Không phải quốc gia giàu có nào khác mà chính đất nước châu Phi nghèo này mới đang sẵn sàng từ bỏ tiền mặt

Hiện nay, những người dân thường ở Somalia không cần phải cầm theo tiền mặt, họ chỉ cần sử dụng điện thoại di động để có thể chi trả các khoản chi tiêu của mình.

Một tài xế tại Somalia sau khi trả tiền xăng của mình chỉ bằng vài cái chạm màn hình đã nói: “Ở đây ai cũng có một ngân hàng của riêng mình, và nó rất an toàn.”

Ở trên những con phố tại Mogadishu tại Somalia, có lẽ mọi người đang chứng kiến một cảnh tượng trong tương lai: tiền mặt không còn nữa, thẻ tín dụng cũng không còn cần thiết, giờ đây công việc mua sắm vật dụng thường ngày trở nên tiện lợi hơn rất nhiều.

Nói đến các công nghệ tiền mặt trên điện thoại, có lẽ Kenya là nổi tiếng hơn cả. Nhưng công nghệ tiền mặt trên điện thoại ở Somalia lại có sự ảnh hưởng rất lớn đối với người dân tại đây, một phần lý do là bởi đất nước này đã phải trải qua nhiều năm kiệt quệ bởi những xung đột và gián đoạn kinh tế, và các ngân hàng đã được thay thế bằng công nghệ tiền mặt trên điện thoại.

Công ty viễn thông Hormuud của Somalia thành lập năm 2002, đã giới thiệu công nghệ ngân hàng điện thoại (mobile banking) ở Somalia khoảng 6 năm trước.

Hiện nay, công ty này là một trong ít nhất 3 công ty phục vụ dịch vụ chuyển tiền qua điện thoại tại Somalia. Tại đất nước Đông Phi này, cứ 100 người thì có 51 người đăng kí các dịch vụ điện thoại. Và có khoảng 40% người trưởng thành sử dụng dịch vụ ngân hàng điện thoại.

Somalia được coi là một trong những nước có nền thương mại và kinh tế bất ổn nhất tại tiểu vùng sa mạc Sahara châu Phi do bị ảnh hưởng bởi nội chiến và nạn khủng bố kéo dài suốt 2 thập kỉ.

Tuy nhiên, những năm gần đây, Somalia cho thấy một sự tăng trưởng về kinh tế khá ổn định. Thủ đô của Somalia, Mogadishu đã trở thành một trung tâm kinh tế. Các doanh nghiệp kinh doanh tại Somalia xuất hiện đầy rẫy ở trung tâm thành phố.

Người tiêu dùng sử dụng điện thoại di động để mua thực phẩm ở siêu thị, mua cam từ quầy hàng ở chợ, đánh giày trên đường phố, uống một vài cốc trà sữa ở các quán café ngoài trời, và kể cả để uống Khat, một loại thuốc thảo dược được nhiều người yêu thích tại đây.

Vào năm 2010, nhóm khủng bố hồi giáo al-Shabaab đã cấm sử dụng dịch vụ ngân hàng điện thoại ở khu vực nhóm khủng bố này quản lý. Nhóm này đã lập luận rằng việc sử dụng dịch vụ này sẽ giúp chính phủ Somalia quốc tế hóa đất nước họ.

Và vào năm 2011, công ty viễn thông Hormuud đã cải tiến phiên bản cũ ứng dụng của mình và giới thiệu dịch vụ mới hiện đang nổi tiếng đó là EVC Plus (Thanh toán tiền mặt điện tử). Miễn phí và rất dễ sử dụng, dịch vụ này hiện nay được hơn 2.5 triệu người tin dùng ở Somalia.

Trong những năm gần đây, việc Somalia đặc biệt thiếu vắng các ngân hàng cùng với nỗi sợ của người dân đối với nhóm khủng bố al-Shabaab vẫn thường xuyên tấn công vào đất nước này đã khiến dịch vụ thanh toán tiền mặt điện tử trở nên quan trọng đối với mỗi người dân ở đây.

Chủ tịch tập đoàn viễn thông Hormuud Ahmed Mohamed Yusuf nói: “Lý do chính mà dịch vụ này phát triển đến vậy đó là do hệ thống ngân hàng tại Somalia rất nghèo nàn. Vấn đề chính trị bất ổn cùng sự hồi phục kinh tế chậm chạp sau nội chiến của đất nước Đông Phi cũng làm cho mọi người cảm thấy cầm tiền mặt rất nguy hiểm.”

Thiết kế của dịch vụ EVC Plus được công ty Safaricom của Kenya hỗ trợ. EVC chính là một phiên bản chuyển tiền di động của Safaricom tên là M-PESA.

M-PESA chỉ tích hợp với đồng tiền trong nước, còn EVC Plus lại sử dụng đồng Đô la Mỹ để giao dịch mặc dù đồng shiling của Somali vẫn đang được lưu hành. Người dùng có thể thực hiện giao dịch trong giới hạn 3000 USD một ngày, EVC Plus chủ yếu lưu hành ở vùng phía Nam và trung tâm Somalia.

Người dùng EVC Plus có thể sử dụng dịch vụ này để nạp tiền điện thoại cho bản thân hoặc gia đình họ, ngoài ra còn có thể trả các hóa đơn tiền nước, tiền điện, chuyển tiền.

EVC Plus còn được thiết kế để sử dụng trong lúc không có mạng internet, người dùng có thể cài đặt giao dịch tự động, nhắc nhở gửi tin nhắn mà không cần dùng đến mạng internet.

Hầu hết mọi cửa hàng tại thủ đô Mogadishu, thậm chí cả những sạp hàng nhỏ trên phố đều chấp nhận giao dịch trên điện thoại với EVC Plus.

Một người bán giày và quần áo trên phố Dhublawe Ibrahim Aden nói: “Chúng tôi cảm thấy không an toàn khi mang tiền mặt tại Somalia, nếu khách hàng muốn mua đồ của tôi, họ phải trả tiền cho tôi qua điện thoại chứ tôi không nhận tiền mặt.”

Dịch vụ này vẫn đang có những rủi ro bởi nhóm khủng bố al-Shabaab vẫn đưa ra lời đe dọa đối với các công ty sử hữu dịch vụ này. Nhưng chắc chắn là các dịch vụ này đang là một dấu hiệu tốt cho nền kinh tế của Somalia.

Halima Aden, thành viên của Diễn đàn kinh tế Somali, nói: “Mọi người ở Somalia đang làm ăn tốt mà không lo bị các phiến quân khủng bố cướp tiền. Ngành viễn thông của Somalia đang phát triển rất nhanh bởi sự cạnh tranh khốc liệt của các công ty viễn thông tại đây.”

Theo Quartz