Các nhà khoa học chỉ ra: Loài chó có thể đánh hơi được 'mùi căng thẳng' của con người

Winnie, Soot, Fingan và Treo - những chú chó cưng đến từ Belfast ở Bắc Ireland - đã tham gia vào nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học. Bộ tứ này được đào tạo không mệt mỏi để giúp các nhà nghiên cứu trả lời một câu hỏi quan trọng: Liệu loài chó có thể ngửi thấy sự căng thẳng ở người không?

Chó có thể đánh hơi thấy một loạt các trạng thái hóa học. Loài động vật này có thể đoán trước khi ai đó sẽ lên cơn động kinh hoặc ngửi thấy những thay đổi về lượng đường trong máu của một người. Không chỉ vậy, chúng còn hoạt động dựa trên những quan sát và cảnh báo con người bằng một cú huých hoặc rúc đầu vào người.

Con người phát ra các tín hiệu hóa học mà cơ thể tạo ra để thông báo trạng thái cảm xúc và sức khỏe của mình. Căng thẳng có đặc điểm hóa học riêng của nó xuất phát từ những thay đổi sinh lý khác nhau. Các hormone cortisol và epinephrine đổ vào máu, dẫn đến nhịp tim, huyết áp và hô hấp tăng đột biến.

Những chú chó này đã tham gia vào một nghiên cứu nhằm củng cố hơn nữa các vị trí của loài chó trong trái tim của chúng ta như sự hòa hợp đáng kinh ngạc về mặt sinh lý và cảm xúc đối với con người. Nhóm nghiên cứu của Belfast phát hiện ra rằng những con chó này thực sự có thể ngửi thấy mùi căng thẳng. Họ đã công bố phát hiện của mình trên tạp chí Plos one.

Trung bình, 4 con chó trong nghiên cứu này xác định chính xác mẫu căng thẳng của một người hơn 93% trong toàn bộ thời gian thử nghiệm.

Phát hiện này không gây ngạc nhiên cho Julia Meyers-Manor, một giáo sư tâm lý học nghiên cứu nhận thức của động vật tại Ripon College, người không tham gia vào nghiên cứu. Vì chó có thể phát hiện ra những thay đổi về lượng đường trong máu bằng cách ngửi. Tuy nhiên, theo hiểu biết của cô, đây là lần đầu tiên các nhà nghiên cứu xem xét cụ thể các hormone gây căng thẳng có thể được nhận diện bởi loài chó hay không.

Những người tham gia cung cấp mẫu hơi thở và mồ hôi trước và sau khi thực hiện một trong những nhiệm vụ gây căng thẳng nhất có thể tưởng tượng được: tính nhẩm. Các nhà nghiên cứu đã hướng dẫn những người tham gia thử nghiệm này đếm ngược từ 9.000 trở về 0 theo khoảng cách 17, mà không dùng điện thoại, bút hoặc giấy.

Các nhà nghiên cứu cảnh báo từng người tham gia: “Điều quan trọng là bạn phải thực hiện nhiệm vụ càng nhanh càng tốt. Bạn phải thực hiện điều này liên tục cho đến khi nhiệm vụ được hoàn thành”. Chỉ nghĩ về điều đó thôi cũng khiến mức cortisol của hầu hết mọi người tăng vọt. Nếu ai đó đưa ra câu trả lời không chính xác, nhà nghiên cứu sẽ can thiệp bằng câu “Không” một cách nhanh chóng và cho họ biết câu trả lời chính xác gần đây nhất của họ. Nhiệm vụ này sẽ được diễn ra trong vòng 3 phút.

Các mẫu từ 36 người sau đó đã được đưa vào nghiên cứu. Tuy nhiên 11 người trong số đó đã bị loại vì họ thực sự không có phản ứng căng thẳng với bài tập tính nhẩm này. Trên thực tế, huyết áp của họ giảm, báo hiệu rằng họ đã trải nghiệm tính nhẩm như một tác nhân tích cực, tiếp thêm sinh lực chứ không phải là một yếu tố tiêu cực đáng sợ nhẹ.

Bốn con chó, sau hàng chục vòng huấn luyện điều hòa tích cực để dạy chúng xác định các mẫu cụ thể, đã được đưa ra với ba mẫu. Một là mẫu trước khi tính nhẩm (đường cơ sở), một là sau tính nhẩm, và một là hoàn toàn không chứa bất kỳ mẫu nào.

Các nhà nghiên cứu đã huấn luyện những con chó này bằng một phương pháp cổ điển được gọi là điều hòa hoạt động bằng cách sử dụng biện pháp tăng cường tích cực. Kiểu quy định này thưởng cho một con vật vì đã lựa chọn đúng (thay vì trừng phạt nó vì đã lựa chọn sai), khuyến khích chúng lặp lại hành vi đó.

Trong nhiều thiên niên kỷ, loài chó đã ở bên cạnh loài người, thuần hóa thành những người bạn mà chúng ta có ngày nay. Chó là người bạn đồng hành trung thành, chúng rất quan trọng đối với sự tồn tại của chúng ta theo những cách vượt qua nhu cầu về thức ăn hoặc sự bảo vệ của tổ tiên mà loài chó dành cho chúng ta. Đối với một số người, chó truyền đạt thông tin về môi trường xung quanh hoặc trạng thái cơ thể của một người mà chúng ta không thể phát hiện ra.

Những con chó có có thể phát hiện ra mùi căng thẳng có thể là một lợi ích cho những người bị rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) như các cựu chiến binh. 

Tuy nhiên, việc chứng minh khả năng của những chú chó này không có nghĩa là chú chó của bạn cũng có khả năng đánh hơi mùi của sự căng thẳng. Meyers-Manor quy định rằng có sự khác biệt giữa khả năng và hành vi thực tế. Cô nói với Inverse: “Câu hỏi ở đây không phải là liệu tất cả các con chó đều làm điều này hay không, thay vào đó, mục đích của nghiên cứu là tìm hiểu xem loài chó có thể làm được điều này không?”.

Nghiên cứu này không kết luận rằng bất kỳ giống chó nào cũng có khả năng phát hiện căng thẳng hay giống chó nào có thể thực hiện điều này tốt nhất. Bốn con chó được sử dụng trong thử nghiệm bao gồm một con cocker spaniel, một con cockapoo, một con chó săn lai và một con chó sục lai.

Nhưng điều đó không có nghĩa là giống không quan trọng. Những chú chó mũi tẹt có lẽ sẽ không làm quá tốt nhiệm vụ này. Bởi chúng không thể hô hấp tốt như các giống chó khác, chứ đừng nói đến việc đánh hơi. Nhưng có thể có những yếu tố không xác định khác ảnh hưởng đến sự phù hợp của giống chó đối với vị trí này.

Meyers-Manor hy vọng sẽ thấy 2 phát triển từ nghiên cứu này.

Đầu tiên, cô ấy muốn thấy khái niệm bằng chứng này được áp dụng. Cô ấy muốn biết rằng khả năng phát hiện căng thẳng của chó thực sự  tồn tại bên ngoài phòng thí nghiệm.

“Liệu chúng có thể được sử dụng trong bối cảnh đời thực nơi có nhiều sự nhầm lẫn giữa hormone căng thẳng của người khác và mùi của người khác không?” Việc phát hiện ba mẫu trong các phòng thí nghiệm là một chuyện, nhưng tìm hiểu mức độ căng thẳng ở một góc phố thành phố lại là chuyện khác.

Tiếp theo, cô ấy quan tâm đến khái niệm rộng hơn về cách loài chó trải nghiệm mùi hương.

"Chúng có thực sự trải qua căng thẳng khi ngửi thấy mùi căng thẳng không?", cô ấy suy ngẫm. Nếu chó không chỉ đơn thuần phát hiện ra mùi của sự căng thẳng mà trở nên căng thẳng khi chúng phát hiện ra mùi đó, thì “điều đó có ý nghĩa gì đối với việc sử dụng chó làm chó trị liệu và như những con chó PTSD, nếu chúng tự trải qua sự căng thẳng đó”.

Tham khảo: Inverse; SCI; CNN