Bên trong iPhone 15 ẩn giấu một thất bại bí mật của Apple, tốn hàng tỷ USD vẫn chưa giải quyết được

Như thường thấy, mỗi thế hệ iPhone mới lại chứng kiến một dòng bộ xử lý di động mới của Apple, với tiến trình sản xuất cao cấp hơn, mang đến nhiều sức mạnh hơn. Thế nhưng bên trong các iPhone 15 này lại có một con chip bán dẫn dù Apple đã dành ra nhiều năm và hàng tỷ USD đầu tư vẫn chưa thể thay thế được. Đó là các chip modem 5G của Qualcomm.

Từ năm 2018, CEO Tim Cook của Apple đã yêu cầu thiết kế và phát triển một chip modem mới – bộ phận giúp iPhone kết nối với các nhà mạng không dây trên thế giới – điều đó dẫn tới việc tuyển dụng hàng nghìn kỹ sư cho bộ phận này. Mục tiêu là để Apple thoát khỏi phụ thuộc vào Qualcomm, đối tác cung cấp chip modem lâu năm hiện đang thống trị thị trường này.

Theo kế hoạch, dòng iPhone mới năm nay sẽ sử dụng các chip modem do Apple tự sản xuất. Nhưng nhiều báo cáo cho biết, các bài kiểm tra vào năm ngoái nhận ra rằng con chip này quá chậm và thường bị quá nhiệt. Bản mạch của nó lại quá to khi chiếm đến một nửa bản mạch iPhone và khiến nó không thể sử dụng được.

Do vậy, Apple phải tiếp tục sử dụng các chip modem của Qualcomm để trang bị cho iPhone mới của mình. Ước tính công ty đã phải trả cho đối tác Qualcomm số tiền 7,2 tỷ USD vào năm ngoái để có được các chip modem này. Số tiền đó là một phần lý do Apple đầu tư mạnh tay như vậy để thoát khỏi phụ thuộc vào Qualcomm về linh kiện này. Đối mặt với nhu cầu iPhone đang suy yếu, tiết kiệm chi phí là cách giúp Apple tiếp tục đà tăng trưởng của mình.

Các nguồn tin của WSJ cho biết, nhóm kỹ thuật của Apple phát triển chip modem này không chỉ phải đối mặt với hàng loạt thách thức kỹ thuật mà còn cả về khả năng lãnh đạo. Các đội kỹ thuật được chia thành nhiều nhóm riêng biệt trên khắp nước Mỹ và thế giới mà không có lãnh đạo chung. Một số quản lý còn hạn chế việc đưa ra tin xấu về sự chậm trễ hoặc thất bại, dẫn đến các mục tiêu không thực tế.

Jaydeep Ranade, cựu giám đốc mảng kết nối không dây của Apple, cho biết: "Thật nực cười khi cho rằng chỉ vì Apple làm được các chip bán dẫn tốt nhất thế giới thì họ cũng có thể làm được các chip modem."

Apple nhận ra rằng, việc thiết kế một bộ xử lý – về cơ bản là một máy vi tính siêu nhỏ có thể chạy phần mềm – là khá dễ dàng. Trên thực tế, họ đã thành công với các chip di động dòng A series cho iPhone, cũng như bộ xử lý M series cho máy tính. Trong khi các chip di động dòng A series giúp iPhone vượt trội về hiệu năng trước các đối thủ Android, dòng chip M series trên máy Mac cũng giúp máy tính của họ chạy nhanh hơn, tỏa ít nhiệt hơn chip Intel. Bên cạnh đó, các chip M series cũng giúp Apple tiết kiệm được từ 75 USD đến 150 USD cho mỗi máy tính.

Các thành công này của Apple phần lớn là nhờ John Srouji, người đứng đầu bộ phận chip của công ty. Trong sự kiện tại Viện Công nghệ Technion của Israel, ông Srouji từng cho biết: "Sau khi xuất xưởng chiếc iPhone đầu tiên, chúng tôi quyết định rằng cách tốt nhất để mang lại trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng là sở hữu, phát triển và thiết kế chip bán dẫn cho riêng mình."

Dự án bước ngoặt làm thay đổi số phận của iPhone

Năm 2018, dự án phát triển chip modem của Apple được thành lập và đặt tên là Sinope, lấy theo tên vị thần Hy Lạp, người được cho thông minh hơn cả Zeus. Nhiều thành viên trong bộ phận không dây của Apple được đưa vào dự án này và đặt dưới quyền ông Srouji. Trong khi đó các thành viên khác liên quan đến phần cứng vận hành mạng không dây – như thiết kế ăng ten – lại được chuyển sang bộ phận phát triển phần cứng.

Công ty cũng nỗ lực lôi kéo các kỹ sư tài năng của Qualcomm trong nhiều năm. Không chỉ xây dựng trung tâm kỹ thuật tại San Diego, quê nhà của Qualcomm, Apple còn mua lại bộ phận chip không dây của Intel cùng hàng loạt bằng sáng chế về công nghệ không dây vào năm 2019.

Tại đây, các cựu kỹ sư của Intel được đích thân ông Srouji chào đón với tuyên bố rằng, dự án chip modem sẽ là bước ngoặt cho Apple, bước kế tiếp cho cuộc cách mạng của công ty. Ông cho biết, con chip đó sẽ tạo nên sự khác biệt cho thiết bị của Apple, giống như các bộ xử lý từng làm được. Mục tiêu của dự án là sẽ tạo nên chip modem cho riêng Apple vào năm 2023, nhưng từ lúc đó nhiều chuyên gia đã cho rằng mục tiêu này là bất khả thi.

So với các chip xử lý trên máy tính, hóa ra các chip modem này khó chế tạo hơn nhiều. Bởi vì chúng phải hoạt động liền mạch với các mạng 5G, cũng như các mạng 2G, 3G, 4G khác được sử dụng tại nhiều quốc gia trên thế giới. Mỗi hệ thống mạng này lại có một thông số kỹ thuật riêng. Trong khi đó, các chip xử lý được Apple thiết kế để chạy các chương trình phần mềm dành riêng cho iPhone và laptop của họ.

Do vậy các nhóm thuộc dự án Sinope của Apple phải xây dựng các phiên bản chip thử nghiệm khác nhau và kiểm tra xem chúng có tương thích với những nhà mạng khác nhau trên thế giới hay không – một công việc tiêu tốn quá nhiều thời gian.

Các giám đốc điều hành biết rõ hơn về thách thức mà Apple đang phải đối mặt khi biết về kết quả kiểm tra vào cuối năm ngoái. Theo những người biết về kết quả này, chúng không được tốt và về cơ bản thì đang đi sau 3 năm so với các chip modem tốt nhất của Qualcomm. Sử dụng chúng có thể làm tốc độ mạng không dây của iPhone chậm hơn so với các đối thủ khác.

Cuối cùng công ty hủy bỏ kế hoạch sử dụng chip modem này trên các iPhone mới của năm 2023 để chuyển sang năm 2024. Sau đó, các lãnh đạo Apple nhận ra rằng công ty cũng sẽ không đạt được mục tiêu đó nên họ lại quay lại đàm phán với Qualcomm để kéo dài thời hạn cung cấp chip modem. Thỏa thuận của Apple với Qualcomm sẽ hết hạn vào năm 2025 nhưng có thêm điều khoản kéo dài thêm 2 năm nữa nếu cần.

Nhưng theo các nguồn tin của WSJ, có một điều chắc chắn là Apple có tiền và có quyết tâm theo đuổi dự án chip modem này đến cùng. Edward Snyder, giám đốc điều hành của trung tâm nghiên cứu Charter Equity Research cho biết: "Apple sẽ không từ bỏ. Họ ghét lối sống của Qualcomm."