Vị tỷ phú dành 8 năm, đốt 3 tỷ USD làm xe điện nhưng nhận về con số 0: 1 công ty ngập nợ, 1 nguyên mẫu xe chưa từng được sản xuất

Vào một buổi tối ngày thứ 4, hòm thư đến trong email của Susan Swnson nhận được 1 hình ảnh đáng sợ: Là ảnh chụp chân dung của cô ấy đã bị che mất phần đầu một cách thô thiển bằng mực đỏ và từ “kill” (giết) được viết ở phía góc dưới bên trái. Vài giờ sau khi sự việc xảy ra, một vài đồng nghiệp của cô cũng nhận được lời đe dọa tương tự.

Những email đe dọa đánh dấu đỉnh điểm trong cuộc chiến kéo dài nhiều tháng giành quyền kiểm soát Faraday Future Intelligent Electric – một startup xe điện có trụ sở tại California, Mỹ. Công ty này từng tự nổ rằng sẽ trở thành Tesla tiếp theo. Hồi tháng 9, sau việc đe dọa giết, áp lực dai dẳng từ những cổ đông lớn nhất của Faraday và nhân tố bất ngờ xuất hiện là ông trùm bất động sản China Evergrande, Swenson – Chủ tịch và 3 người khác đã đồng ý rời khỏi hội đồng quản trị Faraday trong một đợt tái cấu trúc.

Hiện không rõ ai là người đứng sau những bức thư đe dọa kể trên (phía Faraday đã gửi hồ sơ cho FBI) – một vài lãnh đạo tin rằng vụ việc có liên quan tới cuộc chiến trong hội đồng quản trị gần đây bị khơi mào bởi những cổ đông lớn nhất, gồm cả một tổ chức có tên FF Global Partners được quản lý 1 phần bởi nhà sáng lập Jia Yueting.

Tờ Bloomberg đã có dịp trò chuyện với một số người (xin được giấu tên vì tính chất nhạy cảm của vụ việc) để tìm hiểu rõ hơn những vấn đề đang xảy ra trong Faraday.

7 tháng trước, hội đồng quản trị Faraday đã đẩy Jia (có nickname là YT) ra khỏi công ty theo sau cuộc điều tra xem xét ảnh hưởng của anh ta với hoạt động hàng ngày của công ty cũng như mối liên đới tới những khoản vay từ nhân viên trong suốt nhiều năm vừa qua. Hiện tại, YT được hưởng lợi nhiều nhất từ cuộc cải tổ hội đồng quản trị - thứ sẽ hoàn thành khi Faraday tổ chức cuộc họp hội đồng cổ đông hàng năm.

Anh ta cũng được đưa vào làm cố vấn cho hội đồng quản trị và FF Global sẽ thêm 6 thành viên HĐQT mới. Như Faraday nói khi gửi hồ sơ lên SEC gần đây, “YT Jia và FF Global đã củng cố sức ảnh hưởng sẵn có của mình trong công ty”.

Tuy nhiên, lúc YT giành lại được quyền lực cũng là lúc công ty đang chịu điều tra bởi SEC và Bộ tư pháp. Đây cũng là lúc công ty đang rất cần thêm tiền. Sau khi đốt hơn 3 tỷ USD kể từ khi ra mắt 8 năm trước, Faraday báo cáo họ chỉ còn 27 triệu USD tiền mặt tới 25/10 và nói rằng cần có thêm hàng triệu USD nữa nếu muốn có thể bàn giao được một chiếc SUV điện đầu tiên cho khách hàng.

NỢ CHỒNG CHẤT

YT nổi lên tại Trung Quốc vào đầu những năm 2010 khi một cơn bão tiền ập đến với nhà sáng lập này bằng tầm nhìn vĩ đại của anh ta. YT ra mắt ứng dụng được gọi là “Netflix của Trung Quốc” và đánh cuộc thành công vào một tập đoàn gọi là LeEco – làm mọi thứ từ điện thoại thông minh tới ebike chạy hệ điều hành Android.

Sự mở rộng của LeEco đã được đánh đổi bằng hàng tỷ USD vay nợ và YT bản thân cũng đã đứng ra thế chấp tài sản cá nhân cho nhiều khoản vay. Có thời điểm, anh này đã thế chấp 97% cổ phần của mình tại chi nhánh đã niêm yết của LeEco để đổi lấy khoản vay gần 2 tỷ USD.

Cùng lúc đó, Elon Musk đang thay đổi toàn ngành ô tô. Các nhà đầu tư bắt đầu đặt cược những khoản lớn với hy vọng tìm ra Tesla tiếp theo và thế là hàng tá startup xe điện từ Trung Quốc tới Mỹ nổi lên. Trong môi trường cạnh tranh đó, YT đã thành lập nên Faraday tại California vào năm 2014, đặt cược rằng anh có thể đánh bại Musk.

Cuối cùng, LeEco vỡ vụn dưới sức nặng tham vọng của YT. Năm 2017, họ sa thải hàng trăm nhân viên và hủy thương vụ thâu tóm nhà sản xuất TV Vizio giá 2 tỷ USD và cũng ngừng mở rộng ra Mỹ. Các chủ nợ Trung Quốc bắt đầu tìm LeEco và YT. Ông trùm này đã vào danh sách đen các con nợ chính phủ và bị đóng băng một số tài sản. Cuối cùng, anh ta tới Mỹ và bắt đầu với Faraday.

Sự kết nối của YT với Faraday ban đầu rất khó nhận ra. Công ty này không công khai tên CEO và ban lãnh đạo cũng từ chối nói về việc tiền ở đâu mà có để hoạt động. Theo hồ sơ, những năm đầu nguồn vốn chủ yếu tới từ YT – khoảng 900 triệu USD. Việc chi tiêu mạnh tay đã giúp Faraday thu hút nhiều nhân tài từ những công ty như Tesla và GM.

CUỘC CHIẾN TRANH QUYỀN

Tuy nhiên, mọi chuyện không dễ dàng khi Faraday gặp khó khăn trong việc đáp ứng tham vọng của YT. Anh ta muốn một chiếc xe điện với những công nghệ tuyệt vời nhất. Tuy nhiên cuối năm 2017, nhiều tháng sau khi công bố nguyên mẫu đầu tiên, công ty này đã hết sạch tiền.

YT đã mang một bộ đôi cựu lãnh đạo BMW về nhằm vực dậy khó khăn nhưng khi họ đề xuất nộp hồ sơ xin phá sản, YT vô cùng không hài lòng. Một đợt tái cấu trúc có thể gây hại cho việc kiểm soát công ty của anh ta vì vậy YT đã gạt ngay đề nghị này. 2 vị lãnh đạo kể trên đã từ chức và phía Faraday cáo buộc họ “lơ là bổn phận”.

Cuối năm 2017, YT đã tìm ra vị cứu tinh không ngờ tới là China Evergrande – công ty cam kết sẽ rót 2 tỷ USD vào Faraday để đổi lấy 45% cổ phần. YT cũng chính thức tiếp quản vị trí CEO. Faraday đã tiêu hết 800 triệu USD trước cả thời hạn phía Evergrande đặt ra. Evergrade đồng ý đưa thêm 700 triệu USD vào giữa năm 2018 nhưng với điều kiện là YT phải rút lui và hy sinh quyền sở hữu.

YT buộc phải làm theo yêu cầu đó – ít nhất là trên giấy tờ. Anh ta đã chuyển cổ phần của mình cho con gái của Phó Chủ tịch Faraday. Tuy nhiên, phía China Evergrande nói như thế là chưa đủ và vì vậy, khoản 700 triệu USD không bao giờ được gửi đi. Kết quả là cuối năm 2018, YT và Faraday đã kiện Evergrande ở Mỹ, cáo buộc gã khổng lồ bất động sản này “cố tình bỏ đói” họ. Evergrande thì cáo buộc YT “đóng vai người quản lý trong bóng tối, đạo diễn mọi quyết định tại Faraday”.

Faraday phải cho nghỉ và sa thải hàng trăm người, những nhà cung cấp bị nợ tiền cũng kiện họ. Nick Sampson – một cựu lãnh đạo Tesla và đồng sáng lập Faraday cũng rời đi. “Công ty này đã mất khả năng thanh toán”, ông nói trong bức thư từ chức.

Những ngày cuối năm 2018, Faraday và Evergrande đạt được thỏa thuận. Theo đó, Evergrande đồng ý giảm cổ phần còn 33% và cho phép Faraday tìm nhà đầu tư khác. Gã khổng lồ BĐS cũng cho Faraday vay khoản vay ngắn hạn trị giá 10 triệu USD và nhờ vậy Faraday được sống, dưới sự lãnh đạo của YT.

KHÁT VỐN

Những tranh chấp gay gắt này – chủ yếu xoay quanh quyền kiểm soát của YT tại công ty – đã khiến Faraday khó huy động tiền. Năm 2019, công ty đã tiến hành một vài động thái để pha loãng quyền lực của nhà sáng lập: Họ thiết lập một nhóm quản lý gọi là FF Global Partners, nhận phần lớn quyền sở hữu của YT tại Faraday (khoảng 30%). YT cũng buộc rời ghế CEO, thay bởi một cựu lãnh đạo BMW có tên Carsten Breitfeld.

Tháng 10, YT nộp hồ sơ phá sản cá nhân tại Mỹ để giải quyết hàng tỷ USSD nợ của LeEco. Các chủ nợ đã đổi yêu cầu của họ để lấy niềm tin rằng sở hữu cổ phiếu Faraday Futures, sẽ nhận được khoản thanh toán nếu startup được mua lại hoặc IPO.

Về phần mình, Faraday vẫn sống trong suốt giai đoạn đó là nhờ hàng loạt khoản vay từ nhân viên và những bên liên quan tới YT.

Tháng 4/2019, công ty đã nhận khoản vay 9 triệu USD từ một nhân viên phòng Global Capital Market của Faraday. Khoản vay này tới từ Ocean View Drive – tổ chức mà YT thành lập năm 2014 để mua 3 dinh thự lớn tại Mỹ. (YT không còn kiểm soát tổ chức này nhưng nó đang được điều hành bởi vợ cháu trai của anh ta và người này cũng đang làm ở Faraday).

Hồi tháng 6, một nhân viên khác cũng ở phòng kể trên đã cho Faraday vay 16,5 triệu USD. Khoản vay này được thực gây quỹ bởi FF Global Partners – do những thành viên mượn tiền từ công ty có tên Dream Sunrise có liên đới tới vợ Ruokun Jia.

Khi được hỏi về các khoản vay, người phát ngôn của FF Global nói Faraday “không thể có được nguồn tài chính đáng kể từ bên thứ 3 tại thời điểm đó và vì vậy họ phải phụ thuộc vào những khoản vay quy mô nhỏ hơn với sự trợ giúp từ YT Jia”.

“Trong vài năm qua, YT Jia và FF Global Partners đã giải cứu FFIE nhiều lần”, người phát ngôn khẳng định.

Tuy nhiên, mặc cho rất nhiều khoản vay, qua rất nhiều lớp như vậy, Faraday vẫn cần 9,2 triệu USD khoản vay từ Paycheck Protection Program (Chương trình bảo vệ tiền lượng của Mỹ nhằm giúp các doanh nghiệp bảo vệ dòng tiền mặt thông qua các khoản vay được chính quyền liên bang bảo đảm 100%) để vượt qua khủng hoảng.

Với chỉ 1,8 triệu USD tài khoản ngân hàng vào cuối năm, Faraday đã gặp đúng thời điểm bùng nổ của các thương vụ sáp nhập với công ty SPAC – phương thức giúp các công ty đối thủ như Nikola và Fisker IPO. Ngay lập tức, Faraday đã hợp tác với công ty SPAC do 2 anh em trùm bất động sản Mỹ điều hành là Jordan và Scott Vogel. Một nguồn tin cho hay, phía an hem nhà Vogel không chỉ nhìn thấy tiềm năng công nghệ của Faraday mà họ còn tin rằng YT không còn kiểm soát công ty nữa nên đã ký thỏa thuận đầu tư.

Thỏa thuận tới vào đầu năm 2021. Tháng 6, Faraday đã thu về 1 tỷ USD và bắt đầu giao dịch trên sàn Nasdaq với các nhà đầu tư tổ chức chống lưng gồm Citadel Advisors, Geely và Palantir. Breitfeld cam kết sẽ khởi động việc làm xe SUV điện trong vòng 12 tháng.

ĐẠI CHIẾN HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

Vogel đã tham gia hội đồng quản trị Faraday theo sau vụ sáp nhập. Trong 3 tháng, hội đồng quản trị đã mở cuộc điều tra nhắm vào YT, đứng đầu là hội đồng đặc biệt do Swenson khởi xướng. Hội đồng này đã thuê Kirkland & Ellis cũng như công ty kế toán Alverzez và Marsal kiểm tra những ảnh hưởng tài chính cá nhân và giữa cá nhân với nhau ở công ty.

Hội đồng đã kết luận rằng các lãnh đạo cấp cao đã lừa gạt nhà đầu tư về vai trò hoạt động kiểm soát Faraday hàng ngày của YT. Họ cũng phát hiện ra những quản lý cấp cao không tiết lộ những “mối quan hệ, thỏa thuận và giao dịch” liên quan tới YT. YT đã chính thức bị gạt ra ngoài lề và bị tước tư cách điều hành.

Faraday cũng nói rằng FF Global bắt đầu các động thái đấu tranh vào tháng 2. Tới tháng 6, FF Global công bố hồ sơ công khai về việc thay thế một trong những giám đốc của Faraday là Brian Krolicki. Theo nguồn tin, những rắc rối này đã khiến vòng gọi vốn với Citi bị đổ vỡ và một lần nữa vào tháng 7, Faraday nói rằng họ trì hoãn việc ra mắt mẫu xe của mình do cần phải có thêm tiền để sản xuất.

Trong khi đó, một nhóm nhân viên làm việc cùng với YT đã truyền nhau 1 bức thư cáo buộc Swenson tổ chức một chuỗi các cuộc điều tra không công bằng nhắm vào các lãnh đạo”. Swenson, Krolicki, và anh em nhà Vogel từ chối bình luận về vấn đề này.

FF Global cũng đồng tình và nói với Bloomberg rằng tập đoàn “không tin rằng cuộc điều tra của hội đồng đặc biệt được thực hiện công bằng” và rằng cuộc điều tra này “không công bằng nhắm vào việc trừng phạt những người liên quan tới FFGP”.

Cuộc chiến này đẩy lên cực điểm khi FF Global kiện Fraday lên tòa án Delaware Chancery vào ngày 19/9, cáo buộc hội đồng quản trị vi phạm nghĩa vụ ủy thác. FF Global đã thúc đẩy việc loại bỏ Swenson và còn đưa ra một lợi thế quan trọng: Evergrande – công ty vẫn nắm 20,5% cổ phần Faraday ủng hộ FF Global làm mới hội đồng quản trị.

Đó cũng là lúc những lời đe dọa giết người xuất hiện. Krolicki đã nhận được tấm ảnh tương tự như tấm mà Swenson nhận được và những giám đốc khác gồm anh em nhà Vogel cũng nhận vô số tin nhắn hăm dọa những ngày sau đó.

AI LÀ ÔNG CHỦ THỰC SỰ CỦA FARADAY?

Ngày 26/9, Faraday tuyên bố “thỏa thuận ngừng bắn”. FF Global đồng ý rút đơn kiện và sắp xếp 100 triệu USD như một khoản vay ngắn hạn. Đổi lại, Swenson, Krolicki và an hem nhà Vogel đồng ý rời hội đồng quản trị trong cuộc họp cổ đông tiếp theo. 1 tuần sau, Swenson và an hem nhà Vogel từ chức, nêu lý do “những lời đe dọa và sự sợ hãi về mối liên hệ của họ với công ty có thể gây hại cho không chỉ chính họ mà những người thân”. Đầu tuần này, Krolicki từ chức.

Dù là điều gì sẽ xảy ra trong cuộc họp cổ đông sắp tới – thứ mà Faraday vẫn chưa xác định ngày cụ thể – startup này đã đồng ý hoàn tất cải tổ hội đồng quản trị từ 10 thành viên xuống còn 7. FF Global sẽ chọn 3. 3 người nữa sẽ được chọn bởi Breitfeld. Bản thân Breitfeld cũng là thành viên thứ 7.

Tên của Breitfeld không có trong cuộc chiến của FF Global với hội đồng quản trị và một người thân cận nói rằng mối liên hệ của ông ta khó có thể phân tách. Ông ấy là quản lý cho FF Global cho tới tháng 5. Ông sống ở một trong những dinh thư tại California từng thuộc sở hữu của YT.

Dù Breitfeld có trở thành công cụ trong suốt giai đoạn thành công hay thất bại của Faraday hay không thì có một điều chắc chắn là ông ta đã dành 5 năm qua với YT, dưới sự xem xét thận trọng của YT. Trong một vài cuộc họp, một trong những người tham dự cùng nhớ lại, Breitfeld – thời điểm đã được trao ghế lãnh đạo, ngồi vào vị trí chủ trì, YT sẽ kéo ghế tới ngồi cạnh ông ấy. Người này khẳng định: “Mọi việc đã quá rõ ràng. Trong thời gian tốt đẹp và cả khi khó khăn, Faraday luôn luôn là công ty của YT”.

Nguồn: Bloomberg