Tìm hiểu những nguyên nhân khiến game máy tính chạy chậm

ng ta sẽ xét đến 2 nguyên chính: phần cứng (CPU, RAM, VGA, HDD) và phần mềm (HĐH).

* Liên quan đến Card đồ họa:  card đồ họa là thành phần quan trọng quyết định tới khả năng xử lý game.

 

- Xác định dòng card đồ họa: hiệu năng của card đồ họa phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau (xung nhịp, băng thông, bộ nhớ, công nghệ sản xuất,...). Thông thường, các dòng cao cấp (giá thành cao) có khả năng xử lý game tốt hơn so với các dòng thấp hơn. Tuy nhiên, card đồ họa cao cấp không có nghĩa là mọi game đều “chấp hết” ở mức thiết lập cao nhất. Do đó bạn cần phải biết tối ưu cấu hình game sao cho phù hợp.

Ngoài ra, có 2 nhóm card đồ họa: nhóm card chuyên cho game và nhóm card chuyên cho đồ họa. Nhóm card chuyên cho đồ họa như NVIDIA Quadro, AMD FirePro được thiết kế để tối ưu cho các chương trình đồ họa, xử lý phim ảnh như AutoCad, Photoshop, Revit Architecture,… nên khả năng xử lý game không có tốt bằng nhóm card chuyên cho game. Do đó bạn cần lưu ý điều này.

- Cập nhật driver mới

Driver ít nhiều cũng có ảnh hưởng đến hiệu năng của game. Tuy nhiên, chỉ có một số game cũng như chỉ có một số dòng card đồ họa sẽ cải thiện hiệu năng sau khi cập nhập driver, chứ không phải tất cả. Chẳng hạn như với các dòng GTX560Ti, GTX660,… và một số game đỉnh như Crysis 3, Batman Arkham City, Metro Last Night,… sẽ cải thiện hiệu năng sau khi cập nhập driver.

Hầu hết các card của AMD đều không ổn định khi mới ra mắt vì Driver chưa được tối ưu nhưng nó sẽ cải được cải thiện sau 1 thời gian ngắn nhờ nhận được report của người dùng và nhanh chóng được khắc phục bằng phiên bản Driver mới. Các card đến từ nVidia thì ít vấn đề này hơn.

 

- Tối ưu cấu hình game

GenK đã từng đưa ra một số bài viết liên quan đến thiết lập khi chơi game, và ở bài này chúng ta sẽ đề cập thêm 2 công nghệ quen thuộc khác là PhysX và DirectX.

 

PhysX (hiệu ứng vật lý): vật lý trong game là tất cả những thứ liên quan tới sự chuyển động và tác động qua lại của các vật thể (những hiệu ứng tia lửa điện, mảnh vỡ vụn, hiệu ứng nổ, sương mù,…). Về cơ bản, GPU dựng hình game còn những tính toán vật lý do CPU xử lý. Nhưng với những game hiện nay, CPU phải làm việc nhiều hơn vì các game càng lúc càng tích hợp nhiều AI và suy luận logic. Do đó, với những tính toán vật lý phức tạp, GPU có thể xử lý nhanh hơn rất nhiều so với CPU, thông quan engine vật lý PhysX.

Để mang lại những hiệu ứng vật lý tuyệt vời và chi tiết nhất, công nghệ này khiến GPU phải “vận động” khá nhiều sức lực. Đối với các game thủ sỡ hữu card AMD, để sử dụng được PhysX bạn phải gắn thêm một card NVIDIA phụ và cho card này đảm nhiệm xử lý vật lý.

PhysX (High) - Batman Arkham City

PhysX (Normal) - Batman Arkham City

Bạn có thể xem một đoạn video tại đây.  Với chip Intel Core i5 2.4GHz và GPU NVIDIA GT520M, người viết đã giảm độ phân giải còn 1024 * 768 và mọi thiết lập đều Low (ngoại trừ có bật Shadow detail và bật PhysX), khi hiệu ứng vật lý càng nhiều thì game sẽ chạy chậm lại.

DirectX: là một chương trình xử lý các tác vụ liên quan đến âm thanh và hình ảnh trên nền Windows. DirectX được xem như là một chiếc cầu nối liền giữa phần cứng và phần mềm. Nó nhận lệnh liên quan đến hình ảnh và âm thanh của chương trình (phần mềm, game,…) rồi xử lý và truyền tải đến phần cứng (chip âm thanh, chip đồ họa). Vì thế DirectX rất quan trọng đối với game, nó giúp cho việc hiển thị hình ảnh mịn hơn và chi tiết hơn.

DirectX cũng là một trong những điều khiến game thủ rất khó chịu. Khi bạn cài các game cũ (Direct X 9, 10) vào các loại máy tính đời mới Windows 7, 8, 8.1 thì game sẽ yêu cầu bạn phải cài lại DirectX nếu muốn chơi được. Tuy nhiên, có một sự hài hước ở đây là nếu bạn muốn trải nghiệm trên nền DirectX 11 thì bắt buộc bạn phải sử dụng Windows 7 và phần cứng hỗ trợ DirectX 11 thì mới có thể chơi được. Ví dụ như Crysis 3, dù bạn sử dụng Windows 7 nhưng bạn lại dùng card NVIDIA GTX260, mà GTX260 chỉ hỗ trợ DirectX 10, do đó bạn sẽ không chơi được Crysis 3 mà bắt buộc phải nâng cấp card đồ họa hỗ trợ DirectX 11. Card đồ họa sẽ làm việc khá nặng khi sử dụng DirectX 11. Do đó, chỉ những card đồ họa mạnh mới có khả năng xử lý DirectX 11 mượt mà ở độ phân giải cao, bằng không bạn phải hi sinh một vài thiết lập của game để sử dụng DirectX 11.

Direct X11 (Tessellation Disable)

Direct X11 (Tessellation Enable)

Xem ra Microsoft đã làm khó giới công nghệ, ép buộc người dùng phải nâng cấp HĐH, nâng cấp phần cứng mới hơn thì mới trải nghiệm công nghệ đồ họa tân tiến. Vì thế, một số nhà phát triển game thường cho người dùng tùy chọn có sử dụng DirectX mới hay không sử dụng.

Extreme Settings (Batman Arkham City)

Nếu bạn không rành các thiết lập của game, sao bạn không nhờ công cụ tối ưu trải nghiệm game của NVIDIA – GeForce Experience. Dù chỉ hỗ trợ một vài tựa game đỉnh, và chương trình sẽ tối ưu làm sao để tỉ lệ khung hình/giây luôn trên 35 – 40fps. Chẳng hạn như game Batman Arkham City, thử nghiệm với GPU NVIDIA GT520M (64bit). Nhìn sơ qua thì ai cũng tưởng rằng dòng card này chỉ có thể chơi game ở mức Low thôi. Nhưng khi người viết dùng Geforce Experience thì chương trình tự động thiết lập game ở độ phân giải 1024*768 với mức High, tỉ lệ khung hình/giây luôn trên 40fps. Người viết đã đẩy độ phân giải lên 1366*768 cho phù hợp với màn hình, và kết quả hình ảnh game vẫn mượt mà, tốc độ khung hình trên 30fps dù đang sử dụng GPU phổ thông. Như vậy, Geforce Experience sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều.

 

* Liên quan đến CPU:

CPU đóng vai trò xây dựng kịch bản và đảm nhiệm việc tính toán trong game. Nếu bạn nâng cấp card đồ họa quá mạnh mà quên mất CPU thì sẽ xảy ra hiện tượng “nghẽn cổ chai” mà chúng tôi đã từng nói tới. Thông thường với các CPU 4 lõi trở lên đều có thể đáp ứng rất tốt hầu hết mọi game. Tuy nhiên, đại đa số người dùng vẫn sử dụng CPU 2 lõi và điều này sẽ làm giảm hiệu năng game.

Bên cạnh số nhân, các yếu tố khác như xung nhịp CPU cũng ảnh hưởng đến hiệu năng của game. Bạn có thể xem video này, khi người viết hạ thấp xung nhịp xuống, dù 2 nhân/ 4 luồng nhưng game chạy chậm đi.

* Liên quan đến RAM

Thông thường, một hệ thống 4GB RAM là đáp ứng tốt hầu như mọi nhu cầu chơi game. Vì những thông tin cần thiết của game sẽ được load từ ổ cứng lên RAM và từ RAM cung cấp thông tin cho chip và card đồ họa xử lý xuất ra hình ảnh. Nếu hệ thống của bạn chỉ có 2GB RAM thì khi load đầy RAM chúng ta sẽ mất thời gian để chờ thông tin đã sử dụng trên RAM xóa đi để thay thế thông tin mới vào, còn nếu lượng RAM dư thừa game sẽ load tất cả dữ liệu cần thiết để game chạy mượt mà hơn. Vả lại, bạn cần tránh chạy quá nhiều chương trình như trình duyệt web, các chương trình đồ họa, video,… vì chúng sẽ chiếm RAM khá nhiều, dành mất chỗ chứa bộ nhớ của game.

 

Để tiết kiệm bộ nhớ RAM, bạn có thể sử dụng một chương trình như Razer GameBooster để tắt bớt các dịch vụ không cần thiết, hay sử dụng chương trình giải phóng RAM như RAM Optimizer,…

* Liên quan đến HDD:

Ổ cứng cũng ảnh hưởng ít nhiều đến tốc độ game, phần lớn bạn sẽ không cảm thấy sự khác biệt khi chơi game trên ổ cứng 5400rpm hay 7200rpm, thậm chí là SSD nhưng có một số game cần load nhiều dữ liệu từ ổ cứng (chẳng hạn như The Sims), chuyển cảnh thường xuyên, nếu sử dụng ổ cứng tốc độ cao thì thời gian load sẽ ngắn hơn, dĩ nhiên với SSD thì tốc độ sẽ nhanh hơn rất nhiều. Tuy nhiên, nếu bạn chạy thêm các tác vụ khác như copy/paste chẳng hạn,…chúng sẽ dành lấy băng thông, dẫn đến tình trạng lag thậm chí là treo máy sẽ xảy ra. 

 

* Liên quan đến HĐH:

Vấn đề game không tương thích hoặc không chạy ổn định với HĐH mới hơn là điều cũng dễ gặp. Bạn có thể cài song song 2 HĐH (HĐH cũ để chơi game và HĐH mới để trải nghiệm), hoặc bạn có thể cài lên máy ảo để trải nghiệm những tính năng mới của HĐH mới, còn HĐH chính để chơi game,… nhằm khắc phục vấn đề không tương thích.

Vì sức mạnh phần cứng đều có giới hạn, đó là rào cản lớn nhất của người dùng, cho nên dù bạn có tối ưu cỡ nào thì hiệu năng cũng bị giới hạn. Nâng cấp phần cứng là cách duy nhất để để phá vỡ rào cản, vượt qua giới hạn.