Tương lai vô định của xe tự lái: Cú đặt cược 100 tỷ USD thất bại toàn tập, vẫn vắng bóng trên đường sau 20 năm ra mắt, Google, Tesla đều bó tay

Bà Jennifer King sống trong khu phố rìa Presidio, một công viên tại San Francisco, nơi không phải lo lắng nhiều về điều kiện giao thông và khói bụi. Ấy vậy mà năm ngoái, bà liên tục bị đánh thức lúc 2h sáng bởi chuỗi những tiếng ồn. Ngó nhìn ra từ ban công cửa sổ, người phụ nữ này nhìn thấy một chiếc Jaguar SUV màu trắng đang lùi khỏi bãi đậu. Chiếc ô tô được trang bị cảm biến laser trên nóc và mang logo Waymo - hãng xe hơi không người lái của Google.

Sẽ chẳng có gì to tát nếu tiếng ồn này chỉ xuất hiện một lần duy nhất. Thay vào đó, chúng diễn ra nhiều lần mỗi ngày, khi hàng chục chiếc Waymo làm điều tương tự cùng một lúc, sau đó dàn hàng đỗ sát cạnh nhau. Bà King khi đó lên tiếng phàn nàn với Google nhưng vô ích. Rất may, đến tháng 10/2021, tình trạng được giải quyết khi đài CBS đưa tin về sự việc.

Đáp lại, phía Waymo khẳng định đã “đáp ứng mọi quy tắc đường bộ mà bất kỳ chiếc xe nào phải tuân thủ”, và rằng sự cố trên chỉ là một lỗi nhỏ trong hành trình hướng đến một tương lai xe tự lái của Waymo.

CÚ LỪA?

Trong hơn một thập kỷ qua, các bản demo xe tự lái hào nhoáng của Google, GM, Ford, Tesla hay Zoox đều hứa hẹn về một viễn cảnh tươi sáng, nơi những chiếc xe băng qua đường cao tốc, trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, mà không cần đến bất kỳ sự giám sát hay can thiệp nào từ con người. Sau khi các tai nạn hy hữu được khắc phục, đây được kỳ vọng trở thành giải pháp mới cho mạng lưới các phương tiện giao thông, theo Bloomberg.

Tuy nhiên, 6 năm sau khi các công ty bắt đầu cung cấp dịch vụ xe tự hành và gần 20 năm sau các bản demo đầu tiên về xe tự lái được ra mắt, người ta thấy chúng xuất hiện rất ít trên đường. Một số khu vực gần vành đai mặt trời thì gần như không có xe tự lái do điều kiện thời tiết ở đây chủ yếu nhiều mây và công nghệ trang bị chưa đủ thông minh để xử lý toàn bộ. Ngoài ra, xe tự lái cũng không thể phát hiện mọi vật cản bất ngờ, chẳng hạn như công trình xây dựng, động vật, nút giao giao thông hay người đi đường.

Đầu năm nay, Cruise LLC thuộc sở hữu của General Motors đã thông báo thu hồi tất cả các phương tiện tự lái của mình sau khi một chiếc xe không thể rẽ trái và gây tai nạn tại San Francisco. Đã có 2 người bị thương.

Tuy nhiên, theo Aaron McLear, phát ngôn viên của Cruise, việc thu hồi này “không ảnh hưởng hoặc thay đổi hoạt động hiện tại của hãng”. Được biết, Cruise đang lên kế hoạch mở rộng hoạt động tại Austin và Phoenix trong năm nay.

Video về vụ tai nạn của Cruise được giấu nhẹm, song truyền thông trước đó đã đưa tin về một loạt các bất cập, và đôi khi là chuyện hài, mà xe tự lái tạo ra. Một chiếc xe Waymo loay hoay trước vật chắn, “bối rối” đến nỗi tránh cả các kỹ thuật viên đang cố gắng “giải vây” cho nó. Rồi cả một chiếc Tesla, đi với tốc độ rất chậm, song đột ngột lao thẳng vào đuôi một chiếc máy bay phản lực tư nhân.

Một cách mỉa mai, dường như đây là điều tốt nhất mà những chiếc xe tự lái có thể làm, sau khi được giới đầu tư đặt cược 100 tỷ USD. Nhiều tên tuổi lớn vẫn tỏ ra lạc quan, trong khi một số người đã bắt đầu chấp nhận rằng họ sẽ phải chờ nhiều thập kỷ nữa để một chiếc xe tự vận hành an toàn xuất hiện.

“Đó là một trò lừa đảo. Những công ty này đã lãng phí hàng chục tỷ USD”, George Hotz, nhà sáng lập công ty chuyên về hệ thống hỗ trợ xe tự lái Comma.ai nhận xét.

Vào năm 2018, Waymo được định giá 175 tỷ USD. Thế nhưng, sau vòng tài trợ gần đây nhất, vốn hóa công ty chỉ còn 30 tỷ USD, gần bằng với Cruise. Aurora Innovation Inc., một startup do cựu giám đốc bộ phận xe tự hành Google Chris Urmson sáng lập thì mất hơn 85% giá trị kể từ năm ngoái và hiện chỉ còn vỏn vẹn dưới 3 tỷ USD. Ngoài ra, rất nhiều công ty khác trong ngành cũng gặp tình cảnh tương tự, chẳng hạn như Drive.ai, Voyage, Zoox và bộ phận tự lái của Uber.

SỰ ẢO TƯỞNG 

Tương lai xe không người lái dần trở nên xa vời đến nỗi ngay cả một trong những tín đồ nhiệt thành nhất cũng đã bắt đầu từ bỏ giấc mơ. Anh Anthony Levandowski, kỹ sư tiên phong trong nghiên cứu công nghệ xe tự lái, là một ví dụ.

Hiện tại, Levandowski đang điều hành một công ty khởi nghiệp phát triển xe tải tự hành cho các khu công nghiệp. Người đàn ông này cho rằng trong tương lai gần, bất kỳ phương tiện không người lái nào cũng đều rất phức tạp để có thể xử lý.

“Rất khó để tìm thấy một ngành công nghiệp đầu tư nhiều vào R&D song lại không thu được nhiều lợi nhuận. Hãy quên doanh thu đi. Một triệu USD ư? Không đâu, tôi nghĩ nó chỉ vỏn vẹn bằng 0”, Anthony Levandowski nói.

Trước đó, sau một thời gian làm việc cho Google, Levandowski chuyển sang Uber Technologies và bị ông chủ cũ khởi kiện. Họ cáo buộc Levandowski đánh cắp công nghệ và đem sang công ty mới. Vụ kiện trị giá hàng tỷ USD khiến Levandowski bị Uber sa thải, phá sản, đồng thời bị tuyên án ‘ăn cắp bí mật thương mại’. Người đàn ông này may mắn không phải đi tù nhờ nhận được lệnh ân xá của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Sau những rèn pha, không thể phủ nhận vai trò của Levandowski với sứ mệnh đi tiên phong trong ngành công nghiệp xe tự lái. Mười tám năm về trước, anh đã khiến Lầu Năm Góc thán phục khi giới thiệu một chiếc mô tô không người lái. Mẫu thiết kế này sau đó được Google mua lại và đặt tên là Prius.

Vậy điều gì đã phá vỡ niềm tin của Levandowski? Sau khi nghỉ việc tại Uber, anh nhận ra ngành công nghiệp xe tự lái đang thiếu những tiến bộ rõ ràng, trong khi trước đó lại phát ngôn quá tự tin.

“Tôi không coi việc kinh doanh xe tự lái là công việc. Nó là sở thích thì đúng hơn. Chúng ta sẽ đạt được tương lai xe tự vận hành vào một lúc nào đó, nhưng vẫn cả một chặng đường dài phía trước”, Levandowski nói.

Như vậy, ngành công nghiệp lớn lên từ những ý tưởng của Levandowski sẽ khó có thể khắc phục tiếng ồn ào quanh nhà bà Jennifer King, ít nhất là trong thời gian gần. Những công ty đặt cược tất cả vào tham vọng này rất có thể sẽ đi vào ngõ cụt.

Với ngành công nghệ xe tự lái, con người luôn là những tài xế tệ nhất. Quan điểm này cũng được Tesla - hãng xe điện hàng đầu nước Mỹ liên tục nhấn mạnh.

“Tesla đã luôn bảo vệ mình. Họ cho rằng chính con người mới là những tài xế tồi, không phải công nghệ”, Gene Munster, đối tác quản lý của Loup Ventures, một công ty đầu tư cho biết.

Tuy nhiên, trái với những suy nghĩ tự huyễn hoặc, Tesla liên tục vướng vào các vụ tai nạn liên quan đến hệ thống tự lái Autoplot. Một phiên toà tại Palm Beach County vừa được ấn định nhằm xem xét chính xác đối tượng cần chịu trách nhiệm, sau khi một chiếc Tesla Model 3 lao vào gầm xe tải và khiến tài xế Jeremy Banner thiệt mạng.

Tháng 10 năm ngoái, Ủy ban An toàn Giao thông Vận tải Quốc gia NTSB tuyên bố phạt Tesla vì đã không trang bị đầy đủ các tính năng hỗ trợ tài xế, bao gồm việc kích hoạt Autopilot và đảm bảo người lái xe phải chú ý khi sử dụng tính năng này.

Đáp lại, phía Tesla cho biết mình rất hiểu giới hạn của hệ thống, rằng tính năng Autopilot “yêu cầu sự giám sát tích cực của người lái xe và họ không được để phương tiện tự động hoàn toàn”. Musk khẳng định việc sử dụng Autopilot đúng cách sẽ giúp tài xế có những chuyến đi an toàn, thay vì trở thành nạn nhân của những vụ va chạm không mong muốn.

“Vấn đề ở chỗ, không có bất kỳ bài kiểm tra tiêu chuẩn nào để biết liệu một chiếc ô tô không người lái có an toàn hay không”, Ramsey, nhà phân tích của Gartner cho biết. “Mọi người chỉ biết đến nó như một giai thoại”.

“Bạn thấy những hình ảnh tuyệt vời trong thế giới mô phỏng 3D, nghĩ máy tính có thể nhìn thấy mọi thứ và hiểu điều gì sắp xảy ra ư? Nó vẫn chỉ là một cỗ máy ngu ngốc mà thôi”, Levandowski nói.

Các công ty tự lái đang cố gắng lấy lại hình ảnh. Thay vì thử nghiệm xe trên đường, họ chạy mô phỏng bên trong các trung tâm dữ liệu khổng lồ, thêm các chướng ngại vật trên đường đi và dùng dữ liệu đó để đưa ra tuyên bố về độ an toàn. Những mô phỏng có thể đúng trong một số trường hợp, song trong thực tế thì không chắc.

Theo Levandowski, các công ty sản xuất xe hơi không người lái tiên tiến nhất vẫn đang chạy những bản demo rất phức tạp.

“Đó là một sự ảo tưởng,” anh ấy nói. “Có những bản demo thành công, và cũng có hàng tá những bản thất bại. Khi một chiếc ô tô tự lái trải qua lần thử nghiệm đầu tiên thành công, không có gì đảm bảo nó sẽ có thể làm như vậy lần thứ 20”.

Theo: Bloomberg