Virus SARS-CoV-2 có thể bám vào giày dép và lây nhiễm cho những người xung quanh hay không?

Chúng ta tìm hiểu về dịch bệnh Covid-19 mỗi ngày, và câu hỏi mà chúng ta quan tâm nhất vẫn là những ảnh hưởng mà loại virus này tác động đến tất cả các khía cạnh của cuộc sống. 

Để phòng tránh sự lây nhiễm, chúng ta đều biết rằng bản thân cần phải thường rửa và khử trùng quần áo và bàn tay. Tuy nhiên, giày, dép cũng có thể là một con đường lây nhiễm bởi chúng chạm đến những bề mặt công cộng, chẳng hạn như sàn của các cửa hàng tạp hóa.

Mặc dù chúng ta đã có những bằng chứng cho thấy Covid-19 có thể sống trên các bề mặt trong nhiều ngày nhưng theo chuyên gia sức khỏe cộng đồng Carol Winner, chưa có gì khẳng định virus có thể bám vào giày, dép và vào nhà của bạn để gây bệnh cho mọi người.

Thay vào đó, mọi người nên làm theo khuyến cáo của Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC): rửa tay thường xuyên trong ít nhất 20 giây, làm việc ở nhà nếu có thể và tránh chạm tay lên mặt.

“Không có bằng chứng nào cho thấy Covid-19 có thể tiến vào nhà thông qua việc bám vào giày dép”, bà Winner cho biết. “Thực tế thì nếu virus có bám vào giày, dép, tức chúng đang ở vị trí xa nhất với khuôn mặt của chúng ta, thay vào đó chúng ta có thể khẳng định rằng con đường lây nhiễm nguy hiểm nhất vẫn chính là từ người sang người chứ không phải là từ giày dép sang người”.

Vậy SARS-CoV-2 có thể tồn tại trên giày dép trong bao lâu?

Một nghiên cứu được công bố bởi Viện Sức khỏe Quốc gia Hoa Kỳ chỉ ra rằng Covid-19 có thể sống trên một tấm thiệp cứng, ví dụ là như vậy, trong vòng 24 giờ và khoảng 2-3 ngày trên một bề mặt cứng hoặc nhựa.

Tuy nhiên, giày dép có thể là nguồn ô nhiễm tiềm năng, theo bác sĩ gia đình Georgine Nanos, đặc biệt nếu giày dép được mang trong những khu vực có lượng người đông (trong khu mua sắm, trên phương tiện công cộng và ở những nơi làm việc).

“Tính đến hiện tại, chúng ta đều biết rằng virus SARS-CoV-2 có thể tồn tại trên các bề mặt lên đến 12 ngày, hoặc có thể lâu hơn”, ông Nanos chia sẻ. “Và trong các bề mặt ấy chắc chắn có phần đế giày dép của chúng ta”.

Chuyên gia về bệnh truyền nhiễm Mary E. Dchmidt cho biết thời gian virus có thể sống trên giày dép có thể là khoảng 5 ngày hoặc hơn (theo những nghiên cứu được thực hiện đối với các vật liệu gần tương đồng như vật liệu làm nên đế giày dép ở nhiệt độ phòng).

SARS-CoV-2 có thể sống dai hơn trên những vật liệu đế giày dép nào?

Giọt hô hấp chứa virus chắc chắn có thể bám trên đế giày dép, một số vật liệu tổng hợp, chất liệu dẻo chẳng hạn như vải thun cho phép virus tồn tại được trong nhiều ngày nhưng bà Winner cho rằng chúng ta vẫn cần nghiên cứu thêm về điều này.

“Chúng tôi đang làm nghiên cứu tại Viện Bệnh truyền nhiễm và Dị ứng Quốc gia Hoa Kỳ về khả năng hoạt động của SARS-CoV-2 trên một số bề mặt như nhựa lên đến 2-3 ngày”, Winner chia sẻ. “Điều này cho thấy virus có thể sống trên giày dép có đế làm bằng nhựa trong vài ngày”, trong khi đó, với các giày có đế làm từ nguyên liệu tự nhiên thì thời gian tồn tại của chúng sẽ ngắn hơn.

Tuy nhiên, thay vì việc cân nhắc đi loại giày dép nào cho an toàn, bác sĩ cấp cứu Cwanza Pinckney nhấn mạnh, bạn nên chú ý đến chất liệu của đế giày thì hơn. “Đế giày tiếp xúc với nhiều vi khuẩn, nấm và virus hơn rất nhiều lần so với phần thân giày dép”.

Đế giày về cơ bản thường được làm từ chất liệu không xốp, chẳng hạn như cao su, da, vật liệu tổng hợp PVC và mang theo lượng lớn vi khuẩn, theo một nghiên cứu được công bố bởi chuyên gia về vi sinh vật, giáo sư Charles Gerba tại Đại học Arizona.

Nghiên cứu năm 2008 này chỉ ra rằng đế giày dép trung bình bị bao phủ bởi 421 nghìn vi khuẩn, virus và ký sinh trùng. Tuy nhiên, bác sĩ Pinckney cho rằng: “Thay vì lo lắng, chúng ta nên tăng cường hệ miễn dịch của bản thân”.

Bạn nên mang loại giày dép nào khi đi làm?

Nếu bạn vẫn phải đi làm trong những ngày này, bác sĩ Pinckney gợi ý bạn nên phân tách rõ một đôi giày/dép (và cả tất nữa) chỉ dành để mang theo khi đi làm. Điều này giúp ngăn chặn khả năng mang virus vào trong nhà, khi mọi người thay giày dép để vệ sinh chúng ở nhà.

“Tôi khuyên mọi người nên dùng một đôi giày riêng để đi ở ngoài đường và một đôi riêng để thay để đi ở trong nhà”, bà chia sẻ. “Nhân viên y tế luôn thay giày dép (cho giày dép đi làm vào trong túi) trước khi vào xe hơi hoặc đi vào nhà”.

Bên cạnh đó, ông Schimidt cho rằng bạn chỉ nên mang những đôi giày đã được giặt sạch.

Làm sao để giặt giày dép đi làm?

Khi cần phải giặt giày dép, Nanos gợi ý bạn nên lau chúng với chất khử trùng quần áo thường xuyên. Thêm vào đó, cô cũng khuyên mọi người nên giặt giày bằng máy hoặc giặt tay với nước nóng và xà phòng.

“Lau từ trên xuống dưới đôi giày sẽ hiệu quả nhất khi bạn sử dụng chất lau rửa có gốc cồn”, Nanos chia sẻ. Tuy nhiên, bạn nên lựa chọn cẩn thận chất tẩy rửa nếu như đôi giày, dép của bạn làm từ chất liệu tự nhiên bởi nó có thể phá hủy đôi giày của bạn.

Bạn nên đặt giày đi làm ở đâu khi về nhà?

Winner cho rằng khi tháo giày dép ra trước lúc vào nhà, bạn có thể đặt ở kệ đựng giày dép trước cửa hoặc ở gara ô tô… Điều quan trọng hơn cả vẫn là bạn nên rửa tay sau khi mang giày đi làm trước khi bước ra ngoài.