Việt Nam giữa khoảng trống bảo vệ 258 tỷ USD: Khi chi phí y tế tăng nhanh hơn thu nhập

Chúng ta đang sống lâu hơn, nhưng cũng trả giá đắt hơn để được khỏe.

Theo báo cáo từ Swiss Re Institute, hơn một nửa người dân châu Á cho biết chi phí y tế hiện nay "nặng nề hơn đáng kể" so với năm 2017. Ở các nước đang phát triển, chi tiêu y tế từ tiền túi hộ gia đình (Out-of-pocket health expenditure) vẫn ở mức cao, 35–45% tổng chi tiêu y tế, cao gấp rưỡi mức khuyến nghị của WHO.

Tại Việt Nam, tỷ lệ này là 39,5%, tức gần 4 trong 10 đồng chi cho y tế là do người dân tự bỏ ra. Một ca điều trị ung thư có thể tiêu tốn trung bình 176 triệu đồng/năm, trong đó 70% chi phí nằm ngoài phạm vi bảo hiểm chi trả. Hệ quả là 37% bệnh nhân ung thư rơi vào cảnh nghèo sau điều trị, đặc biệt với nhóm thu nhập trung bình - thấp. Với nhiều người, lựa chọn đôi khi là giấu bệnh hoặc hoãn điều trị chỉ để tránh trở thành gánh nặng tài chính cho gia đình.

Song, bệnh tật chỉ là phần nổi của tảng băng. Báo cáo Swiss Re Asia Care Report 2025 cũng chỉ ra rằng 60% người châu Á lo sợ mất việc hoặc giảm thu nhập mức cao nhất trong vòng 10 năm; 45% cho rằng chi phí sinh hoạt tăng nhanh hơn khả năng kiếm tiền; và hơn 30% thừa nhận "không đủ hiểu biết về bảo hiểm". Rủi ro tài chính vì thế không còn đến từ những biến cố lớn, mà len lỏi trong đời sống hàng ngày chỉ một tháng thất nghiệp hay một hóa đơn viện phí cũng có thể khiến cả gia đình lao đao. Tình trạng này phản ánh đúng thực tế mà Swiss Re chỉ ra: người dân châu Á đang sống lâu hơn, nhưng phải trả giá đắt hơn để được khỏe mạnh.

Khi công nghệ giúp rút ngắn khoảng trống bảo vệ sức khỏe

Khi chi phí điều trị vượt quá khả năng tích lũy của phần lớn hộ gia đình, vấn đề của ngành bảo hiểm không còn là "thiếu sản phẩm", mà là thiếu kết nối thực sự với nhu cầu người dùng. Suốt nhiều năm, bảo hiểm bị xem là một cam kết xa vời, trong khi bản chất của nó chỉ là chia sẻ rủi ro và giúp con người an toàn hơn trước biến cố tài chính. Nói cách khác, vấn đề của ngành bảo hiểm hiện nay không nằm ở thiếu sản phẩm, mà ở thiếu kết nối thực sự với nhu cầu người dùng.

Ngày nay, người tiêu dùng đặc biệt là giới trẻ đang kéo bảo hiểm trở về đúng ý nghĩa đó. Họ không muốn chờ đợi hay phụ thuộc vào tư vấn, mà muốn được bảo vệ theo cách chủ động, minh bạch, đơn giản và linh hoạt như bất kỳ dịch vụ số nào khác. Nhiều người không tham gia bảo hiểm truyền thống, nhưng sẵn sàng chi cho những giải pháp nhỏ, dễ hiểu và gắn với thói quen tài chính hàng ngày.

Từ nhu cầu này, micro-protection – bảo hiểm nhỏ, phí thấp, quy trình số hóa đang trở thành xu hướng nổi bật. Các doanh nghiệp bảo hiểm và nền tảng tài chính số đang đưa bảo hiểm ra khỏi quầy giao dịch, để nó hòa vào cuộc sống thường ngày: người dùng có thể chọn gói chỉ vài trăm nghìn đồng, thấy rõ quyền lợi và được chi trả chỉ trong vài phút.

Tại Việt Nam, xu hướng này đang rõ nét hơn bao giờ hết, khi các nền tảng tài chính số dần trở thành "điểm chạm" mới của bảo hiểm đại chúng. Đơn cử như sự hợp tác giữa MoMo và Chubb Life Việt Nam với sản phẩm Bảo hiểm Sức khỏe+.

Khác với mô hình truyền thống, sản phẩm được thiết kế theo hướng "on-demand", tức người dùng có thể tự đăng ký, theo dõi hợp đồng và đóng phí ngay trên ứng dụng MoMo, chỉ với hai câu hỏi thẩm định, không cần khám sức khỏe. Phí bảo hiểm linh hoạt theo tháng hoặc năm, phù hợp với thu nhập thực tế, trong khi phạm vi bảo vệ bao gồm 37 bệnh hiểm nghèo phổ biến tại Việt Nam như ung thư, tim mạch, đột quỵ… với quyền lợi chi trả 100% chi phí điều trị thực tế, sản phẩm hướng đến việc giảm gánh nặng tài chính khi biến cố xảy ra, thay vì chỉ cung cấp khoản chi trả sau rủi ro.

Điểm đáng chú ý không nằm ở công nghệ, mà ở cách công nghệ được dùng để đơn giản hóa và nhân văn hóa bảo hiểm. Thay vì xem "bảo hiểm là thứ để sau", mô hình này giúp nhiều người có thể bắt đầu bảo vệ bản thân chỉ bằng một khoản nhỏ mỗi tháng. Trong một thị trường mà bảo hiểm từng bị xem là xa vời, Bảo hiểm Sức khỏe+ là minh chứng rõ ràng cho cách chuyển đổi số có thể biến một dịch vụ vốn phức tạp thành trải nghiệm quen thuộc, gần gũi và vừa túi hơn cho số đông.