Chất lượng ngang ngửa với Chrome, vì sao Edge không thể nhờ cậy Windows 10 để lật đổ Chrome?

Đến tận 2016, Chrome mới có thể vượt mặt Internet Explorer về thị phần để trở thành trình duyệt phổ biến nhất thế giới. Trong hơn 1 thập kỷ trước đó, các nhà phát triển web vẫn phải chấp nhận hỗ trợ trình duyệt thảm họa của Microsoft: chậm giật, hay treo, không tuân theo các tiêu chuẩn quốc tế, không được vá lỗi thường xuyên và tệ hại nhất là... có thị phần quá lớn (do được cài đặt mặc định trên Windows).

Đến cả Microsoft cũng phải phó mặc cho Internet Explorer chìm vào quá khứ. Một mặt, Microsoft liên tiếp đem đến những cải tiến ngang tầm Chrome và Firefox cho IE10 và IE11. Mặt khác, kể từ Windows 10 ra mắt năm 2014, Microsoft đã chính thức ngừng phát triển IE và lựa chọn Edge làm trình duyệt chính cho hệ điều hành của mình. Tại tất cả các sự kiện lớn, Microsoft đều chọn Edge làm biểu trưng cho trải nghiệm lướt web mới.

Edge: Một phần quan trọng trong tầm nhìn phần cứng và hệ điều hành của Microsoft.

Bất chấp nỗ lực này, vị thế thống trị thị trường trình duyệt đã nằm trọn trong tay Google. Số liệu của StatCounter vào tháng 6 vừa qua cho thấy Chrome đã liên tục giữ vững 60% thị phần trong khi Internet Explorer tụt giảm dần xuống mức 10%. Riêng Edge chỉ đạt 5% thị phần trình duyệt desktop ngay cả khi Windows 10 đã chạm tới mốc 500 triệu thiết bị.

Rõ ràng là lợi thế sân nhà của Microsoft đã không thể giúp Edge giành lại ngôi vương từ tay Google. 20 năm trước, Microsoft đã từng bị cuốn vào một cuộc chiến tương tự với một kẻ dẫn trước (Netscape). Khi Netscape Navigator và Internet Explorer có chất lượng khá cân bằng, chính vai trò mặc định của Internet Explorer trên Windows đã giúp cho Microsoft chiến thắng.

20 năm sau, Microsoft đã có một trình duyệt có thể coi là tương đương với Chrome về mặt chất lượng. Nhiều benchmark cho thấy tốc độ tải web của Edge có lúc còn vượt mặt Chrome. Mức độ “ngốn pin” và “ăn RAM” của Edge thường thấp hơn Chrome đáng kể. Với vai trò là trình duyệt cho thời đại laptop lai tablet, Edge có rất nhiều tính năng cảm ứng thông minh. Mới đây nhất, trình duyệt của Microsoft còn được trang bị thêm tính năng ghi chú ngay trên nội dung PDF hoặc Epub.

Nhưng Edge vẫn không thể giành lấy một miếng bánh đáng kể nào từ tay Google.

Các nguồn thống kê đều cho rằng Edge thậm chí còn chưa vượt mặt... Safari.

Để lý giải vì sao Edge không thể trỗi dậy như Internet Explorer và Chrome, chúng ta sẽ phải nhìn lại hoàn cảnh ra đời của chúng. Thời điểm Internet Explorer ra đời cũng là lúc Microsoft mới chỉ vừa kịp xác lập vị thế thống trị trên thị trường hệ điều hành trực quan. Hiểu biết của người dùng về Internet vẫn còn hạn chế, tải ứng dụng là chuyện gần như không tưởng (cả Netscape lẫn Internet Explorer đều từng được phân phối bằng...CD). Trong bối cảnh đó, Internet Explorer 1 và 2 rõ ràng là những trình duyệt tiện lợi nhất, dễ tiếp cận nhất với người dùng.

Khi Google phát hành Chrome vào năm 2008, danh tiếng của Microsoft đã bị ném xuống... vực thẳm. Thời đại IE 6, 7 và 8 kéo dài quá lâu đã biến Internet Explorer trở thành một tội đồ trong giới phát triển. Cùng vào lúc này, tải phần mềm đã trở thành chuyện quá bình thường. Google chỉ cần tung ra một trình duyệt nhẹ ký, có tốc độ nhanh. Không còn trở ngại về khả năng tiếp cận, Chrome thay thế Internet Explorer chỉ còn là vấn đề thời gian.

Sự kiện ra đời của Chrome đã chứng minh cho thế giới rằng trình duyệt có thể đem đến rất nhiều tính năng ở tốc độ rất nhanh.

Đến bây giờ, công nghệ đã đi vào cuộc sống hàng ngày. Không biết sử dụng máy vi tính cũng tai hại như... mù chữ. Vị thế thống trị của Chrome cũng đã trở thành tất yếu: từ khoảng 2012, tất cả những người dùng có một chút hiểu biết về máy tính đã hiểu rằng “Chrome” là cái tên đầu tiên cần nghĩ đến sau khi cài đặt Windows.

Sự hưởng ứng của người dùng tất yếu dẫn đến sự hưởng ứng của các nhà phát triển. Chrome trở thành trình duyệt được tất cả các trang web lớn khuyến cáo. Việc Google tung ra Chromium mã nguồn mở lại càng khiến sức kìm kẹp của gã khổng lồ lên thế giới World Wide Web trở nên rõ ràng hơn.

Một trình duyệt mới như Edge khó có thể làm được gì để đánh bại vị thế đó. Việc sinh sau đẻ muộn khiến cho Edge thiếu hụt trầm trọng về ứng dụng mở rộng (extension), vừa không thể gây ảnh hưởng tới các tiêu chuẩn HTML, Javascript v...v... Tai hại nhất, ngay cả lợi thế mặc định cũng trở nên vô nghĩa khi người dùng đã biết tải ứng dụng và đã tạo thói quen cài Chrome để lướt web. Cả giới phát triển lẫn người tiêu dùng phổ thông đều muốn ưu ái Google hơn Microsoft.

Microsoft Edge ra đời khi giới phát triển đã chọn Chrome là tiêu chuẩn cho trải nghiệm web, khi người dùng Internet đã có... phản xạ cài đặt Chrome ngay sau khi cài Windows.

Niềm hy vọng duy nhất của Microsoft có lẽ sẽ nằm ở khả năng phổ biến trải nghiệm Windows cảm ứng trong tương lai. Xét về các tính năng dành cho stylus, Edge đang vượt mặt tất cả các đối thủ khác. Trình duyệt Microsoft cũng được kết hợp khá tốt với trợ lý ảo Cortana và do đó cũng có cơ hội lật đổ nếu người dùng Windows ưu ái giao diện giọng nói.

Nhưng đó sẽ là một hành trình rất dài và có thể không bao giờ có hồi kết. Edge không phải là một trình duyệt dở, nhưng "cha đẻ" của Edge đã mắc phải một sai lầm quá tai hại: lười biếng và đối xử tệ với người dùng ngay khi đang còn ngồi trên ngôi vương.