Tất tần tật về Windows 10 S: Câu trả lời của Microsoft cho Chrome OS

Cuối cùng những tin đồn về Windows 10 Cloud, một biến thể của Windows, đã được công ty xác nhận bằng một thiết kế cụ thể: nó chỉ có thể chạy và cài đặt các ứng dụng thông qua cửa hàng Windows Store.

Cả hai loại ứng dụng, một là các chương trình được xây dựng bằng framework mới của Microsoft, Universal Windows Program (UWP), và các ứng dụng Win32 truyền thống được port sang Store bằng Desktop Bridge đều sẽ được chấp nhận, nhưng các ứng dụng Win32 sử dụng bộ cài đặt riêng của chúng sẽ không hoạt động.

Phiên bản này sẽ có tên gọi chính thức là Windows 10 S, đây được xem như câu trả lời của Microsoft cho sự phát triển nhanh chóng của Google trên thị trường giáo dục. Mặc dù chưa có lời giải thích chính thức về chữ S, nhưng có thể nó có ngụ ý liên quan đến “Trường học” (school) hoặc “Cửa hàng” (store) hay thậm chí là "Linh hồn" (Soul) của Windows.

Chỉ dành cho các ứng dụng từ Windows Store

Tính năng chỉ cho phép các ứng dụng trên Windows Store đã được thêm vào Windows 10 trong thời gian gần đây với bản cập nhật Creator Update. Trong Windows 10 Home, Pro và Enterprise, người dùng cuối (hoặc những nhà quản trị hệ thống) có thể dễ dàng thay đổi cài đặt này để cho phép hay không cho phép các ứng dụng ngoài Store. Phiên bản Windows 10 S cũng sử dụng tính năng này để hạn chế các phần mềm không đến từ Store.

Việc chỉ giới hạn các phần mềm đến từ Store có thể làm máy tính cải thiện hiệu suất, thời lượng pin và bảo mật. Các ứng dụng UWP trên Store khi chạy sẽ được kiểm soát chặt chẽ trong môi trường sandbox, và Windows có thể đình chỉ hoặc loại bỏ các ứng dụng gây giảm hiệu năng bộ nhớ, bộ xử lý và nguồn pin.

Các ứng dụng Centennial (các ứng dụng Win32 được port sang UWP bằng Centennial Bridge) ít chịu các hạn chế này nhưng vẫn bị ngăn không cho cài đặt các dịch vụ chạy ngầm hay chạy tự động mà không có sự can thiệp của người dùng. Cả hai loại ứng dụng UWP và Win32 trên Windows Store cũng sử dụng một cơ chế duy nhất cho việc cập nhật tự động để đơn giản hóa việc vá lỗi và bảo trì.

Linh hoạt trong khả năng sử dụng và quản lý thiết bị

Windows 10 S cho phép sử dụng theo mô hình nhiều người khác nhau cùng sở hữu. Trong khi một số trường học thực sự trang bị cho mỗi học sinh một chiếc máy tính riêng, nhiều trường khác lại xem chúng như một phương tiện để chia sẻ.

Ở các lớp học đầu tiên, học sinh sẽ chọn lấy một chiếc máy tính xách tay, đăng nhập và sau khi sử dụng sẽ trả lại cho nhà trường để học sinh tiếp theo của lớp học sau. Việc nhiều người cùng sử dụng như vậy đòi hỏi phải đảm bảo tính bảo mật hơn so với những chiếc máy tính có một người sở hữu. Phần cài đặt nhiều người sử dụng cũng đòi hỏi các hành động như đăng nhập lần đầu phải diễn ra nhanh chóng.

Các hệ thống sử dụng phương pháp đăng nhập này cần duy trì thời lượng pin cho nguyên một ngày sử dụng. Lúc này, các giới hạn về ứng dụng trên Windows Store (đặc biệt là các ứng dụng UWP) có thể giúp biến điều này thành sự thực, và trong bản cập nhật Windows lớn tiếp theo, có tên mã là “Redstone 3” được phát hành vào mùa thu, sẽ tiến một bước xa hơn trong việc hạn chế việc tiêu thụ tài nguyên của các ứng dụng chạy ngầm.

Cũng như bộ quản lý thiết bị trên đám mây của Google của hệ điều hành Chrome OS, các máy tính chạy Windows 10 S sẽ hỗ trợ Intune, hệ thống quản lý thiết bị trên nền đám mây của Microsoft.

Tham vọng xa hơn cho Windows 10 S

Nếu những hạn chế về Store là quá khắc nghiệt, người dùng Windows 10 S có thể nâng cấp lên Windows 10 Pro. Các cơ sở giáo dục có thể nâng cấp miễn phí, trong khi những người dùng khác có thể phải trả 50 USD cho việc này. Người ta cho rằng Microsoft sẽ tiếp tục cung cấp Windows 10 Education cho các tổ chức với các thỏa thuận cấp phép phù hợp.

Phiên bản này cũng tương tự như Windows 10 Enterprise nhưng chỉ dành cho các tổ chức đủ tiêu chuẩn. Mức giá nâng cấp có thể làm cho vị thế của Windows 10 S trở nên khác biệt hơn một chút. Việc nâng cấp từ Windows 10 Home – phiên bản có thể chạy bất kỳ ứng dụng Win32 nào, nhưng không hỗ trợ hệ thống quản lý từ xa Intune – lên Pro sẽ mất 100 USD.

Trong khi Microsoft đang định vị Windows 10 S trước hết như một sản phẩm dành cho lĩnh vực giáo dục, công ty cũng cho biết họ không xem nó như một phiên bản Windows cấp thấp và dự kiến rằng nó sẽ trở nên phổ biến với số đông người dùng thông thường. Trong khi Chrome OS của Google rõ ràng là mục tiêu chính của Windows 10 S, việc khóa chặt môi trường ứng dụng sẽ làm nó trở nên thích hợp với những người dùng đang tìm kiếm một chiếc máy tính Windows ít phải bảo trì.

Nỗ lực tiếp theo nhằm thu hút người dùng và nhà phát triển đến Windows Store

Tất nhiên, đây không phải lần đầu tiên Microsoft nỗ lực tạo ra môi trường hạn chế như vậy. Windows RT cũng đã từng có những hạn chế như vậy trong Windows 8. Tuy nhiên, việc thiếu thốn ứng dụng do những hạn chế từ Store, cũng như chất lượng ứng dụng thấp, ngoài ra các nhà phát triển không có cách hữu dụng nào để di chuyển phần mềm hiện có của mình sang Store, những điều này sau đó được xem là nguyên nhân cho việc khai tử Windows RT.

Cửa hàng Windows Store trên Windows 10.

Trong khi đó, cửa hàng Store trong Windows 10 có nhiều ứng dụng hơn Windows 8, nhưng vẫn có một lỗ hổng lớn về phần mềm. Nhiều ứng dụng Win32 không có ứng dụng UWP tốt tương đương với nó. Dù Microsoft đã xây dựng nền tảng Centennial như một giải pháp cho vấn đề này, nhưng hiện vẫn có tương đối ít ứng dụng Centennial.

Vì vậy, dù Windows Store là một kênh phân phối ứng dụng hấp dẫn – khi nó đảm bảo việc cài đặt, gỡ bỏ các phần mềm sạch và cập nhật tiện lợi hơn – nhưng các nhà phát triển vẫn ít mặn mà với nó. Tương tự như vậy, người dùng Windows cũng ít quan tâm tìm kiếm các phần mềm thông qua cửa hàng Store này.

Nếu Windows 10 S có thể đảm bảo sự hiện diện phổ biến của mình, nó sẽ tạo động lực cho các nhà phát triển để hỗ trợ Store. Hiện tại nó đã tác động đến một nhà phát triển: Microsoft. Bộ Office 365 sẽ được bán thông qua Windows Store. Bộ Office đầy đủ không chỉ là vũ khí ưu thế trước Chrome OS, mà nó còn là lời chứng thực cho tính hiệu quả của Centennial. Nếu một ứng dụng phức tạp và to lớn như bộ Office có thể hoạt động tốt, nó cũng sẽ hoạt động tốt với các ứng dụng Windows khác.