Bộ Thông tin truyền thông dự kiến giải pháp mới cho quảng cáo sạch trên Youtube

Trong thời đại số, các doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều rủi ro liên quan đến thương hiệu. Thông tin khuyến mại tour du lịch có thể được đặt cạnh một bài báo lật tàu, quảng cáo về súng đạn xuất hiện bên cạnh bài viết về một vụ xả súng. Không chỉ doanh nghiệp mà các Chính phủ cũng đau đầu vì vấn đề này. Brexit và bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ làm dư luận dậy sóng khi mạng xã hội được sử dụng để thao túng chính trị. Bên cạnh đó, những thông tin giả mạo, các video về phần tử khủng bố hay những kẻ phân biệt chủng tộc… đang tràn lan trên không gian mạng.

Trong hội thảo "An toàn thương hiệu trong thời đại kinh tế số" do CLB Nhà báo Công nghệ Thông tin Việt Nam tổ chức. Ông Lê Quang Tự Do, Phó Cục trưởng Cục Phát thanh Truyền hình và thông tin điện tử thuộc Bộ Thông tin & Truyền thông đã đưa ra nhiều nhận định về vấn đề này.

Google và Facebook đang vi phạm những gì?

Năm 2017, Bộ Thông tin & Truyền thông phát hiện quảng cáo của nhiều nhãn hàng bị gắn vào các video xấu, độc trên Youtube. Theo Bộ TT&TT, những video xấu, độc bao gồm các nội dung như chống phá Nhà nước, nội dung khiêu dâm, thậm chí là ấu dâm hay đưa các thông tin sai sự thật… Sau đó, Bộ TT&TT đã làm việc với lãnh đạo cấp cao của Google, đơn vị chủ quản của Youtube, để giải quyết vấn đề này.

Ông Lê Quang Tự Do cho biết từ vụ việc ở Việt Nam mà nhiều nước khác như Mỹ, Anh, Úc, Thái Lan… đã rà soát các video trên Youtube và phát hiện tình trạng tương tự. Chính phủ Anh phát hiện chiến dịch truyền thông liên quan đến bảo vệ trẻ em, bảo vệ người nhập cư bị gắn vào các video của Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS. Tại mỹ, nhiều nhãn hàng như Coca Cola, Pepsi hay AT&T đồng loạt dừng quảng cáo trên Youtube. Ở Việt Nam, nhiều nhãn hàng lớn như Vinamilk, Vinhome, Yamaha, FPT… đều ngừng quảng cáo với Youtube

Với Facebook, theo vị Phó cục trưởng, mạng xã hội này đang quảng cáo bất chấp quy định pháp luật của Việt Nam. Bất cứ nội dung nào từ quảng cáo vũ khí, buôn bán động vật hoang dã, các quảng cáo xúc phạm đến doanh nghiệp, cá nhân… đều được xuất hiện trên Facebook. Các quảng cáo bất hợp pháp trên Facebook thậm chí còn khó phát hiện hơn Youtube do các chiến dịch quảng cáo chỉ kéo dài trong một thời gian nhất định và xuất hiện trên bảng tin (news feed) của một nhóm đối tượng xác định theo thiết lập của bên đăng quảng cáo.

Vẫn chưa giải quyết triệt để

Sau khi làm việc với Bộ TT&TT, Google cho biết họ đã thay đổi thuật toán, tinh chỉnh lại các bộ phận kiểm duyệt trên mạng. Tuy nhiên, "một điều đáng tiếc là đến nay năm 2018 Google vẫn chưa tìm ra giải pháp triệt để", ông Lê Quang Tự Do nhận định. Khi Google tăng cường bộ lọc thì những kẻ đăng video xấu, độc lại tìm ra chiêu ứng phó.

Bên cạnh đó, Bộ TT&TT cũng làm việc với Facebook yêu cầu gỡ 400 tài khoản kinh doanh hàng giả, hàng cấm. Facebook đã gỡ khoảng 70% trong số đó. Theo chính sách của Facebook, để một tài khoản bị xóa thì cần chứng minh tài khoản đó đã vi phạm nhiều lần. Về vấn đề này, ông Tự Do nói: "Vi phạm những vấn đề đó ở Việt Nam là có thể đi tù rồi chứ không cần phải chứng minh vi phạm nhiều lần".

Loay hoay gần một năm chưa tìm được giải pháp triệt để, Google khiến các doanh nghiệp cũng như đại lý quảng cáo rơi vào tình trạng "bỏ thì thương, vương thì tội". Thực tế, nhu cầu quảng cáo trực tuyến hiện nay rất lớn. Theo ông Tự Do, hai ông lớn Google và Facebook chiếm hơn 60% thị phần quảng cáo trực tuyến của Việt Nam. Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng không khỏi lo ngại thương hiệu bị ảnh hưởng nếu bị gắn với các video có nội dung xấu, độc.

Tình trạng video xấu, độc ảnh hưởng tiêu cực cho các doanh nghiệp, các đơn vị quảng cáo và cả Google. Theo khảo sát của Bộ TT&TT, 7 công ty quảng cáo lớn nhất tại Việt Nam đều mong muốn Chính phủ có giải pháp để doanh nghiệp an tâm quảng cáo trên mạng xã hội.

Giải pháp mới của Bộ TT&TT

Theo ông Tự Do, Bộ TT&TT đang đề xuất giải pháp lập ra danh sách tài khoản sạch (White list) và danh sách tài khoản xấu độc (Black list) cho Youtube. Theo đó, Bộ TT&TT khuyến khích những người sản xuất video trên Youtube, hưởng thu nhập từ quảng cáo đăng ký với Bộ. Từ đó, Bộ sẽ đưa ra một danh sách các kênh uy tín trên Youtube. Có thể hiểu rằng đây chính là công tác tiền kiểm thay vì hậu kiểm như cách mà Youtube đang áp dụng.

Bộ TT&TT đang chuẩn bị các công việc để hiện thực hóa giải pháp này. Theo ông Tự Do, đây không chỉ là biện pháp kiểm soát hiệu quả mà còn giúp Nhà nước dễ dàng thu thuế với hoạt động kiếm tiền trên Youtube.

Vị Phó cục trưởng cũng nêu ra 3 thiếu sót lớn của hệ thống pháp luật hiện tại. Thứ nhất là việc thẩm định nội dụng quảng cáo trên mạng xã hội. Thứ hai, vị trí hiển thị các quảng cáo chưa được quan tâm đúng mức. Thứ ba, mức chế tài xử phạt quá thấp chưa đủ sức răn đe.

Ông Tự Do bày tỏ mong muốn làm sao để người dân có thể tiếp cận được với các thành tựu của nhân loại như Google, Facebook. Tuy nhiên, ông nói: "Nhưng họ không thể kiếm tiền bất chấp như vậy được".