Thí nghiệm Ganzfeld: Khi khoa học cố gắng chứng minh về khả năng 'ngoại cảm'

Thí nghiệm Ganzfeld là một nghiên cứu khoa học hấp dẫn được thực hiện để khám phá hiện tượng nhận thức ngoại cảm (ESP). Phương pháp thử nghiệm này nhằm mục đích cung cấp những hiểu biết sâu sắc về "thần giao cách cảm" là khả năng tiềm tàng trong mỗi chúng ta.

Nguồn gốc và sự phát triển của thí nghiệm Ganzfeld

Thí nghiệm Ganzfeld, được phát triển vào những năm 1970 bởi các nhà cận tâm lý học Đức - Wolfgang Metzger - như một phương tiện để điều tra các hiện tượng ngoại cảm.

Thuật ngữ "Ganzfeld" đề cập đến một kỹ thuật được sử dụng để tạo ra trạng thái thiếu cảm giác nhẹ, loại bỏ các kích thích bên ngoài và tạo điều kiện cho trạng thái tinh thần tiếp thu.

Thí nghiệm lấy cảm hứng từ các nghiên cứu trước đây về cận tâm lý học và dựa trên niềm tin rằng một số cá nhân có khả năng tiếp cận thông tin vượt ra ngoài phạm vi của các giác quan truyền thống.

Khái niệm về các thí nghiệm Ganzfeld có thể bắt nguồn từ công trình ban đầu của các nhà nghiên cứu như Joseph Banks Rhine và Karl Zener, những người đã tìm cách kiểm tra sự tồn tại của ESP thông qua các thí nghiệm đoán thẻ.

Theo thời gian, phương pháp này đã phát triển để kết hợp với kỹ thuật Ganzfeld, cung cấp một môi trường được kiểm soát để những người tham gia có khả năng khai thác khả năng ngoại cảm của họ.

Thí nghiệm Ganzfeld đã được công nhận rộng rãi hơn vào những năm 1980 khi nó trở thành một thành phần nổi bật của nghiên cứu cận tâm lý.

Mục tiêu của nó là cung cấp bằng chứng thực nghiệm để chứng minh thần giao cách cảm và khả năng thấu thị, được coi là các dạng của ESP.

Mặc dù thí nghiệm vấp phải sự hoài nghi và chỉ trích của rất nhiều người, nhưng nó vẫn tiếp tục được tiến hành dưới nhiều hình thức khác nhau, góp phần vào các cuộc thảo luận và tranh luận đang diễn ra trong lĩnh vực cận tâm lý học.

Tiến hành thí nghiệm Ganzfeld

Thí nghiệm Ganzfeld liên quan đến một bối cảnh được kiểm soát trong đó có sự tham gia của "người gửi" và "người nhận". Người gửi thường là người xem hình ảnh hoặc video mục tiêu được chọn ngẫu nhiên, trong khi người nhận ở trạng thái Ganzfeld, trải qua sự cô lập cảm giác. 

Nhiệm vụ sau đó của người gửi là sẽ cố gắng dùng ý nghĩ để gửi thông tin đến người nhận, và người nhận sẽ cố gắng mô tả hoặc phác thảo hình ảnh hoặc video mục tiêu mà không cần bất kỳ đầu vào giác quan trực tiếp nào.

Quy trình này thường tuân theo một giao thức chuẩn hóa. Người nhận được đặt ở trạng thái thư giãn, thường thông qua việc sử dụng tiếng ồn trắng, ánh sáng dịu và đặt nửa quả bóng bàn trên mắt họ. Thiết lập này nhằm mục đích giảm kích thích giác quan bên ngoài và tạo ra trạng thái tiếp nhận cho nhận thức ngoại cảm tiềm năng.

Trong thí nghiệm Ganzfeld, người nhận được khuyến khích mô tả hoặc phác thảo bất kỳ ấn tượng, hình ảnh, suy nghĩ hoặc cảm xúc nào nảy sinh. Người gửi, người đã tiếp xúc với một mục tiêu cụ thể, sau đó sẽ tiết lộ hình ảnh hoặc video mục tiêu để so sánh nó với mô tả của người nhận. Phân tích thống kê sau đó sẽ được sử dụng để đánh giá độ chính xác của nhận thức của người nhận và xác định xem kết quả có vượt quá mong đợi không.

Giải thích những phát hiện

Thí nghiệm Ganzfeld đã mang lại nhiều kết quả, với một số nghiên cứu cho thấy kết quả có ý nghĩa thống kê ủng hộ sự tồn tại của thần giao cách cảm hoặc ESP, trong khi những nghiên cứu khác không tìm thấy bằng chứng thuyết phục.

Các nhà phê bình cho rằng các sai sót về phương pháp, sự thiên vị của người thử nghiệm và khả năng rò rỉ cảm giác hoặc các dấu hiệu không chủ ý có thể làm suy yếu tính hợp lệ của các phát hiện. Ngoài ra, bản chất chủ quan của trải nghiệm của người nhận đưa ra những thách thức trong việc định lượng và nhân rộng kết quả.

Từ năm 1974 - 1982, 42 thí nghiệm Ganzfeld đã được thực hiện. Năm 1982, Charles Honorton đã báo cáo tại một hội nghị của Hiệp hội Tâm lý về những bằng chứng để chứng minh sự tồn tại khả năng ngoại cảm của con người.

Các bằng chứng đã thuyết phục phần đông người tham dự, tuy nhiên vẫn còn nhiều nhà khoa học uy tín như Ray Hyman chưa thực đồng tình với kết quả này. Hyman cho rằng, kết quả của những thí nghiệm này chưa đủ để đưa ra một kết luận.

Tới năm 1990, Honotorn tiếp tục đưa ra 11 thử nghiệm Ganzfeld theo đúng tiêu chuẩn một nghiên cứu tâm lý học và xác suất trả lời đúng đã tăng lên tới 27%. Tiếp theo đó, nhiều nhà tâm lý học cũng tham gia nghiên cứu thử nghiệm Ganzfeld và thu được nhiều kết quả đáng kinh ngạc.

Tới năm 2010, Lance Storm, Patrizio Tressoldi , và Lorenzo Di Risio đã phân tích 29 nghiên cứu Ganzfeld từ năm 1997 - 2008. Sau đó, họ tiếp tục thử nghiệm trên một số lượng đông đảo người tình nguyện, kết quả là khoảng 32,2% số người tham gia có khả năng thần giao cách cảm khi rơi vào trạng thái tê liệt các giác quan.

Thí nghiệm Ganzfeld đã chứng minh khả năng thần giao cách cảm của con người là có tồn tại ở một mức độ nhất định. Đây chính là khả năng của con người khi không sử dụng các giác quan bình thường nhưng lại có thể cảm nhận mọi thứ xung quanh bằng giác quan thứ sáu. 

Nhưng những người hoài nghi cho rằng các kết quả tiêu cực hoặc không có kết luận có thể không được công bố, làm sai lệch nhận thức chung về tỷ lệ thành công của thử nghiệm. Cộng đồng khoa học cũng theo đó mà tiếp tục tranh luận về khả năng nhân rộng và tính mạnh mẽ của thí nghiệm Ganzfeld.

Trong khi Thí nghiệm Ganzfeld vấp phải sự chỉ trích, những người ủng hộ lập luận rằng kết quả tích cực có ý nghĩa thống kê trong một số nghiên cứu cần được điều tra thêm. Họ nhấn mạnh sự cần thiết của một cách tiếp cận cởi mở và sẵn sàng khám phá những hiện tượng độc đáo thách thức sự hiểu biết của chúng ta về ý thức và tiềm năng của con người.

Di sản và tương lai của thí nghiệm Ganzfeld

Thí nghiệm Ganzfeld đã để lại dấu ấn không thể phai mờ trong lĩnh vực cận tâm lý học và tiếp tục thu hút sự quan tâm và tò mò của mọi người. Bất chấp những cuộc tranh luận đang diễn ra và những cách giải thích khác nhau về những phát hiện của nó, thí nghiệm đã thúc đẩy khoa học điều tra về những bí ẩn của ý thức, nhận thức và tiềm năng về khả năng ngoại cảm của con người.

Ở thời điểm hiện tại thí nghiệm Ganzfeld vẫn là một chủ đề hấp dẫn và gây tranh cãi, đại diện cho sự giao thoa giữa khoa học và những điều huyền bí.

Trong tương lai, các nhà nghiên cứu sẽ tiếp tục khám phá thí nghiệm Ganzfeld và tinh chỉnh các giao thức thử nghiệm để giải quyết các mối quan tâm về phương pháp luận. Những tiến bộ trong công nghệ và phân tích thống kê đưa ra những con đường đầy hứa hẹn để nâng cao độ tin cậy của thử nghiệm và giảm thiểu những sai lệch tiềm ẩn.