Bằng cách kiểm soát hạ tầng thương mại trực tuyến, Amazon đang trở thành một nhà độc quyền hàng nghìn tỷ USD

Ta vẫn thường nghĩ về Amazon như một nhà bán lẻ. Đó là sai lầm hoàn toàn có thể hiểu được. Trên hết, Amazon đang bán quần áo, đồ điện tử, đồ chơi và sách nhiều hơn bất kỳ công ty nào khác. Năm ngoái, Amazon chiếm gần 1 USD trong mỗi 2 USD người Mỹ bỏ ra cho mua sắm online. Ngoài ra, vào năm 2015, phần lớn mọi người vẫn sử dụng công cụ tìm kiếm để tra cứu trước khi mua món đồ trực tuyến nào đó. Ngày nay, mọi người tìm thẳng trên Amazon.

Nhưng nếu mô tả Amazon là một nhà bán lẻ lại là sự hiểu nhầm hoàn toàn về bản chất thực sự của công ty, và bỏ qua mối đe dọa sâu sắc mà công ty đang đặt ra cho sự tự do và ý tưởng về thị trường mở, cạnh tranh mà chúng ta thường biết.

Không chỉ bán các món đồ, Amazon còn làm rất nhiều điều khác: họ sản xuất hàng ngàn sản phẩm, từ áo sơ mi cho đến khăn lau em bé, sản xuất các bộ phim và chương trình truyền hình nổi tiếng, cung cấp các đơn đặt hàng nhà hàng, các khoản vay, và sẽ sớm bán thuốc theo toa.

Jeff Bezos luôn theo đuổi điều gì đó lớn hơn bất kỳ thứ gì người khác từng thấy. Tầm nhìn của ông cho Amazon dường như để kiểm soát cơ sở hạ tầng cơ bản của nền kinh tế. Trang web của Amazon đã trở thành nền tảng thống trị thương mại trực tuyến. Bộ phận AWS kiểm soát đến 44% dung lượng điện toán đám mây trên toàn thế giới và được hầu hết mọi người sử dụng, từ Netflix cho đến CIA. Và gần đây, công ty đã xây dựng nên một mạng lưới cơ sở hạ tầng phân phối khổng lồ để xử lý việc giao nhận cho bản thân mình và những đối tác khác.

Một nền tảng độc quyền trị giá nhiều nghìn tỷ USD

Các công ty muốn tiếp cận thị trường giờ đây ngày càng không còn cách nào khác ngoài việc phụ thuộc vào Amazon. Với Prime và trợ lý kỹ thuật số Alexa, Bezos đã thuyết phục được một số lượng lớn các hộ gia đình chọn Amazon là nhà cung cấp mặc định cho mọi thứ họ đặt hàng trực tuyến, từ đồ gia dụng của GE cho đến ô tô của Ford. Phần lớn các thành viên Prime không còn so sánh giá giữa các cửa hàng nữa.

Điều này buộc các đối thủ cạnh tranh trên tất cả các lĩnh vực – từ các thương hiệu nổi tiếng như Levi’s hay KitchenAid cho đến các nhà sản xuất quy mô nhỏ, các nhà sáng tạo của e-commerce, và các cửa hàng độc lập – đều phải từ bỏ ý định tiếp cận trực tiếp đến người tiêu dùng. Thay vào đó, họ sẽ phải dựa vào nền tảng của Amazon để bán sản phẩm của mình.

Chiếc loa thông minh Echo với trợ lý ảo Alexa đã trở thành nền tảng mua hàng mới.

Amazon khai thác sự phụ thuộc này để áp đặt các điều kiện và giá cả với nhà cung cấp, và họ sử dụng dữ liệu thu thập được từ các công ty bán hàng trên nền tảng của mình, để làm suy yếu họ như các đối thủ cạnh tranh. Một công ty thiết kế nên một sản phẩm nổi tiếng và xây dựng thị trường cho nó trên trang web của Amazon, có thể đột nhiên nhận ra rằng Amazon cũng giới thiệu một phiên bản gần tương tự như vậy, và cho nó lên đầu trong các kết quả tìm kiếm.

Một nghiên cứu chỉ ra rằng, sau khi một nhà bán lẻ trở thành một người bán hàng trên Amazon, họ sẽ chỉ còn vài tuần trước khi Amazon đưa món hàng bán chạy nhất của thương gia đó vào nhà kho riêng của mình.

Vừa là một nhà bán lẻ trực tiếp, vừa là một nền tảng cho những người bán hàng khác mang lại cho Amazon những vũ khí mới để bắt tay thẳng với các nhà cung cấp. Tuần trước, Amazon đưa ra đề nghị, theo đó họ sẽ khống chế những người bán giày Nike giả với giá rẻ trên trang của mình, để đổi lấy sự chấp thuận của Nike khi cung cấp một dòng sản phẩm đầy đủ của mình trên Amazon.

Tương tự như vậy, khi nhà xuất bản Hachette chống lại yêu cầu của Amazon để thương lượng về giá sách, họ nhận thấy nút mua hàng đã bị loại bỏ khỏi toàn bộ tựa sách của họ, làm hàng ngàn quyển sách của họ hạn chế tiếp cận tới cả người mua và người bán.

Với thương mại đang tăng tốc chuyển dịch sang trực tuyến, Amazon đã định vị bản thân như một lãnh chúa của mảnh đất này. Điều này có nghĩa là thương mại trực tuyến không còn là một thị trường có ý nghĩa với thế giới nữa. Giờ nó đã trở thành một lĩnh vực bị một tổ chức tư nhân kiểm soát, nơi một công ty có thể áp đặt các điều kiện, để chúng ta có thể mua được những hàng hóa nào, với ai và quyết định xem sản phẩm nào, tác giả nào hay sáng tạo nào có thể tiếp cận được khách hàng.

Các nhà đầu tư biết rõ ý nghĩa của việc này. Theo một nhà đầu tư mạo hiểm tại Thung lũng Silicon, Chamath Palihapitiya đã nói vào năm ngoái, Amazon là “một thực thể độc quyền trị giá nhiều nghìn tỷ USD đang ẩn náu bên dưới tầm nhìn chung.” Điều đó giải thích tại sao phố Wall lại đưa giá trị cổ phiếu của Amazon lên một mức cao không tương xứng với lợi nhuận như vậy. Các nhà đầu tư đều đang nhắm đến các khoản thu nhập độc quyền đầy ngoạn mục này trong tương lai.

Thương vụ Amazon - Whole Foods: Mở rộng quyền kiểm soát cho vị thế độc quyền

Tuần trước các nhà đầu tư đã thấy tương lai đó được định hình vững chắc hơn khi Amazon thông báo dự định mua Whole Foods. Chỉ vài giờ sau khi công bố thông tin, cổ phiếu Amazon đã đi ngược lại với điều thường xảy ra trong các thương vụ tương tự: giá trị của hãng đã tăng 13,4 tỷ USD, gần bằng số tiền bỏ ra mua Whole Foods, điều này có nghĩa là công ty gần như bỏ tiền ra mua lại chính mình.

Cho đến nay, trong khi những cơ quan chống độc quyền dường như đang không nhận ra điều mà các nhà đầu tư kỳ vọng ở Amazon, thương vụ với Whole Foods sẽ là một phép thử với nhận định đó. Nếu các nhà quản lý nhìn nhận thương vụ này theo các thuật ngữ thông thường, nghĩa là những cửa hàng vật lý là một thị trường riêng biệt với việc mua sắm trực tuyến, họ sẽ chấp nhận thương vụ này khi cho rằng nó sẽ chỉ mang lại cho Amazon một thị phần nhỏ trong ngành công nghiệp siêu thị.

Nhưng đó là khái niệm cổ điển về cách thương mại hoạt động. Chúng ta đang tiến nhanh sang một thế giới nơi các ranh giới giữa mua hàng online và offline đang mờ dần, và thương mại, bằng cách này hay cách khác, sẽ chuyển sang kỹ thuật số.

Mua lại Whole Foods sẽ giúp Amazon mở rộng khả năng kiểm soát của mình với thương mại. Nó sẽ đem lại một luồng dữ liệu có thể khai thác mới để cho phép Amazon khảo sát cả khách hàng trực tuyến và ngoại tuyến. Trên thực tế, gần đây công ty đã nộp bằng sáng chế về các công nghệ cho phép tiếp cận kỹ thuật số vào chúng ta và chặn điện thoại của chúng ta truy cập website của đối thủ cạnh tranh khi đang ở trong cửa hàng của họ.

Amazon cũng sẽ có được một mạng lưới các cửa hàng thực phẩm tươi để nhanh chóng biến mình thành nhà bán hàng tạp phẩm tiêu dùng trực tuyến duy nhất. Hơn nữa, 460 cửa hàng Whole Foods cũng mang lại các vị trí hàng đầu để việc giao hàng đến người dùng cuối.

Đây là điều rất quan trọng khi họ có đủ cơ sở hạ tầng cần thiết để vận chuyển nhanh chóng các kiện hàng đến tận cửa nhà mỗi gia đình – một yếu tố thiết yếu để duy trì sự độc quyền trong thương mại trực tuyến. Nếu Amazon đã thành công trong việc làm suy yếu các hãng như UPS hay FedEx, họ cũng đe dọa đến những người bán hàng trực tuyến khác và buộc họ phải phụ thuộc vào đối thủ cạnh tranh lớn nhất của mình, Amazon, để vận chuyển hàng hóa của họ.

Tiếng chuông thức tỉnh

Jeff Bezos đã đặt cược lớn cho khả năng ông sẽ biến việc mua hàng trên Amazon trở nên dễ dàng đến mức chúng ta không nhận ra rằng, công ty đang quản lý chặt chẽ thương mại và cơ sở hạ tầng của nó như thế nào, và rằng chúng ta sẽ không để ý đến sự chi phối đó. Giờ Amazon đang có sức mạnh chưa từng có để định hướng cho sự lựa chọn của chúng ta.

Nếu bạn yêu cầu Alexa đặt mua các viên pin, bạn sẽ không nhận được hàng của Duracell hay Energizer, mà thay vào đó là các viên pin mang thương hiệu Amazon. Lướt qua danh sách best-seller trên Kindle, bạn sẽ thấy nhiều quyển sách do Amazon xuất bản. Còn nếu bạn nghiên cứu những món hàng thuộc đề xuất “Customers also bought” do thuật toán của Amazon đưa ra, bạn sẽ thấy nó hiển thị nhiều mặt hàng của riêng họ, ngay cả khi nó không phù hợp lắm.

Lời chào mua với Whole Foods có lẽ sẽ là tiếng chuông làm thức tỉnh chúng ta. Các công ty lớn đang sử dụng những công nghệ độc quyền của mình để giành lấy quá nhiều quyền lực và trở thành những vị vua trong lĩnh vực của mình. Họ có thể không phải các ông vua về mặt chính trị, nhưng họ có thể trở thành các ông vua về sản xuất, về vận tải và bất cứ thứ gì cần thiết cho cuộc sống.

Theo Motherboard