Vì sao chú chó nhà bạn lại hay nghiêng đầu sang một bên?

Khi chụp lại những khoảnh khắc của cún cưng, có rất nhiều tips để bạn có thể khiến cho chú chó của mình "tạo dáng" trông đáng yêu nhất. Và một cách đơn giản là bạn chỉ việc giả những âm thanh như tiếng vịt, tiếng huýt sáo... chú chó của bạn sẽ nghiêng đầu với ánh nhìn bối rối, và bạn đã có ngay một bức ảnh đẹp để lưu lại.

Vậy tại sao loài chó lại có hành động nghiêng đầu khi chúng cảm thấy bối rối? Đó là một cách giao tiếp với con người hay chúng đang cố gắng lý giải điều gì?

Bản năng săn mồi

Theo các nhà sinh vật học, hành động nghiêng đầu giúp cho động vật có thể thu thập thông tin về phương thẳng đứng của âm thanh, khiến chúng biết được khoảng cách trên dưới tương đối của âm thanh này so với trục của hộp sọ. Người ta cho rằng hành động nghiêng đầu của họ Chó là việc chúng đang cố gắng định vị một tiếng động. Điều này được củng cố bằng việc họ Chó nghiêng đầu rất nhiều khi chúng săn những con mồi nhỏ đang lẩn trốn trong bụi cỏ hay dưới tuyết.

Về cơ bản, với việc thuộc nhóm động vật đối xứng hai bên, thú có vú vốn dĩ đã rất giỏi trong việc tiếp nhận thông tin âm thanh từ hai phía trái phải. Có hai tai hai bên, nghĩa là ta có hai luồng thông tin trái/phải trong việc xác định những thứ như thời điểm tiếp cận cũng như độ ồn của âm thanh với mỗi bên. Tuy nhiên thì thông tin của trục thẳng đứng như trên/dưới của một âm thanh đến từ phía trực diện sẽ khá khó khăn để tiếp nhận. Đây rõ ràng là một thử thách cho kẻ săn mồi thường tiếp cận với con mồi ở phía trước mặt. Việc nghiêng đầu giải quyết vấn đề này bởi khi đó hai tai cũng nằm ở trục thẳng đứng, nên âm thanh đến từ phía dưới sẽ đi đến bên tai nằm dưới trước, và những âm thanh này sẽ lớn hơn một chút so với tai tiếp cận sau. Và cũng tương tự với âm thanh đến từ phía trên.

Với những loài săn mồi bằng sóng âm, như chim cú hẳng hạn, cơ thể chúng vốn dĩ đã phát triển hệ thống “nghiêng đầu” riêng, hộp sọ của chúng vốn dĩ không đối xứng nên một bên tai sẽ cao hơn bên còn lại một chút, nên vẫn sẽ định vị âm thanh tốt mà không cần đến hành động nghiêng đầu.

Hộp sọ của Cú không đối xứng.

Còn loài chó nhà, khi chúng giao tiếp với con người, về cơ bản là chúng biết rõ âm thanh đến từ đâu; có vẻ như chó nhà chỉ làm hành động nghiêng đầu theo bản năng khi chúng nghe thấy một âm thanh khó hiểu, cho dù chúng biết rõ âm thanh này đến từ đâu. Nhưng rõ ràng việc này rất hiệu quả trong việc săn mồi. Như những gì nhắc đến ở trên, rất nhiều loài họ Chó sử dụng hành động này khi chúng hướng về nơi như bụi cỏ hay tuyết và cố gắng tìm hiểu xem tiếng động do con mồi gây ra đến từ đâu/bao xa. (khi nhìn xuống, trục trên/xuống của hộp sọ tương đương với thông tin xa/gần của con mồi). Bạn có thể quan sát rõ hơn hành động này qua clip dưới đây, đây là clip một chú cáo đang săn con mồi ẩn khuất dưới tuyết.

So sánh với loài linh trưởng

Còn đối với loài linh trưởng, vốn được tiến hóa để hoạt động trong môi trường trên cây phức tạp, chúng vốn có khả năng định vị âm thanh rất tốt, điều này đến từ hình dạng của vành tai ngoài của loài linh trưởng.

Con người, vốn là linh trưởng, cũng có khả năng định vị âm thanh khá tốt so với loài thú có vú khác (đã từng có thí nghiệm cho rằng khả năng định vị âm thanh của chúng ta là “đáng chú ý”) – đây là một trong ít giác quan mà về lý thuyết chúng ta tốt hơn mức trung bình. Con người có thể định vị chính xác vị trí của âm thanh trong phạm vị sai lệch từ 1 đến 2 độ. Chúng ta sử dụng phương pháp khác với loài chó. Với loài người, hầu như việc xác định âm thanh ở trục trên/dưới đến từ sự thay đổi tần số của âm thanh được phản xạ xung quanh tai ngoài; chúng ta không cần dùng đến hành động nghiêng đầu. Do đó nếu đôi tai của ta bị tổn thương về hình dáng, ta sẽ gặp vấn đề về định vị âm thanh trên trục thẳng đứng chứ không phải trên trục nằm ngang.

Tổng hợp.