Trí tuệ nhân tạo giúp bác sĩ Anh phát hiện sớm ung thư

Một chương trình trí tuệ nhân tạo (AI) mang tên "C the Signs" đang được sử dụng tại Anh, quét hồ sơ bệnh án để tìm kiếm các dấu hiệu tiềm ẩn của ung thư. Kết quả cho thấy tỷ lệ phát hiện ung thư đã tăng từ 58,7% lên 66% tại các phòng khám đa khoa sử dụng công cụ này.

Trí tuệ nhân tạo đang quét hồ sơ bệnh án để tìm kiếm các dấu hiệu tiềm ẩn, giúp các bác sĩ phát hiện thêm nhiều trường hợp ung thư một cách đáng kể. Tỷ lệ phát hiện ung thư đã tăng từ 58,7% lên 66% tại các phòng khám đa khoa sử dụng công cụ AI "C the Signs". Công cụ này phân tích hồ sơ bệnh án của bệnh nhân để tổng hợp lịch sử bệnh, kết quả xét nghiệm, đơn thuốc và phương pháp điều trị trong quá khứ.

Bên cạnh đó, "C the Signs" còn xem xét các đặc điểm cá nhân khác có thể biểu thị nguy cơ ung thư, chẳng hạn như mã bưu điện, tuổi tác và tiền sử gia đình. Chương trình cũng nhắc nhở bác sĩ đa khoa hỏi bệnh nhân về bất kỳ triệu chứng mới nào. Nếu công cụ phát hiện các dấu hiệu bất thường trong dữ liệu cho thấy nguy cơ mắc một loại ung thư cụ thể cao hơn, nó sẽ đưa ra khuyến nghị về các xét nghiệm hoặc phác đồ lâm sàng mà bệnh nhân nên được chỉ định.

"C the Signs" hiện đang được sử dụng tại khoảng 1.400 phòng khám ở Anh – khoảng 15% – và đã được thử nghiệm tại 35 phòng khám ở miền đông nước Anh vào tháng 5 năm 2021, bao phủ dân số 420.000 bệnh nhân. Kết quả được công bố trên Tạp chí Ung thư Lâm sàng cho thấy tỷ lệ phát hiện ung thư đã tăng từ 58,7% lên 66% vào ngày 31 tháng 3 năm 2022, trong khi các phòng khám không sử dụng hệ thống này vẫn ở mức tương tự.

Bác sĩ đa khoa Bea Bakshi, người đã tạo ra hệ thống này cùng với đồng nghiệp Miles Payling, cho biết: "Đó có thể là chụp CT, siêu âm hoặc họ có thể cần được bác sĩ chuyên khoa tại phòng khám khám." Bệnh nhân được theo dõi thông qua hệ thống "C the Signs" để nhắc nhở bác sĩ kiểm tra kết quả xét nghiệm và chuyển viện ở những nơi khác. Bác sĩ Bakshi cho biết thêm: "Hệ thống của chúng tôi đã phát hiện ra hơn 50 loại ung thư khác nhau. Điều quan trọng là nó không chỉ chẩn đoán sớm hơn mà còn chẩn đoán nhanh hơn."

Bakshi và các đồng nghiệp của cô cũng đã tìm cách xác thực công cụ bằng cách đánh giá 118.677 bệnh nhân trong một nghiên cứu trước đó. Nghiên cứu cho thấy 7.295 người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư và 7.056 người đã được thuật toán xác định thành công. Trong trường hợp công cụ đi đến kết luận rằng bệnh nhân khó có khả năng bị ung thư, chỉ có 239/8.453 người tiếp tục được chẩn đoán xác định mắc bệnh ung thư trong vòng sáu tháng (khoảng 2,8%).

Bác sĩ Bakshi đã phát triển công cụ này sau khi gặp một bệnh nhân trong bệnh viện, người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến tụy giai đoạn muộn và qua đời ba tuần sau đó. Bà chia sẻ: "Nó đã ở lại với tôi như một vấn đề cần giải quyết. Tại sao bệnh nhân ung thư lại được chẩn đoán muộn như vậy?"

Anh có ba chương trình sàng lọc ung thư, dành cho ung thư ruột, ung thư vú và ung thư cổ tử cung, nhưng có 200 loại ung thư khác nhau có thể không có triệu chứng hoặc tạo ra các triệu chứng dễ nhầm lẫn với các tình trạng khác. Bác sĩ Bakshi cho biết: "2/3 số ca tử vong là do các bệnh ung thư không được sàng lọc và những bệnh ung thư mà chúng tôi không sàng lọc. Bệnh nhân đến gặp bác sĩ đa khoa từ ba đến năm lần trước khi họ được xác định là có nguy cơ mắc bệnh ung thư. Các bác sĩ đa khoa phát hiện trung bình tám trường hợp ung thư mỗi năm."

Các bác sĩ đa khoa sử dụng các hướng dẫn từ Viện Y tế và Chăm sóc Sức khỏe Quốc gia (NICE) để đưa ra quyết định về thời điểm chuyển bệnh nhân ung thư. Peter Holloway - bác sĩ đa khoa, chủ tịch Nhóm Chăm sóc Chính cho Liên minh Ung thư miền Đông nước Anh và đồng tác giả của nghiên cứu - cho biết: "Chúng là những hướng dẫn khá toàn diện, nhưng không bác sĩ đa khoa nào có thể nhớ hết được. Chúng tôi biết rất nhiều bệnh ung thư xuất hiện với các triệu chứng mơ hồ và một số bệnh khó xác định và không nhất thiết phải tương quan với các hướng dẫn của chúng tôi."

Bác sĩ Holloway đã từng tiếp nhận một bệnh nhân nam ở độ tuổi 60 bị tiêu chảy và đau bụng dưới. Ông cho biết: "Các triệu chứng rất phổ biến và không phải là những điều khiến bạn phải chuyển viện vì nghi ngờ ung thư." Tuy nhiên, công cụ "C the Signs" đã khuyến nghị nên tiến hành xét nghiệm phân cho bệnh nhân này.

Kết quả là xét nghiệm dương tính, bệnh nhân được chuyển đến cơ sở y tế chuyên khoa và được chẩn đoán mắc bệnh ung thư đại trực tràng. May mắn là bệnh được phát hiện sớm và điều trị thành công. Bác sĩ Holloway nhận định: "Ông ấy đã ổn, nhưng nếu chúng tôi làm theo các hướng dẫn cứng nhắc, ông ấy có thể đã không được chuyển viện trong vài tháng."

Kế hoạch Dài hạn về Ung thư của NHS England đặt mục tiêu đến năm 2028 sẽ có 75% trường hợp ung thư được chẩn đoán ở giai đoạn một hoặc giai đoạn hai. NHS cũng đang tiến hành nghiên cứu xem xét nghiệm máu Galleri, xét nghiệm cố gắng phát hiện DNA từ hơn 50 loại khối u khác nhau, có hiệu quả hay không. Cuộc thử nghiệm bắt đầu vào tháng 9 năm 2021 và 140.000 người đã được xét nghiệm.

Bác sĩ Holloway cho biết các hệ thống hỗ trợ quyết định như "C the Signs" là một phần quan trọng của việc phát hiện ung thư, cùng với việc nâng cao nhận thức của bệnh nhân về các loại triệu chứng có thể xảy ra của ung thư, và tiếp cận tốt hơn với công nghệ chẩn đoán như máy quét CT và MRI.

Giáo sư Peter Johnson - Giám đốc Lâm sàng Quốc gia về Ung thư tại NHS England - cho biết: "Bất chấp nhu cầu và áp lực gia tăng đối với các dịch vụ, số lượng người được kiểm tra và điều trị ung thư đang ở mức kỷ lục và hiện chúng tôi đang chẩn đoán tỷ lệ ung thư cao hơn ở giai đoạn sớm, làm tăng cơ hội sống sót của mọi người."

Ông nói thêm: "Chúng tôi biết rằng chúng tôi còn phải làm nhiều việc hơn nữa để giúp những người mắc bệnh ung thư được chăm sóc cần thiết, và việc sử dụng công nghệ tiên tiến nhất là một phần quan trọng trong công việc của chúng tôi nhằm giảm thời gian chờ đợi và phát hiện ung thư sớm hơn, chẳng hạn như 'khám da liễu từ xa' để chẩn đoán ung thư da, hoặc xe tải phổi cộng đồng và xét nghiệm ung thư ruột tại nhà."