằng cách tiếp cận của Uber lại khác.

"Có những vấn đề thực tế cần được giải quyết, từ sự cố về an toàn hay đảm bảo lái xe được trả lương đúng hẹn để họ có thể trả tiền thuê nhà" - Mangtani cho biết.

Curtain, một cựu nhân viên của Uber, thì cho rằng Uber có tham vọng "giành chiến thắng" ở tất cả các lĩnh vực, bao gồm thu hút lẫn giữ chân nhân tài.

"Cách đây nhiều năm, một nhân viên cấp cao thảo luận về chính sách chăm sóc sức khoẻ của Uber trong một cuộc họp. Chúng tôi không bao giờ muốn mất tài nằn vào tay công ty khác bởi vì họ có chế độ chăm sóc sức khoẻ tốt hơn" - cựu nhân viên này chia sẻ.

Một phòng họp tại Uber San Francisco

"Ấn tượng của tôi không ở mức là công ty muốn chăm sóc sức khoẻ nhân viên, mà họ tìm cách có và giữ lại những người giỏi nhất. Đúng vậy, họ muốn đảm bảo cấp quản lý của mình được chăm sóc cẩn thận, nhưng họ cũng muốn giành chiến thắng ở tất cả mọi thứ".

Bất chấp mọi điều tiếng

Tất nhiên, dù có thành công đến đâu thì Uber vẫn liên tiếp dính vào nhiều tranh cãi. Maya Choksi, Giám đốc sản phẩm cấp cao của Uber, đã chứng kiến việc Uber phải đối mặt với hàng tá vấn đề kể từ khi cô bắt đầu vào làm năm 2012. "Thời điểm khó khăn nhất của tôi liên quan đến các thông tin tiêu cực trên truyền thông. Truyền thông không phản ánh chính xác những gì xảy ra trong văn phòng công ty, hay những việc mọi người đang cố gắng làm. Họ có thể hiểu sai mục đích của chúng tôi." - cô chia sẻ.

Những thông tin xấu trong thời gian qua bao gồm việc Uber phản ứng với lệnh cấm nhập cư của Tổng thống Donald Trump. Công ty tắt tính năng tăng giá trong một cuộc biểu tình ở sân bay JFK ở New York City, trong một động thái giúp người biểu tình dễ dàng gọi xe về nhà. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng hãng lợi dụng cuộc biểu tình của các tài xế taxi này để kiếm chác. Từ khoá xoá ứng dụng Uber (#DeleteUber) trở nên phổ biến trên các mạng xã hội khiến Uber phải đối mặt với tình trạng cùng lúc mất hàng loạt khách hàng.

Tuy nhiên, Choksi nói rằng nhân viên Uber luôn coi những sự cố này như vấn đề cá nhân mà họ phải nỗ lực giải quyết. Cô dẫn ra 1 ví dụ: Uber từng dự định sẽ thu phí người đi xe khi họ bắt tài xế phải chờ đợi, với mong muốn tài xế được đền bù xứng đáng. Tuy nhiên, khách hàng không hài lòng, và tiếp theo đó là những dòng tít tiêu cực trên báo.

Nhưng Choksi, giống nhiều nhân viên khác của Uber, nói rằng mọi chuyện không khiến cho Uber suy yếu. "Chúng tôi đang giải quyết các vấn đề trong bối cảnh không có một hình mẫu nào để nhìn vào. Chúng tôi được khuyến khích có làm sai cũng phải sai thật nhanh để học hỏi và làm lại từ cái sai của mình" - Choksi chia sẻ.

Tham khảo CNN