WHO bất ngờ rút lại lời khuyên mọi người tránh dùng thuốc hạ sốt ibuprofen cho Covid-19

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hôm nay lại vừa đưa ra một lời khuyên mới liên quan đến ibuprofen, loại thuốc hạ sốt kháng viêm được nhiều người ưa chuộng. "Tại thời điểm này, dựa trên các thông tin hiện có, WHO không khuyến nghị mọi người tránh sử dụng ibuprofen", một bức ảnh đăng trên tài khoản Twitter chính thức của WHO giải thích:

Khuyến nghị mới này trái với tuyên bố trước đó hôm thứ ba 17/3 của người phát ngôn WHO, cho rằng người dân nên ưu tiên sử dụng paracetamol khi có các triệu chứng giống với nhiễm Covid-19, cụ thể là sốt – lý do được đưa ra là vì một nghiên cứu đăng trên tạp chí Y khoa Lancet cảnh báo thuốc hạ sốt ibuprofen có thể làm trầm trọng thêm căn bệnh.

Sau tuyên bố hôm thứ ba, WHO đã phải đối mặt với rất nhiều ý kiến trái chiều, từ phía các hãng dược phẩm sản xuất ibuprofen cùng một số bác sĩ và chuyên gia y tế.

Reckitt Benckiser, một công ty dược phẩm Anh sản xuất ibuprofen dưới nhãn hiệu Nurofen, cho biết họ đã nhận thức được những lo ngại về "việc sử dụng steroid và các sản phẩm chống viêm không steroid (NSAID), bao gồm cả ibuprofen, để giảm bớt triệu chứng COVID-19".

Tuy nhiên, hãng dược phẩm này nhấn mạnh rằng "ibuprofen là một loại thuốc tốt và trong hơn 30 năm qua, nó đã được sử dụng an toàn như một loại thuốc tự hạ sốt và giảm đau, kể cả trong các bệnh do virus".

"Chúng tôi hiện không tin rằng có bất kỳ bằng chứng khoa học đã được chứng minh nào, liên quan đến việc sử dụng ibuprofen không cần kê đơn làm tăng nặng Covid-19", tuyên bố cho biết.

Người phát ngôn cho biết Reckitt Benckiser đã "tham gia với WHO, EMA (Cơ quan y tế châu Âu) và các cơ quan y tế địa phương khác" để giải quyết những mối lo ngại này, và sẽ cung cấp "mọi thông tin hoặc hướng dẫn cần thiết để người dân có thể sử dụng an toàn các sản phẩm của chúng tôi".

Tiền hậu bất nhất

Hiện không rõ WHO đã làm việc với Reckitt Benckiser hay chưa, nhưng trong thông báo mới nhất của mình họ viết: 

"WHO nhận thức được những lo ngại về việc sử dụng #ibuprofen trong điều trị sốt cho những người mắc bệnh #COVID19. Chúng tôi đang tham khảo ý kiến các bác sĩ điều trị cho bệnh nhân và không thấy những báo cáo về bất kỳ tác dụng tiêu cực nào của ibuprofen, ngoài các tác dụng phụ thông thường khiến nó bị hạn chế sử dụng trong một tập dân số nhất định".

Những khuyến cáo trái ngược về ibuprofen và Covid-19 được châm ngòi bởi một nghiên cứu trên tạp chí y khoa Lancet. Trong đó, các tác giả đưa ra một giả thuyết cho rằng: Các loại thuốc chống viêm như ibuprofen có thể làm tăng cường một loại enzyme, và enzyme này có thể khiến tình trạng bệnh Covid-19 trở nên trầm trọng.

Sau đó, đến lượt Bộ trưởng Bộ Y tế Pháp Olivier Véran viết trên Twitter cảnh báo về việc sử dụng các loại thuốc chống viêm như ibuprofen và cortisone có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh Covid-19.

"Trong trường hợp bạn bị sốt, hãy uống paracetamol", Olivier Véran viết.

Nối vào mạch ý kiến chống lại ibuprofen này, người phát ngôn của WHO, Christian Lindmeier hôm kia cho biết: WHO đang tìm hiểu thêm về vấn đề này. "Trong thời gian đó, chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng thuốc hạ sốt paracetamol và không tự ý sử dụng ibuprofen. Đây là một lưu ý rất quan trọng", Lindmeier nói.

Bộ trưởng Bộ Y tế Pháp Olivier Véran cho biết: "Trong trường hợp bạn bị sốt, hãy uống paracetamol".

Một vấn đề dễ gây tranh cãi, vì chưa có bằng chứng y khoa

Một số bác sĩ cho biết vấn đề có thể hay không thể, nên hay không nên dùng ibuprofen cho bệnh nhân Covid-19 cần phải được làm rõ. "Tôi chưa thấy bất kỳ nghiên cứu nào chỉ ra một cách cụ thể ibuprofen làm tăng nguy cơ biến chứng do Covid-19", bác sĩ Eudene Harry, giám đốc y tế tại Oasis Wellness & Rejuvenation Center, Mỹ cho biết.

Nhưng có một logic đằng sau những khuyến cáo không nên sử dụng nó. "Một lý do chính đáng để tránh dùng ibuprofen, vì nó có thể làm trầm trọng thêm các tổn thương thận cấp tính, nhưng là do bất kỳ căn bệnh nào gây ra, không chỉ riêng Covid-19", bác sĩ Harry cho biết.

"Các bác sĩ có thể khuyên bệnh nhân nên sử dụng paracetamol thay cho các sản phẩm chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen nếu bệnh nhân mắc Covid-19 kèm theo các bệnh nền khác".

Trên thực tế, những bệnh nhân mắc Covid-19 đã có sẵn bệnh tim mạch, tiểu đường, ung thư hay các bệnh mạn tính khác như bệnh thận vẫn có nguy cơ biến chứng cao hơn.

Đồng ý với logic này, Ian Jones – một nhà virus học tại Đại học Reading, Anh giải thích: "Khuyến cáo liên quan tới các đặc tính chống viêm của Ibuprofen, là do nó có thể làm suy giảm hệ thống miễn dịch, từ đó làm chậm quá trình phục hồi của bệnh nhân".

Điều này đã được ghi nhận trong một số nghiên cứu về các chủng virus khác không phải corona nhưng cũng gây viêm phổi. "Ibuprofen làm nặng thêm các ca bệnh này, trong khi paracetamol thì không", Jones nói. "Mọi người nên sử dụng paracetamol để giảm nhiệt độ nếu bạn bị sốt".

"Ở Anh, paracetamol thường được ưu tiên hơn các thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen, khi cần làm giảm các triệu chứng do nhiễm trùng như sốt", Tiến sĩ Tom Wingfield, Giảng viên lâm sàng cao cấp và Bác sĩ tư vấn danh dự tại Trường Y học Nhiệt đới Liverpool đồng ý.

Đó là bởi vì paracetamol ít có khả năng gây ra tác dụng phụ như kích ứng dạ dày và tổn thương thận, đặc biệt là khi dùng trong một thời gian dài và khi dùng theo chỉ dẫn của bác sĩ. (Tuy nhiên, một số người, như những người nghiện rượu nặng hoặc những người mắc bệnh gan thì không nên sử dụng paracetamol vì nó có thể gây hại gan khi dùng quá liều).

Mặc dù vậy, không phải chuyên gia nào cũng đồng ý paracetamol nên là lựa chọn duy nhất cho người bệnh Covid-19. Ernest Brown, một bác sĩ người Anh, sáng lập dịch vụ gọi bác sĩ tại nhà Doctors to You cho biết các ý kiến ủng hộ paracetamol và tránh ibuprofen hiện nay chỉ dựa trên logic suy đoán chứ không phải bằng chứng y khoa.

"Tôi muốn thấy các bằng chứng trước khi có kết luận về ibuprofen", ông nói. Đồng ý với điều này, bác sĩ Harry cho biết Covid-19 là một căn bệnh rất mới, chúng ta cần phải có thêm thời gian để thực hiện các nghiên cứu sâu rộng về nó, bao gồm kiểm tra sự ảnh hưởng của ibuprofen với tình trạng tiến triển hoặc chuyển xấu trên bệnh nhân.

Trong thời gian chờ đợi các bằng chứng đó, tốt nhất là khi có các triệu chứng Covid-19, bạn nên liên hệ với bác sĩ của mình. Bác sĩ điều trị sẽ là người cuối cùng đưa ra lời khuyên chuyên môn cho bạn, bao gồm cả loại thuốc mà bạn đang sử dụng.

Christian Lindmeier, người phát ngôn của WHO cũng nói, nếu bác sĩ đã kê đơn ibuprofen cho bệnh nhân, thì dĩ nhiên, đó là quyết định của họ [sau khi đã cân nhắc toàn bộ các yếu tố nguy cơ và biến chứng có thể đối với bệnh nhân rồi].

*Bạn đã biết cách xử trí khi nghi nhiễm Covid-19 hay chưa? Làm bài trắc nghiệm dưới đây để kiểm tra:

Tham khảo Businessinsider