"Thám tử ADN" - hoạt động cực kỳ có ý nghĩa trên Facebook giúp bao người tìm thấy cha mẹ ruột

Có những người, khi tới tuổi xế bóng rồi nhưng vẫn chưa biết được cha mẹ thực sự của mình là ai, họ vẫn chưa có được một nguồn cội để mà nhớ về.

Những người như vậy không phải hiếm gặp và bà Gayle Helps là một trường hợp như thế. “Tôi muốn tận mắt nhìn thấy gia đình ruột của mình, nhìn thấy được tổ tiên dòng dõi của mình”, người phụ nữ 57 tuổi tại Montreal giãi bày trong một buổi phỏng vấn.

Khi chưa bước vào tiểu học, bà Helps đã biết rằng mình là con nuôi của gia đình hiện tại. Ngay lúc ấy, bà đã muốn tìm lại cha mẹ đẻ của mình và bà vẫn tiếp tục tìm kiếm họ nhiều năm trời rồi. Cũng như nhiều người khác có mong muốn như vậy, bà Helps cũng tìm tới sự giúp đỡ của cộng đồng mạng internet.

Và lúc ấy, bà tìm ra một nhóm Facebook có tên ADN Detectives – Những thám tử ADN, được điều hành bởi một nhóm những người tình nguyện lấy biệt danh là những “thiên thần tìm kiếm”. Đúng như cái tên của mình, họ giúp đỡ những người được nhận nuôi, những người được sinh ra bởi phương pháp thụ tinh hiến tặng tìm ra được những người thân ruột thịt của mình.

Nhóm Facebook hơn 24.000 thành viên ấy được thành lập từ tháng Hai năm 2015 bởi CeCe Moore. Nhận được sự giúp đỡ và chỉ bảo từ chương trình “Tìm kiếm người thân” của kênh PBS, cùng với việc công ty của cô Moore, The DNA Detectives, làm việc cùng với các phương tiện thông tin đại chúng để đưa ra công chúng những hiểu biết về việc tìm kiếm gen, qua đó phát động việc tìm kiếm người thân thất lạc.

Nhờ công nghệ xét nghiệm ADN ngày càng trở nên rẻ hơn và rộng rãi hơn, một mạng lưới tìm kiếm người thân ngay trên Facebook khiến việc tìm người nhà trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Những cá nhân muốn biết về cha mẹ ruột của mình, hay muốn tìm hiểu về nguồn cội của bản thân giờ đây không phải dựa vào những ngân hàng tinh trùng hay những bản ghi chép của bệnh viện nữa rồi. Cánh cửa công nghệ đang rộng mở đối với họ.

Tại nhóm ADN Detectives trên Facebook này, người có nhu cầu sẽ đăng tải một câu hỏi hoặc một câu chuyện của mình và mọi người sẽ đặt ra những gợi ý tìm người thân. Thông thường, những câu hỏi là của những người con nuôi muốn tìm ra ba mẹ của mình hay những người tò mò về nguồn gốc tổ tiên họ. Những người tình nguyện, những ‘thiên thần tìm kiếm” nào có hiểu biết về điều được thắc mắc sẽ trả lời câu hỏi một cách tận tình, hay hướng dẫn người hỏi cách tìm ra được câu trả lời cho những điều họ thắc mắc.

Thông thường, những tình nguyện viên giúp đỡ sẽ khuyến khích người hỏi đi kiểm tra ADN, sau đó tìm kiếm dữ liệu trùng khớp với những trang dữ liệu có sẵn, ví dụ như Ancestry.com. Với số lượng dữ liệu người lên tới 2,3 triệu (chỉ tính trên Ancestry.com), tỉ lệ tìm thấy người thân sẽ tăng đáng kể khi tìm trên nhiều trang web như vậy.

Giao diện của Ancestry.com, một trong những nơi bạn có thể tìm hiểu về tổ tiên của mình.

“Đa số những người hỏi không rõ về các phương thức khoa học được sử dụng”, bà Moore nói. “Vì thế, họ cần những người chỉ dẫn cụ thể. Chúng tôi cũng cố gắng xây dựng được một cộng đồng tốt đẹp khiến cho ai cũng cảm thấy được giúp đỡ và hỗ trợ”.

Khi bà Helps tìm tới cộng đồng này, bà cũng đã nhờ tới những thám tử ADN này hướng dẫn cách tìm lại tổ tiên của mình. Bà đã có ngay những phản hồi kèm theo sự giúp đỡ tận tình. Sự nhanh chóng trong những phản hồi ấy một phần đến từ chính cộng đồng đầy cảm thông này, họ hoàn toàn hiểu được những gì bà Gayle Helps đang phải trải qua.

Sau khi tiến hành thử nghiệm ADN trên mạng và kiếm tìm một chút thông tin liên quan, bà đã tìm ra một người họ hàng mà mình chưa bao giờ gặp mặt. Nghiên cứu sâu hơn, bà Helps tìm ra được cả hai người kị của mình.

Năm 2015, sau nhiều thập kỷ tìm kiếm nguồn gốc, bà đã có được những chút thông tin đầu tiên về ai là người cha của mình: ông có lai lịch Pháp-Canada, ông có một mái tóc bạc sớm trước tuổi và một đôi mắt xanh. Bà còn tìm ra rằng ông có hai người con trai, tức là đó là hai người anh ruột của mình. Dù rằng cả hai người đều đã mất, nhưng vẫn có thể tìm ra được gia đình của họ để bà có thể tiến hành thử ADN.

“Tôi thích những thứ gì liên quan tới lịch sử, thật thú vị khi lật lại những điều đã qua và khám phá ra những thứ về gia đình ruột thịt của tôi, những thứ mà trước đây tôi chưa từng biết tới”, bà Helps giãi bày.

Được nuôi nấng bởi một gia đình Ukraina tại Montreal, nhưng từ khi bà Helps còn nhỏ, bà đã luôn thích thú với những thứ thuộc về nền văn hóa Celtic. Từ những điệu nhảy truyền thống cho tới văn hóa ẩm thực, lịch sử của đất nước Scotland; dường như bà có một sự liên hệ vô hình với nền văn hóa này. Và khi phát hiện ra rằng mẹ ruột của mình có gốc Ireland, mọi thứ dường như trở nên rõ ràng.

Những khám phá ấy về tổ tiên, nguồn gốc của một người là điểm đặc biệt của những nhóm tìm kiếm người thân như ADN Detectives: họ cho người ta một cơ hội tìm kiếm họ hàng của mình theo một cách các thế hệ khác không có được. Nhiều năm trước, việc thử nghiệm ADN không dễ dàng như bây giờ và khi một người muốn tìm cha mẹ hay người thân của mình, họ phải liên hệ với những dịch vụ trung gian hay tìm kiếm qua hàng tấn tài liệu ở trại trẻ mồ côi hay những ngân hàng hiến tặng tinh trùng.

Nhiều người khác không như bà Helps, không phải ai cũng muốn tìm về nguồn cội của mình hay nhiều khi chính “nguồn cội” ấy cũng không muốn biết về hậu duệ của mình đang ra sao. Theo như một trong những “thiên thần tìm kiếm” nói: “Những đứa con được nhận nuôi xứng đáng được biết mình tới từ đâu. Nếu như những người cha mẹ ruột không muốn quan hệ với đứa con mà họ đẻ ra thì điều đó cũng không sao cả, những người con ấy cũng vẫn phải tôn trọng điều đó”.

Hiện tại, nhóm tìm kiếm này được rất nhiều người tín nhiệm và nhờ họ hướng dẫn tìm kiếm người thân của mình. Không dễ dàng gì để đọc qua hàng ngàn tin nhắn và bài đăng như vậy nhưng bà Moore vẫn làm được điều đó. Bà huấn luyện những ‘thiên thần mới”, đưa cộng đồng của mình tới với công chúng qua các phương tiện thông tin đại chúng. Bà nhận ra rằng mình đã đóng góp một phần rất lớn trong xã hội này, giúp cho những người có quá khứ không rõ ràng tìm lại được nguồn cội tưởng như đã mất của mình.

Tham khảo Motherboard