Ánh nắng Mặt Trời không chỉ duy trì sự sống trên Trái Đất, thứ "vitamin S" này còn chữa được những bệnh tâm lý như trầm cảm

Dựa trên bài viết đăng tải trên Medical News Today do tác giả Danielle Dresden thực hiện. Nội dung bài viết gốc đã được thẩm định y khoa bởi bác sĩ Cynthia Cobb, chuyên viên điều dưỡng thực hành về sức khỏe phụ nữ, mỹ học, thẩm mỹ và chăm sóc da.

Mặt Trời là nguồn năng lượng cần thiết cho cuộc sống của nhân loại trên Trái Đất, từ thúc đẩy sự phát triển của cây cối và mùa màng đến giữ ấm cho cơ thể con người. Ngoài ra, nhiều người yêu thích cảm giác nắng ấm và ngày càng có nhiều bằng chứng chứng minh các lợi ích sức khỏe của ánh nắng Mặt Trời. Nhận thức phổ biến cho rằng tiếp xúc quá nhiều với bức xạ tia cực tím từ Mặt Trời có thể gây ung thư da đã khiến mọi người thận trọng trong việc dành thời gian dưới ánh nắng.

Dù vậy, bạn vẫn cần đảm bảo mình có đủ ánh nắng để tận hưởng những giá trị nó mang lại. Sự cân bằng phù hợp có thể giúp mọi người duy trì mức vitamin D tối ưu và tận hưởng những lợi ích sức khỏe tinh thần của một ngày nắng ấm mà không để mình gặp phải các nguy cơ tiềm tàng.

Ánh nắng Mặt Trời còn được ví von là “vitamin S” (với S viết tắt cho “Sun - Mặt Trời”) vì nó quan trọng trong việc duy trì và nâng cao sức khỏe,giống như các loại vitamin thông thường trong thực phẩm mà chúng ta ăn hàng ngày.

Lợi ích sức khỏe của ánh nắng Mặt Trời

Theo trang tin sức khỏe Medical News Today, trong tất cả các lợi ích sức khỏe của ánh nắng, việc kích hoạt quá trình sản xuất vitamin D trong cơ thể có thể là lợi ích được biết đến nhiều nhất. Khi tia UVB chạm vào da người, chúng sẽ tương tác với protein 7-DHC ở đó để tạo ra vitamin D3.

Mọi người có thể nhận được vitamin D từ chế độ ăn uống và các chất bổ sung. Thế nhưng ánh nắng Mặt Trời vẫn là một nguồn quan trọng để có chất dinh dưỡng thiết yếu này. Vitamin D cần thiết cho các quá trình sinh học then chốt diễn ra trong cơ thể, những lợi ích chính gồm có: hỗ trợ xương khỏe mạnh, quản lý mức canxi, giảm viêm, hỗ trợ cả hệ miễn dịch và quá trình chuyển hóa glucose.

Các nhà nghiên cứu đã ghi nhận mối liên hệ giữa việc tiếp xúc với ánh nắng Mặt Trời và hiện tượng giảm huyết áp, từ đó giảm tỷ lệ tử vong do các vấn đề tim mạch. Họ cho rằng việc tiếp xúc với ánh nắng Mặt Trời sẽ kích hoạt da tiết ra các kho dự trữ oxit nitơ (NOx), làm giãn nở động mạch, giảm huyết áp và có thể làm giảm tác động của hội chứng chuyển hóa.

Theo một nghiên cứu khác, tăng cường tiếp xúc với ánh nắng Mặt Trời cũng có thể bảo vệ chúng ta khỏi các bệnh như bệnh tiểu đường type 1, đa xơ cứng - một chứng rối loạn não bộ và tủy sống khiến chức năng thần kinh bị giảm sút, một số dạng ung thư bao gồm ung thư ruột kết, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt và u lympho không phải loại Hodgkin (non-Hodgkin lymphoma - một loại ung thư do khối u hạch bạch huyết ác tính).

Ánh nắng Mặt Trời cũng hỗ trợ giấc ngủ ngon hơn và thiết lập nhịp sinh học của con người bằng cách điều chỉnh mức độ serotonin và melatonin. Serotonin là nội tiết tố hạnh phúc đem lại cho chúng ta cảm giác bình tĩnh và tập trung, còn melatonin là nội tiết tố quản lý giấc ngủ của con người.

Nói chung, việc ở dưới ánh nắng Mặt Trời làm cho mọi người cảm thấy dễ chịu, và có nhiều lý do khoa học cho công dụng này. Một trong số đó là việc tiếp xúc với tia tử ngoại (tia cực tím) loại UVB khiến da người sản sinh ra các beta-endorphin, là nội tiết tố làm giảm đau. Ngoài ra, ánh nắng Mặt Trời còn có nhiều lợi ích khác nữa như:

- Thúc đẩy cảm giác hạnh phúc và cải thiện tâm trạng

- Tăng cường hệ thống miễn dịch

- Giảm đau

- Thúc đẩy sự thư giãn

- Giúp vết thương mau lành

- Giúp mọi người cảm thấy tỉnh táo hơn

- Tăng sự hài lòng trong công việc khi nơi làm việc của một người được tiếp cận với ánh nắng Mặt Trời

- Giảm trầm cảm

Tại sao một số người khó chịu khi thiếu ánh nắng Mặt Trời?

Những ngày không có ánh Mặt Trời có thể khó khăn đối với nhiều người, và thậm chí một số người nhận thấy họ sống không thoải mái nếu như thiếu đi những lợi ích sức khỏe tâm thần mà ánh nắng mang lại. Theo Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Hoa Kỳ, những đặc điểm sau đây khiến một người có nguy cơ cao về trầm cảm và rối loạn cảm xúc hay trầm cảm theo mùa (SAD - seasonal affective depression):

- Có một thành viên gia đình đã trải qua SAD

- Có tiền sử trầm cảm, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), lo âu hoặc các rối loạn tâm thần khác

- Sống xa xích đạo

Có một điều đáng lưu ý là, 4 trong số 5 người “nhiễm” SAD là nữ.

Trầm cảm và SAD

SAD là một loại trầm cảm đặc biệt. Các triệu chứng sẽ phát triển hoặc trầm trọng hơn khi ngày ngắn hơn và được cải thiện khi ngày dài ra. Ở Bắc bán cầu, điều này có nghĩa là những người bị SAD sẽ trải qua các triệu chứng dữ dội nhất vào tháng Giêng và tháng Hai. Các nhà nghiên cứu nói rằng, khoảng 1,5-9% người dân Hoa Kỳ có thể bị SAD.

Dù "trầm cảm mùa đông" (winter blues, chứng trầm cảm hay tâm trạng đi xuống khi trời vào thu đông) là chuyện bình thường, nhưng SAD - một tình trạng có thể chẩn đoán được - có khả năng ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tâm thần của con người.

Cũng giống như các dạng trầm cảm khác, SAD cản trở năng lực sống hàng ngày của mọi người và khiến tinh thần xuống thấp đến mức bạn sẽ cảm thấy không thể chịu đựng được. Người mắc SAD có thể mất khả năng tìm thấy niềm vui trong các hoạt động mà họ từng yêu thích, khó suy nghĩ hoặc cảm thấy mình vô dụng. Họ cũng có thể nhận thấy những thay đổi trong thói quen ngủ và ăn uống của họ.

Các giải pháp thay thế ánh nắng Mặt Trời

Ta có thể điều trị được cả hai chứng trầm cảm và SAD. Thuốc và các liệu pháp đều có thể hiệu quả, và một số biện pháp can thiệp còn khai thác được cả lợi ích sức khỏe của ánh nắng Mặt Trời. Những can thiệp này đem lại cho con người những cách khác để tiếp cận được lợi ích sức khỏe của ánh nắng Mặt Trời, một điều đặc biệt quan trọng đối với các nhóm người như:

- Sống ở những nơi có khác biệt lớn trong lượng ánh nắng nhận được theo mùa.

- Làm những công việc phải ở trong phòng kín dài ngày, hay hạn chế thời gian được tiếp xúc với ánh nắng tự nhiên vì nhiều lý do.

Liệu pháp ánh sáng là một phương pháp điều trị tiêu chuẩn cho SAD và có thể là một giải pháp thay thế hiệu quả cho ánh nắng Mặt Trời. Các phác đồ trị liệu bằng ánh sáng diễn ra dưới sự giám sát của chuyên gia y tế sẽ yêu cầu các cá nhân phải ngồi hưởng “ánh nắng nhân tạo” trước các hộp đèn được thiết kế đặc biệt. Theo báo cáo của Mental Health America, liệu pháp ánh sáng hữu ích trong 85% trường hợp được chẩn đoán.

Thuốc chống trầm cảm cũng có thể có lợi cho những người bị SAD. Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, việc tăng lượng vitamin D có thể làm giảm các triệu chứng SAD trong một số trường hợp. Những người có chế độ ăn uống hoặc lối sống làm hạn chế khả năng sản xuất vitamin D của cơ thể có thể dùng nó ở dạng bổ sung.

Điều chỉnh mức độ ánh sáng và lượng hấp thu vitamin D không phải là giải pháp khả thi duy nhất. Các nghiên cứu cho thấy những người bị SAD có thể được hưởng lợi từ liệu pháp hành vi nhận thức cũng nhiều như từ liệu pháp ánh sáng.

Kết luận

Tóm lại, ánh nắng Mặt Trời rất cần thiết cho sức khỏe và tinh thần của con người. Những lợi ích sức khỏe của ánh nắng Mặt Trời bao gồm tạo ra vitamin D, hỗ trợ sức khỏe của xương, giảm huyết áp, ngăn ngừa bệnh tật và thúc đẩy sức khỏe tinh thần tốt. Đối với một số người, việc giảm tiếp xúc với ánh nắng Mặt Trời, điều xảy ra vào mùa đông ở Hoa Kỳ, có thể dẫn đến một hiện tượng là SAD, một dạng trầm cảm.

Thật khó có thể tưởng tượng cuộc sống không có ánh nắng, vì nếu không tồn tại Mặt Trời trên cao, sự sống cũng khó có thể đâm chồi và phát triển như ngày hôm nay. Ngay cả khi xã hội phát triển, tâm lý con người phức tạp hơn dẫn tới những bệnh tâm thần khó chữa được bằng thuốc, ánh nắng Mặt Trời cũng lại cung cấp một lối thoát cho những người mắc chứng trầm cảm. Khó có thể tìm thấy một “quả cầu lửa” thứ hai tận tâm đến vậy.