Chính sách tăng giá giờ cao điểm của Uber khiến tài xế bỏ chạy hàng loạt

John Sollars, 50 tuổi, chuyên gia trong lĩnh vực lái xe thuê. Anh đã từng lái taxi nhưng giờ chỉ tập trung lái xe cho dịch vụ UberX. Mỗi tuần làm việc 60 giờ anh kiếm được khoảng 1.750 USD sau khi trừ những chi phí nhưng tiền xăng, bảo dưỡng xe. Anh cho biết đây là mức thu nhập cao nhất mà lái xe UberX có thể đạt được.

Khi ứng dụng Uber trên smartphone thông báo rằng sẽ tăng giá ở một số khu vực có nhu cầu thuê xe cao, Sollars đã di chuyển sang khu vực khác.

"Những lái xe dày dạn kinh nghiệm không quan tâm tới mức tăng giá", anh nói. "Trong khu vực có mức giá cao, bạn không đi được nhiều chuyến và thường phải chờ đợi rất lâu. Chạy nhiều chuyến với mức giá bình thường mang lại nhiều lợi nhuận hơn là chạy rất ít chuyến với mức giá cao".

John Sollars, 50 tuổi, chuyên gia trong lĩnh vực lái xe thuê

Ứng dụng Uber sẽ tự tăng giá dựa trên những thông tin mà nó thu thập được nhằm cân bằng giữa cung và cầu. Cả lái xe và Uber đều nhận được nhiều hơn khi mức giá thuê xe tăng vọt. Các nhân vật chỉ trích cho rằng đây là một "công nghệ cắt cổ".

Một nghiên cứu vừa được thực hiện tại San Francisco và New York cho thấy việc tăng giá không thu hút các lái xe thậm chí nhiều lái xe đã tháo chạy sang các khu vực có mức giá bình thường. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng tác dụng chính của việc tăng giá là ngăn hành khách đặt xe.

"Mức giá tăng trong một khu vực làm giảm nhu cầu và phần lớn các lái xe đã rời khỏi khu vực giá cao để tới những nơi khác", Christo Wilson, giáo sư mạng máy tính và an ninh tại Đại học Đông Bắc Boston, chia sẻ trong báo cáo mới được công bố gần đây về Uber. "Chính sách này không hấp dẫn các lái xe như mục đích ban đầu của nó".

Tuy nhiên, khi loại bỏ mặt nhu cầu, mức giá tăng sẽ đảm bảo rằng những hành khách sẵn sàng chi nhiều tiền sẽ đạt được mục tiêu cơ bản của họ là đặt xe nhanh hơn bình thường. "Ít ra chính sách này vẫn còn tác dụng, nó giảm nhu cầu đặt xe nhưng tác động rất ít vào nguồn cung cấp xe", Wilson nói.

Uber phản hồi rằng các nhà nghiên cứu không thực sự nhìn thấy vấn đề của các lái xe.

Quan điểm trái ngược của Uber

Các nhà nghiên cứu tạo ra 43 tài khoản Uber và sử dụng tọa độ GPS để bao phủ khắp thành phố. Các tài khoản này, giống những ứng dụng Uber đang mở, liên hệ với máy chủ Uber 5 giây một lần để tìm vị trí của 8 chiếc xe gần nhất. Tài khoản không thể gọi hay hủy chuyến đi để không làm ảnh hưởng xấu tới Uber và lái xe.

Chứng nhận lái xe top đầu, đạt hơn 1.000 chuyến của John Sollars

"Họ đã bỏ lỡ rất nhiều điều mà quá trình tăng giá đã tạo ra với nguồn cung", Keith Chen, trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế của Uber - người thiết kế êệ thống tăng giá, chia sẻ. Trong khoảng thời gian bận rộn, phương pháp nghiên cứu của họ sẽ bỏ lỡ những chiếc xe được khách hàng sử dụng và ngay lập tức thay thế bằng những chiếc xe khác, Chen nói.

Chen cho biết dữ liệu nội bộ của Uber cho thấy sự tăng giá ảnh hưởng tới lái xe theo nhiều cách bao gồm cả việc đi những chuyến dài hơn, di chuyển tới khu vực giá cao và chọn lựa khung thời gian làm việc nhất định. "Khi chúng tôi tăng giá gấp đôi mức giá bình thường hoặc cao hơn, chẳng lái xe nào ngừng làm việc", Chen chia sẻ. Giá tăng cũng thu hút lái xe trong các khu vực gần đó di chuyển tới những khu vực có giá cao, ông nói. Mức giá cao cũng thúc đẩy lái xe làm việc trong những khoảng thời gian đặc biệt như đêm giao thừa.

Săn tìm khu vực tăng giá

Sollars cho biết những lái xe mới tham gia Uber và lái xe part-time - chiếm một nửa số xe Uber - thích săn tìm những khu vực tăng giá. "Rất nhiều câu hỏi về khu vực tăng giá đã được đăng lên bảng tin nhắn trực tuyến", anh nói. Dẫu vậy, Ryder Pearce, đồng sáng lập SherpaShare hãng giúp các lái xe phân tích thu nhập, cho rằng nhiếu lái xe mới đã vỡ mộng khi đợt tăng giá kết thúc hoặc bị mắc kẹt hàng giờ liền tại các điểm ùn tắc giao thông.

Bản đồ những khu vực tăng giá dịch vụ Uber

"Nếu không có sự tăng giá, Uber sẽ không còn là Uber, bạn không còn có thể nhấn nút để gọi xe trong vài phút", một nhà phân tích kinh tế và dữ liệu của Uber chia sẻ trong một báo cáo về vấn đề tăng giá hồi tháng trước. Báo cáo phân tích những nguyên nhân khiến giá xe Uber tại Mỹ tăng mạnh trong vòng 26 phút đêm giao thừa 31/12/2015, đêm bận rộn nhất năm của Uber. Yêu cầu xe tăng vọng nhưng chỉ 1/4 khách hàng kiếm được xe và thời gian chờ đợi cao hơn nhiều so với bình thường trong đêm giao thừa chính là lý do khiến Uber tăng giá nhằm khuyến khích lái xe tham gia đón khách.

Uber đã đăng ký bằng sáng chế "phương pháp tự điều chỉnh giá cho dịch vụ", sử dụng một thuật toán tự động đáp ứng khi nhu cầu gia tăng bằng cách tăng giá theo cấp số nhân. Phương pháp tự động tăng giá này đã được áp dụng trong thời điểm siêu bão Sandy đổ bộ nước Mỹ vào năm 2012 cũng như vụ bắt cóc con tin ở Sydney vào năm 2014 và đêm giao thừa năm 2015 khiến công chúng rất phẫn nộ. Uber vừa cam kết rằng các đơn vị Uber tại các thành phố sẽ giám sát ứng dụng để tránh tăng giá quá mức trong các trường hợp khẩn cấp.

Các đợt tăng giá ngắn

Các nhà nghiên cứu tại khu vực Đông Bắc thu thập dữ liệu từ tháng 12/2014 tới tháng 5/2015 nhưng báo cáo của họ chủ yếu tập trung vào hai tuần mùa xuân. Họ thấy rằng San Francisco có nhiều đợt tăng giá ngắn trong ngày hơn ở Manhattan. Mức giá tại San Francisco thường tăng tới đỉnh gấp hai so với bình thường trong giờ cao điểm buổi sáng, từ 6 đến 9 giờ các ngày trong tuần. Một đợt tăng giá đạt đỉnh khác trong ngày là vào lúc nửa đêm, từ 0 tới 2 giờ sáng, thời điểm các quán bar đóng cửa. Mức giá vào lúc nửa đêm thường cao gấp ba lần bình thường.

Mức tăng giá cao nhất tại San Francsico là 4,1 lần so với bình thường tuy nhiên mức tăng thường thấy nhất là 1,5 lần. Mức tăng giá được cập nhật 5 phút một lần. "Phần lớn các đợt tăng giá diễn ra trong thời gian ngắn nên khách hàng Uber thường chờ đợt tăng giá kết thúc mới đặt xe nhằm tiết kiệm tiền", nghiên cứu cho biết.

Chen đồng ý rằng có nhiều đợt tăng giá ngắn chứng tỏ thuật toán làm việc tốt nhưng ông nghĩ rằng nghiên cứu đã quá lời về tần số các đợt tăng giá tại San Francisco. "Chúng tôi tăng giá khi không còn đủ nguồn cung trong khu vực", chen nói. "Nếu có nhiều lái xe phản hồi nhanh chóng và đáp ứng đợt tăng giá thì nó sẽ nhanh chóng kết thúc".

Ứng dụng của lái xe được cập nhật

Uber hiện đang cập nhật ứng dụng của lái xe với một bản đồ chi tiết hơn để giúp họ có phản ứng hợp lý với các đợt tăng giá, Chen tiết lộ. "Chúng tôi có thể báo cho lái xe rằng họ có thể đi thêm một quãng ngắn để tới khu vực giá cao nhằm kiếm được nhiều tiền hơn. Hoặc thông báo cho họ thời điểm quá trình tăng giá diễn ra để họ không mất công di chuyển", Chen chia sẻ.

Trước đó các lái xe Uber thường phàn nàn về việc khi họ đổ xô tới khu vực tăng giá thì nó đã kết thúc.

Wilson cho biết ông đã tìm thấy một lỗi trong hệ thống tăng giá khiến một số người phải trả mức giá cao hơn người khác dù ở trong cùng một khu vực. Uber cũng đã xác nhận lỗi này và nhanh chóng khắc phục.

Tham khảo SFGate