Các nhà khoa học cho rằng nếu phải lựa chọn giữa tập thể dục và ngủ, bạn nên chọn đi ngủ

Mỗi ngày, chúng ta được khuyên phải ngủ đủ bảy đến chín tiếng và đi bộ ít nhất 8.000 bước nếu muốn duy trì sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, một nghiên cứu quy mô lớn mới được thực hiện bởi Đại học Flinders (Australia) cho thấy thực tế lại hoàn toàn khác với kỳ vọng.

Dữ liệu phân tích từ hơn 28 triệu ngày theo dõi giấc ngủ và vận động đã phơi bày một bức tranh đáng lo ngại: chỉ có 12,9 phần trăm người tham gia nghiên cứu đạt được cả hai mục tiêu cùng lúc, nghĩa là đại đa số chúng ta đều đang thất bại ngay từ những nguyên tắc cơ bản nhất của sức khỏe.

Nhóm tác giả, đứng đầu là nghiên cứu sinh tiến sĩ Josh Fitton thuộc Viện Nghiên cứu Y tế và Sức khỏe Flinders, đã sử dụng dữ liệu thu thập trong hơn ba năm rưỡi từ 70.963 người dùng thiết bị theo dõi sức khỏe tại 244 khu vực khác nhau trên thế giới.

Các cảm biến giấc ngủ được đặt dưới nệm kết hợp với vòng đeo tay ghi lại chuyển động hằng ngày tạo nên bộ dữ liệu khổng lồ đủ để phác họa mối liên kết thật sự giữa giấc ngủ và mức độ vận động.

Kết quả mà họ thu được không chỉ gây bất ngờ mà còn đưa ra một thông điệp quan trọng: nếu chỉ được chọn một thứ giữa ngủ và tập luyện, giấc ngủ mới là yếu tố đáng ưu tiên hàng đầu.

Một trong những phát hiện quan trọng nhất của nghiên cứu là việc vận động nhiều hơn không cải thiện chất lượng giấc ngủ vào buổi tối, nhưng ngủ ngon hơn lại giúp tăng mức độ vận động vào ngày hôm sau.

Nói cách khác, mối quan hệ giữa nghỉ ngơi và hoạt động thể chất không hề hai chiều như nhiều người vẫn nghĩ. Giấc ngủ được chứng minh có vai trò chủ đạo, điều khiển toàn bộ nhịp sinh học 24 giờ, trong khi vận động chỉ là yếu tố phụ.

Fitton cho biết những người ngủ ngon, đặc biệt là có chất lượng giấc ngủ cao, thường có xu hướng năng động hơn vào hôm sau, thậm chí đi bộ nhiều hơn khoảng 300 bước so với những người ngủ tám tiếng trong trạng thái trằn trọc.

Tuy nhiên, điều khiến các nhà khoa học lo ngại hơn chính là việc phần lớn người tham gia không chỉ không đạt đủ mục tiêu, mà còn rơi vào nhóm nguy cơ cao. Theo phân tích, 16,5 phần trăm mẫu khảo sát ngủ dưới bảy tiếng mỗi đêm và đi bộ dưới 5.000 bước mỗi ngày. Đây là nhóm có nguy cơ lớn nhất mắc bệnh mãn tính, tăng cân và gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Tình trạng thiếu ngủ kết hợp với lối sống ít vận động lâu dài có thể dẫn đến hàng loạt hệ lụy như suy giảm miễn dịch, giảm khả năng tập trung, rối loạn chuyển hóa, thậm chí tăng nguy cơ tử vong sớm.

Nhóm tác giả cũng lưu ý rằng số liệu 12,9 phần trăm người đạt cả hai mục tiêu có thể vẫn còn cao hơn thực tế, bởi cảm biến giấc ngủ sử dụng trong nghiên cứu có xu hướng đánh giá quá thời lượng ngủ, đôi khi lên đến 30 phút so với đo đạc trong phòng thí nghiệm. Điều này càng củng cố thêm nhận định rằng sức khỏe giấc ngủ của con người đang bị đánh giá lạc quan quá mức, và thực trạng có thể nghiêm trọng hơn những gì chúng ta tưởng.

Trong bối cảnh nhịp sống hiện đại ngày càng bận rộn, việc cân bằng giữa công việc, gia đình và các yêu cầu chăm sóc sức khỏe cá nhân trở thành thách thức không nhỏ. Giáo sư Danny Eckert, tác giả chính của nghiên cứu, nhấn mạnh rằng đối với những người khó sắp xếp thời gian để vừa ngủ đủ vừa tập luyện đủ, ưu tiên giấc ngủ vẫn nên là lựa chọn đầu tiên.

Theo ông, giấc ngủ không phải là một trạng thái thụ động hay lãng phí thời gian như nhiều người vẫn nghĩ. Trái lại, nó là quá trình chủ động giúp cơ thể phục hồi năng lượng, tái tạo tế bào và ổn định hoạt động của hệ thần kinh. Chỉ khi ngủ đủ và ngủ sâu, con người mới có đủ động lực, sự minh mẫn và sức bền thể chất để vận động hiệu quả vào ngày hôm sau.

Số liệu trong nghiên cứu cho thấy trung bình những người tham gia ngủ 7,1 giờ và đi bộ 5.521 bước mỗi ngày. Mặc dù con số này không quá thấp, nhưng vẫn còn cách rất xa so với các khuyến nghị y tế toàn cầu vốn được xem là ngưỡng giảm thiểu nguy cơ bệnh tật.

Điều đáng chú ý là dù sống ở đâu hay ở độ tuổi nào, hầu hết mọi người đều gặp khó khăn trong việc đạt cả hai mục tiêu cùng lúc. Điều này đặt ra câu hỏi về tính khả thi của các hướng dẫn sức khỏe hiện tại, vốn yêu cầu con người phải duy trì đồng thời nhiều hành vi tốt mỗi ngày trong khi không phải ai cũng có đủ thời gian và điều kiện.

Fitton nhận định rằng các khuyến nghị hiện nay cần được nhìn nhận lại dưới góc độ thực tế hơn, bởi phần lớn dân số đều không thể đạt chuẩn lý tưởng về cả giấc ngủ và vận động. Theo ông, việc phát triển các mô hình chăm sóc sức khỏe trong tương lai nên ưu tiên các yếu tố có tác động mạnh nhất và dễ thực hiện nhất, trong đó giấc ngủ cần được đưa lên hàng đầu.

Điều này cũng phù hợp với nhiều nghiên cứu trước đây cho thấy thiếu ngủ là nguyên nhân sâu xa của nhiều thói quen xấu khác, bao gồm ít vận động, ăn uống mất kiểm soát và căng thẳng kéo dài.

Giáo sư Eckert đề xuất rằng để bắt đầu xây dựng một lối sống năng động, con đường ngắn nhất là cải thiện giấc ngủ từ những thay đổi rất nhỏ. Đơn giản như giảm thời gian nhìn màn hình trước khi lên giường, giữ thói quen đi ngủ đúng giờ, hạn chế tiếng ồn và ánh sáng trong phòng ngủ, hoặc tránh ăn quá muộn vào buổi tối cũng đủ để tăng chất lượng giấc ngủ đáng kể. Khi giấc ngủ ổn định, cơ thể sẽ tự động cảm thấy tràn đầy năng lượng và sẵn sàng vận động mà không cần quá nhiều nỗ lực ép buộc.

Từ những phát hiện mới này, có thể thấy giấc ngủ đóng vai trò then chốt trong toàn bộ vòng tuần hoàn sức khỏe hằng ngày của con người. Vận động có thể thúc đẩy sức khỏe thể chất, nhưng giấc ngủ mới là yếu tố khởi đầu, quyết định mức độ bạn vận động nhiều hay ít vào hôm sau.

Thay vì xem giấc ngủ như một nhiệm vụ phụ nằm ngoài danh sách ưu tiên, nghiên cứu nhấn mạnh rằng đây chính là nền tảng để xây dựng một lối sống khỏe mạnh, khoa học và bền vững hơn trong dài hạn.