Từ ý tưởng trên giấy đến hiện tượng toàn cầu: Hành trình kỳ diệu của “Ai là triệu phú?”

Đây là một chương trình trò chơi truyền hình xoay quanh kiến thức tổng hợp, cho phép thí sinh lần lượt trả lời các câu hỏi từ dễ đến khó để chinh phục giải thưởng tiền mặt khổng lồ. Phiên bản gốc do bộ ba David Briggs, Mike Whitehill và Steven Knight phát triển, được phát sóng lần đầu tiên trên kênh ITV với sự dẫn dắt của MC Chris Tarrant, người gắn bó với chương trình trong suốt 16 năm, từ 1998 đến 2014.

Không ai ngờ rằng sự kiện ra mắt ngày hôm đó lại trở thành bước ngoặt lớn của truyền hình giải trí hiện đại. Với cấu trúc hấp dẫn, luật chơi kịch tính và mức thưởng cao chưa từng có, Ai là triệu phú? nhanh chóng trở thành hiện tượng, đưa cả khán giả lẫn giới truyền thông vào một cơn sốt chưa từng có.

Mô hình của chương trình cũng nhanh chóng được xuất khẩu ra hàng chục quốc gia trên thế giới, trở thành một trong những format truyền hình thành công nhất mọi thời đại.

Điểm đặc biệt khiến Ai là triệu phú? khác biệt so với nhiều game show trước đó chính là cách xây dựng sự căng thẳng qua từng câu hỏi. Người chơi có thể dừng lại ở bất kỳ thời điểm nào để bảo toàn số tiền đã có, hoặc mạo hiểm đi tiếp để giành lấy phần thưởng lớn hơn.

Đặc biệt, sự xuất hiện của những quyền trợ giúp như "50:50", "Hỏi ý kiến khán giả", hay "Gọi điện thoại cho người thân" đã trở thành dấu ấn quen thuộc, tạo nên những khoảnh khắc nghẹt thở trước màn hình. Khán giả không chỉ hồi hộp theo dõi mà còn đồng hành cùng thí sinh, thử sức trả lời và đặt mình vào tình huống "nếu là tôi thì sao?".

Thành công rực rỡ tại Anh đã mở đường cho sự lan tỏa toàn cầu của chương trình. Ngay sau khi lên sóng, Ai là triệu phú? được nhiều quốc gia mua bản quyền sản xuất lại, trong đó có Mỹ, Pháp, Ấn Độ, Nhật Bản và cả Việt Nam.

Phiên bản Mỹ từng được dẫn dắt bởi MC Regis Philbin và gây tiếng vang mạnh mẽ, trong khi ở Ấn Độ, chương trình được đổi tên thành Kaun Banega Crorepati với sự dẫn dắt của huyền thoại điện ảnh Amitabh Bachchan, tạo ra một hiện tượng văn hóa đại chúng.

Tại Việt Nam, Ai là triệu phú? được Đài Truyền hình Việt Nam mua bản quyền và lên sóng lần đầu vào năm 2005, với MC Lại Văn Sâm trở thành gương mặt gắn liền với chương trình trong suốt nhiều năm.

Ảnh hưởng của Ai là triệu phú? vượt xa phạm vi một trò chơi giải trí. Nhiều nhà nghiên cứu truyền thông đánh giá đây là chương trình đã thay đổi cách xây dựng format game show trên thế giới.

Từ khâu ánh sáng, âm nhạc đến nhịp dẫn dắt, tất cả đều được tính toán để tạo ra sự căng thẳng gần giống như trong một bộ phim. Âm nhạc dồn dập khi thí sinh suy nghĩ, ánh đèn spotlight chiếu thẳng vào người chơi, và khoảng lặng được MC kéo dài trước khi công bố đáp án, tất cả đã góp phần tạo nên một “công thức thành công” mà nhiều chương trình khác sau này học hỏi.

Bên cạnh sự phổ biến, Ai là triệu phú? cũng từng gây tranh cãi. Vào năm 2001, chương trình tại Anh vướng vào vụ bê bối lớn khi một thí sinh bị phát hiện gian lận nhờ tín hiệu ho của đồng phạm trong khán phòng để chọn đáp án đúng.

Sự kiện này khiến dư luận xôn xao và được dựng lại thành bộ phim truyền hình Quiz phát sóng năm 2020. Tuy nhiên, những vụ việc cá biệt không thể làm lu mờ thành công của chương trình, mà trái lại còn cho thấy sức hút khổng lồ khiến nhiều người tìm mọi cách để bước vào ghế nóng.

Trải qua hơn hai thập kỷ, Ai là triệu phú? vẫn giữ được vị trí đặc biệt trong lòng khán giả toàn cầu. Không chỉ mang tính giải trí, chương trình còn khơi dậy niềm yêu thích kiến thức, thúc đẩy sự tò mò và khát khao học hỏi của nhiều thế hệ người xem.

Ngày 4 tháng 9 năm 1998 vì thế không chỉ là ngày một chương trình truyền hình mới ra mắt tại Anh, mà còn là dấu mốc khai sinh một trong những format game show thành công nhất lịch sử.

Từ một ý tưởng được ấp ủ bởi ba nhà sáng tạo, Ai là triệu phú? đã trở thành hiện tượng toàn cầu, chứng minh rằng chỉ với những câu hỏi đơn giản và khát vọng chinh phục tri thức, truyền hình vẫn có thể tạo nên những khoảnh khắc bất tử trong lòng công chúng.