Trung Quốc vừa ra 1 quyết định nhỏ khiến ngành xe điện điêu đứng, có startup gần phá sản, hàng trăm kỹ sư ngồi không

Trung Quốc đang siết chặt nỗ lực của các Big Tech tham vọng ra mắt xe điện. Việc triển khai công cuộc điện khí hóa của gã khổng lồ tìm kiếm Baidu, nhà sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi hay tập đoàn gọi xe Didi đều bị đình trệ, theo FT.

Đà bùng nổ xe điện Trung Quốc kéo theo những quy định chặt chẽ hơn trong quá trình cấp phép. Hầu hết đều đang gặp khó khăn trong việc đảm bảo sự chấp thuận theo quy định để bắt đầu sản xuất và bán xe điện. “Chúng tôi có hàng trăm kỹ sư đang phải ngồi không”, một nhân viên trong ngành cho biết.

Theo FT, từ đầu năm tới nay, giới chức chỉ phê duyệt 2 hồ sơ sản xuất ô tô điện mới, phần để giải quyết tình trạng dư thừa năng lực sản xuất và lỗi xe điện khiến khách hàng phàn nàn. Eunice Lee, một nhà phân tích ô tô tại Bernstein, ước tính Trung Quốc có thể sản xuất gần 40 triệu xe/năm, song nhu cầu trong nước chỉ ở mức 20-25 triệu chiếc.

Các quy định mới do cơ quan nhà nước và Bộ Công nghiệp & Công nghệ thông tin (MIIT) Trung Quốc thực thi đã dập tắt giấc mơ của những công ty khởi nghiệp trị giá hàng tỷ USD như Niutron. Startup này, được hỗ trợ bởi tập đoàn đầu tư Coatue của Mỹ, gần như phá sản và buộc phải sa thải hầu hết lực lượng lao động do không xin được giấy phép sản xuất xe điện.

Trong khi đó, bộ phận sản xuất xe điện Jidu của Baidu cũng phải trì hoãn việc ra mắt mẫu Robo-01 dù trước đó cam kết giao hàng từ quý III. Nhóm tìm kiếm đã hợp tác với nhà sản xuất ô tô Geely để thành lập Jidu vào năm 2021, trong đó Baidu nắm giữ phần lớn cổ phần và mong muốn tạo ra một phương tiện tích hợp công nghệ tự lái. Hai tập đoàn đầu tư 1 tỷ USD vào dự án và đang cố gắng huy động thêm 400 triệu USD cho Jidu do các khoản lỗ đang tăng lên.

Jidu hiện đang chấn an các khách hàng tiềm năng rằng công ty sẽ sớm cung cấp thông tin cập nhật và giao xe sớm nhất có thể. Các quy định mới đang ngăn cản nỗ lực này bởi MIIT yêu cầu cả thương hiệu và nhà sản xuất theo hợp đồng phải có giấy phép sản xuất xe năng lượng mới. Jidu cho đến nay vẫn chưa đạt được thỏa thuận nào.

“Nếu Jidu muốn sử dụng giấy chứng nhận sản xuất hàng loạt của Geely thì Geely ít nhất phải nắm giữ 50% cổ phần trong liên doanh”, nhà phân tích Shi Ji tại công ty môi giới CMB International cho biết.

Mối quan hệ hợp tác giữa Huawei và nhà sản xuất ô tô Seres là mô hình các công ty như Jidu có thể học hỏi để tránh quy định. Huawei chỉ cung cấp công nghệ và chiến lược marketing thay vì góp cổ phần trực tiếp.

Startup Niutron đã thực hiện lộ trình tương tự do không được chấp thuận sản xuất dòng xe thể thao đa dụng đầu tiên. Vào tháng 6, đối tác sản xuất ô tô của nó là Dorcen lại nhận được sự chấp thuận của MIIT để ra mắt một chiếc SUV gần giống với Niutron. Niutron chỉ tham gia với tư cách là nhà cung cấp.

Ngoài các startup, một số nhà sản xuất xe điện hàng đầu cũng gặp khó khăn trong việc xin phê duyệt. Nio - công ty đang lên kế hoạch sản xuất ô tô cho thương hiệu con giá rẻ là Firefly và Xpeng - công ty có một nhà máy mới ở Vũ Hán đều đang chờ giấy phép. Didi, công ty gọi xe đang âm thầm thúc đẩy một dự án xe hơi có tên Da Vinci, song đến nay dự án vẫn chưa được phê duyệt.

Nhà sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi hiện đã cho những chiếc xe thử nghiệm lăn bánh khỏi dây chuyền sản xuất. Hãng vẫn đang giải quyết một số vấn đề trước khi bắt đầu sản xuất hàng loạt. “Tất cả máy móc đã sẵn sàng, chúng tôi gần như đã sẵn sàng”, một công nhân nói.

Tuy nhiên, Xiaomi, công ty cam kết đầu tư 10 tỷ USD vào liên doanh, vẫn chưa nhận được sự cho phép của MIIT để bắt đầu sản xuất hàng loạt. Giám đốc điều hành Lei Jun hiện đang thuyết phục quan chức đảm bảo rằng tập đoàn mình sẽ được cấp phép.

“Chính quyền thành phố Bắc Kinh đánh giá cao chúng tôi”, một nhân viên cho biết. “Nhưng vấn đề cấp phép này kéo dài quá lâu”.

Chia sẻ với FT, Xiaomi dự tính bắt đầu giao xe trong nửa đầu năm tới.

Có thể thấy, Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng xe điện. Vị thế thị trường EV lớn nhất thế giới khiến ‘người khổng lồ’ này buộc phải đưa ra các quy định để điều chỉnh cán cân cung-cầu.

Theo phân tích được Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng Mặt Trời và Hydrogen Baden-Wuerttemberg (ZWS) công bố ngày 2/8, trong năm 2022, số lượng xe chạy hoàn toàn bằng điện và xe lai (chạy bằng cả xăng lẫn điện) lưu thông trên đường phố Trung Quốc chiếm tới 53% tổng số các xe loại này trên toàn cầu.

Cùng giai đoạn này, số lượng ô tô điện ở Trung Quốc tăng lên 14,6 triệu chiếc. Mỹ và Đức lần lượt xếp ở vị trí thứ hai và thứ ba với 3,4 triệu và 1,8 triệu xe.

Năm 2022 cũng ghi nhận số lượng xe điện mới được đăng ký ở Trung Quốc tăng gấp đôi lên 6,5 triệu xe, chiếm 60% số lượng đăng ký toàn cầu. Động lực một phần đến từ mức giá thành phải chăng cùng các chính sách hỗ trợ và khuyến khích sử dụng xe điện.

Theo Soumen Mandal, nhà phân tích cấp cao tại Counterpoint, hiện Trung Quốc sở hữu thị trường xe điện rất linh hoạt và sôi động. Đa số các công ty xe điện đều cung cấp sản phẩm và dịch vụ của họ tại quốc gia này bởi vì đây là thị trường EV lớn nhất thế giới.

Theo: FT, Bloomberg