Vệt kẻ trông như nét bút chì dưới móng tay lại có thể là dấu hiệu cho thấy bạn đang mắc ung thư

Karolina Jasko có tiền sử gia đình mắc u hắc tố, vì vậy ngay từ nhỏ cô đã được dặn phải chú ý đến những vết nốt ruồi trên da mình. Mẹ của Jasko - người đã hai lần phẫu thuật ung thư da - bị ám ảnh bởi nó.

Thỉnh thoảng, bà lại vào phòng đòi khám một lượt khắp cơ thể con gái mình, để xem có bất kỳ nốt ruồi nào to ra đột biết hay không. Cẩn thận đến vậy, thế nhưng, căn bệnh ung thư hắc tố vẫn xâm nhập được vào người Jasko, ở một vị trí mà cả cô và mẹ cô đều không thể ngờ tới: Bên dưới móng tay của cô bé.

Cảnh báo từ vết bút chì

Jasko cho biết mình thường xuyên có thói quen làm móng, cứ hai lần một tuần, cô sẽ ra tiệm nail để thay móng giả. Loại móng cô làm là móng "acrylic full", nghĩa là toàn bộ móng giả sẽ được gắn keo che hết móng tay tự nhiên của cô. 

Thay móng đòi hỏi phải gỡ móng giả, mài mỏng lớp trên của móng thật, trước khi gắn lại một bộ móng giả mới. Và trong một lần mài móng như thế, nhân viên ở tiệm nail đã phát hiện ra bên dưới móng tay cái của Jasko có một vệt kẻ thẳng như vết bút chì, không thể nào xoá đi được.

Tại thời điểm đó, chẳng ai có suy nghĩ quá nhiều về nó. Người thợ làm móng chỉ đơn giản tiếp tục làm công việc của mình. Cô lắp một bộ móng giả mới cho Jasko. Cô gái ra về, nhưng một tuần sau, móng tay cái của cô bỗng sưng tấy.

Jasko phải đến gặp bác sĩ, người nói cho cô biết mình đã bị nhiễm trùng móng tay, một tình trạng không quá đáng ngại. Nhưng sau khi gỡ móng giả của Jasko ra, thứ khiến bác sĩ phải giật mình chính là vết kẻ bút chì mỏng bên dưới móng tay của cô ấy.

Ngay lập tức, Jasko được chuyển đến phòng sinh thiết. "Tôi thấy quá choáng ngợp vì mọi chuyện diễn ra quá nhanh chóng", cô nói.

Tuần trước khi Jasko mới đi làm móng, cô vẫn là một học sinh cuối cấp trung học vui vẻ hồn nhiên. Tuần này, cô đã phải nhận chẩn đoán sinh thiết ung thư. Bác sĩ cho biết tại phần kẻ bút chì bên dưới móng tay cái của Jasko, họ đã tìm thấy tế bào ung thư hắc tố.

"Thật đáng sợ", mẹ Jasko đã nói. "Mẹ không thể tin và mẹ thậm chí không bao giờ nghĩ rằng nó có thể ở trong móng tay của con".

Jasko nhập viện ngay ngày hôm đó. Các bác sĩ ban đầu đã xử lý vết nhiễm trùng cho cô. Họ không biết vết nhiễm trùng đến từ đâu, nhưng họ nói nó giống như "sự mách bảo của Chúa".

Bởi nếu Jasko không bị nhiễm trùng móng và nhập viện, vết bút chì dưới móng tay của cô sẽ không được bác sĩ phát hiện. Nếu để lâu, khối u trong đó sẽ lan rộng ra khiến Jasko chắc chắn phải cắt bỏ toàn bộ ngón tay.

Rất may mắn là cô đã tới bệnh viện ngày hôm ấy và vết kẻ bút chì được phát hiện sớm. Bác sĩ cho biết Jasko chỉ cần nạo bỏ nền móng. Họ sẽ cắt toàn bộ móng ngón cái của cô cùng lớp da biểu bì chứa tế bào ung thư bên dưới. Một mảnh da sẽ được lấy từ bẹn của Jasko để ghép lại lên ngón tay cho cô, phần bây giờ không còn móng nữa.

Dấu hiệu ung thư từ móng tay

Tiến sĩ Vishal Patel, phó giáo sư khoa da liễu tại Trường Y và Khoa học Sức khỏe thuộc Đại học George Washington cho biết: U hắc tố ở các chi bao gồm móng tay, bàn tay và bàn chân là loại ung thư da hiếm gặp, chiếm khoảng 5% trong số tất cả các loại u hắc tố.

Nhưng nó chiếm khoảng một phần ba trong số tất cả các loại u hắc tố mà người Mỹ gốc Phi, người Ấn Độ, người da vàng Châu Á mắc phải. Tỷ lệ đáng quan ngại bởi nó cao gấp mười lần so với mặt bằng dân số nói chung.

Loại ung thư này - được gọi là u hắc tố dạng lentiginous acral - có xu hướng ác tính hơn các loại u hắc tố khác. Nó đã giết chết huyền thoại nhạc reggae Bob Marley ở tuổi 36, sau khi nó xuất hiện dưới dạng một đốm đen dưới móng chân của anh.

Triệu chứng chính của u hắc tố dưới móng tay là sự xuất hiện của một vệt sắc tố dọc trên móng tay gọi là melanonychia. Một số người ví nó như một đường kẻ bằng bút chì hoặc bút lông màu. 

Thi thoảng những đường kẻ melanonychia có thể xuất hiện một cách vô hại trên tất cả các móng tay của bạn. Nhưng như tiến sĩ Patel chỉ ra: "Khi bạn thấy nó trên nhiều móng tay, bạn sẽ yên tâm hơn vì đó có thể là 'dấu hiệu' của nền móng tay bạn".

Nhưng nếu một sọc dọc đột nhiên xuất hiện trên một móng tay duy nhất hoặc nó có dấu hiệu biến đổi, thì đó là điều mà bác sĩ nên kiểm tra. Sắc tố kéo dài từ phần móng tay đến lớp biểu bì và da gần đó, được gọi là dấu hiệu Hutchinson, cũng rất đáng lo ngại.

Một số bác sĩ cho biết ung thư móng thường phát triển ở ngón cái của bàn tay thuận hoặc ngón chân cái của bàn tay thuận, nhưng tiến sĩ Patel đã nhìn thấy nó ở tất cả các ngón chi khác và tin rằng tất cả các móng đều có khả năng bị ảnh hưởng như nhau.

Làm móng tay có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư?

Với tiền sử gia đình mắc bệnh u hắc tố của Jasko, các bác sĩ không thể nói được việc cô thường xuyên làm móng có phải là nguyên nhân khiến ung thư khởi phát hay không. Nhưng mối lo ngại hiện đang gia tăng, vì hầu hết các tiệm làm móng ngày nay đều có một tác nhân làm tăng nguy cơ ung thư: tia UV phát ra từ những chiếc đèn làm khô móng tay.

"Nó giống như giường tắm nắng cho đôi tay của bạn vậy", tiến sĩ Patel nói. "Chúng tôi thấy rất nhiều bệnh nhân không chỉ bị u hắc tố, mà còn bị tất cả các loại ung thư da xung quanh đầu ngón tay và lớp biểu bì".

Chỉ cần tiếp xúc với tia UV trong thời gian ngắn vài phút "về mặt lý thuyết" cũng có thể "làm tăng nguy cơ ung thư da" vì "chúng ta biết rằng tiếp xúc với tia UVA làm tăng nguy cơ ung thư da và bạn phải tiếp xúc với tia UVA để làm sạch lớp sơn gel khi đi làm móng", Tiến sĩ Chris Adigun, một bác sĩ da liễu tại Chapel Hill, cố vấn chuyên môn cho Viện Da liễu Hoa Kỳ, cho biết.

Adigun nói rằng một phần rủi ro khi làm móng là mức độ tiếp xúc với tia UV có thể tăng lên theo thời gian, vì một số người như Jasko trước đây thường đi làm móng gel nhiều lần trong tháng.

Một nghiên cứu gần đây phát hiện ra rằng ánh sáng UV phát ra khi làm khô móng tại tiệm nail thực sự có thể làm đột biến DNA, gây tổn thương và chết tế bào. Những kết quả này được quan sát thấy ở các tế bào có hai lần sấy khô sơn móng tay bằng tia UV, mỗi lần 20 phút trong một ngày, cũng như ở những tế bào có một lần sấy khô 20 phút mỗi ngày trong ba ngày.

Tiến sĩ Maria Zhivagui, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết những phát hiện này mạnh mẽ đến mức bà đã không bao giờ quay lại tiệm nail nữa.

"Trước đây tôi rất hay đi làm móng. Nhưng khi tôi thấy tác động của bức xạ phát ra từ thiết bị làm khô sơn gel lên tế bào chết và nó thực sự làm biến đổi tế bào ngay cả sau một lần sử dụng kéo dài 20 phút, tôi đã rất ngạc nhiên. Tôi thấy điều này rất đáng báo động và quyết định ngừng sử dụng nó".

Các tác giả nghiên cứu lưu ý rằng kết quả không chứng minh được mối liên hệ giữa sơn móng tay dạng gel và ung thư vì nghiên cứu sử dụng mô hình dòng tế bào, không tái tạo chính xác những gì xảy ra trong cuộc sống thực. 

Nhưng nghiên cứu "đề xuất mạnh mẽ rằng bức xạ phát ra từ máy sấy sơn móng tay UV có thể gây ung thư tay và máy sấy sơn móng tay UV, tương tự như giường tắm nắng, có thể làm tăng nguy cơ ung thư da khởi phát sớm", các tác giả viết.

Làm sao để phòng ngừa?

Tiến sĩ Patel cho biết ung thư hắc tố này phụ thuộc nhiều vào yếu tố di truyền và tiền sử gia đình hơn là do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, nhưng mọi người vẫn nên tuân thủ các biện pháp bảo vệ khỏi ánh nắng khi có thể:

Hãy cẩn thận khi tiếp xúc với tia UV, bao gồm cả ở tiệm làm móng, ông nói. Nếu bắt buộc phải làm móng và làm khô nó dưới ánh đèn UV, đảm bảo bạn được tiệm đeo găng tay có chỉ số chống tia cực tím, hoặc thoa kem chống nắng ít nhất 15 phút trước khi làm nail.

Bất cứ khi nào ra ngoài trời, phải tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, bạn cũng nên thoa kem chống nắng, bao gồm cả vùng quanh móng tay và bàn tay của bạn. Điều này thậm chí còn quan trọng hơn nếu bạn là người làm việc ngoài trời như công nhân công trường, lái xe, người làm đồng...

Tiến sĩ Patel cho biết bạn nên thoa lại kem chống nắng mỗi 1 tiếng rưỡi ở ngoài trời. Nghe điều này như sự cẩn thận quá mức, nhưng ông nói cẩn thận không thừa. Đối với ung thư da, tích lũy tia UV chính là yếu tố gây nguy cơ chính. 

Về phần mình Jasko cho biết kinh nghiệm của cô cho thấy việc đi khám da liễu định kỳ thường xuyên rất quan trọng. Có những dấu hiệu mà bạn nghĩ là bình thường, nhưng bác sĩ da liễu không nghĩ vậy.

"Tôi vẫn khuyến nghị mọi người nên thêm bác sĩ da liễu vào danh sách bác sĩ của mình vì việc phát hiện sớm đã cứu mạng tôi", cô nói. Hiện Jasko đang đi khám định kỳ da liễu 4 tháng một lần để đảm bảo bệnh ung thư không tái phát. Cô cũng trở thành đại sứ cho một dự án phòng ngừa ung thư da, khuyến khích mọi người đi khám da liễu định kỳ.

"Tôi sẽ làm điều này trong suốt quãng đời còn lại để đảm bảo rằng tôi đang thực hiện mọi biện pháp phòng ngừa cần thiết", Jasko nói. May mắn khi kể từ đó tới giờ, tình trạng ung thư của cô ấy đã thuyên giảm và Jasko rất khoẻ mạnh.