Chớp lấy thời cơ để đi lên, xuất khẩu iPhone dự kiến thu về gần 60 ngàn tỷ đồng cho Ấn Độ - Việt Nam cạnh tranh ra sao?

Sản xuất iPhone tại Ấn Độ tiếp tục được mở rộng, các nhà máy ở đây dự kiến sẽ tăng gấp đôi giá trị xuất xưởng hàng năm lên 2,5 tỷ USD (tương ứng gần 60 ngàn tỷ đồng). Apple mong muốn mở rộng nỗ lực sản xuất ra bên ngoài Trung Quốc, nhằm giảm thiểu rủi ro do gián đoạn chuỗi cung ứng hoặc các vấn đề địa chính trị.

Ấn Độ mơ thành "công xưởng số một thế giới"

Hoạt động sản xuất của hãng tại Ấn Độ đang ngày càng nhiều hứa hẹn, kim ngạch xuất khẩu iPhone tại nước này đạt mốc mới. Theo các nguồn tin, những lô hàng từ Ấn Độ đã vượt mốc 1 tỷ USD kể từ tháng 4 và với tốc độ hiện tại, dự kiến giá trị lô hàng xuất đi sẽ đạt 2,5 tỷ USD vào tháng 3 năm 2023.

2,5 tỷ USD là giá trị so với con số 1,3 tỷ USD xuất khẩu iPhone trong khoảng thời gian 12 tháng, kể từ tháng 3/2022, cho thấy mức tăng trưởng đáng kể trong một thời gian ngắn. Sự tăng trưởng mạnh mẽ và bền vững cho thấy Ấn Độ dần chiếm vị trí quan trọng trong chiến lược của công ty Mỹ trên toàn cầu.

Ảnh: Bloomberg.

Chính phủ Ấn Độ cũng mang đến chương trình tài trợ ưu đãi 6,6 tỷ USD cho các nhà sản xuất điện thoại thông minh năm 2020, nhằm cố gắng tăng cường sản xuất nội địa. Bên cạnh đó, các công ty gia công cho Apple đã tăng cường sự hiện diện tại quốc gia này trong một khoảng thời gian ngắn nha tận dụng chương trình này.

Dù Ấn Độ mới chiếm tỉ lệ nhỏ về sản lượng iPhone, xuất khẩu tăng là “điềm báo” tốt cho kế hoạch biến nước này thành công xưởng thế giới của Thủ tướng Narendra Modi. Apple đang tìm kiếm các phương án thay thế Trung Quốc giữa bối cảnh căng thẳng Mỹ - Trung leo thang và phong tỏa trên toàn quốc do Covid-19 ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế.

Navkendar Singh, nhà phân tích của hãng nghiên cứu IDC, nhận xét tăng trưởng lành mạnh về quy mô sản xuất và xuất khẩu cho thấy Ấn Độ dần chiếm vị trí quan trọng trong chiến lược Trung Quốc + 1 của Apple. Hiện nay, các nhà thầu chính Foxconn, Wistron và Pegatron đang sản xuất iPhone tại các nhà máy ở miền Nam Ấn Độ. Cả ba đều được hưởng ưu đãi theo kế hoạch của chính phủ.

Theo Bloomberg, Trung Quốc vẫn vượt xa Ấn Độ tại thời điểm hiện tại. Năm 2021, khoảng 3 triệu iPhone được lắp ráp ở Ấn Độ, so với 230 triệu tại Trung Quốc.

Ngoài smartphone, Ấn Độ còn lên kế hoạch thúc đẩy ưu đãi tài chính cho các nhà sản xuất máy tính bảng và laptop, hi vọng thu hút Apple lắp ráp MacBook và iPad tại đây cũng như những thương hiệu khác. Song, rời khỏi Trung Quốc – nơi “táo khuyết” đã xây dựng một chuỗi cung ứng phức tạp trong gần hai thập kỷ - không phải điều dễ dàng. Một phân tích của Bloomberg chỉ ra phải mất khoảng 8 năm để chuyển khoảng 10% hoạt động sản xuất của Apple ra khỏi Trung Quốc, nơi đang phụ trách 98% sản lượng iPhone.

Việt Nam có lợi thế cạnh tranh gì?

Cạnh tranh trực tiếp trong việc sản xuất và lắp ráp các sản phẩm điện tử Apple với Ấn Độ chính là Việt Nam.

Các công xưởng tại Việt Nam sản xuất nhiều sản phẩm quan trọng trên thị trường di động toàn cầu, có thể kể đến loạt thiết bị từ Samsung, Xiaomi, tai nghe AirPods của Apple. Từ đầu năm nay, nhiều thông tin từ chuỗi cung ứng cho thấy một số dòng sản phẩm khác của Apple như Apple Watch, iPad, MacBook cũng được chuyển dần sang Việt Nam.

Ảnh: macrumors

Apple hiện có 25 đối tác đặt nhà máy tại Việt Nam, chiếm 13,9% trong tổng số 190 nhà cung ứng tính đến quý IV/2021. Hầu hết đều là những tên tuổi quen thuộc, như Foxconn, Luxshare hay các doanh nghiệp cung ứng linh kiện như Samsung, Intel, LG.

Vào cuối tháng 9, báo cáo từ JP Morgan nhận định Việt Nam sẽ trở thành khu vực sản xuất quan trọng của Apple, cung cấp 65% lượng AirPods, 5% MacBook, 20% iPad và Apple Watch, đến năm 2025.

Theo Nikkei Asia, Việt Nam có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu công nghệ mà không quốc gia Đông Nam Á nào sánh kịp, với tỷ trọng xuất khẩu hàng công nghệ cao đạt 42% trong năm 2020, tăng mạnh so với con số 13% trong năm 2010. Nhưng rất ít trong số những sản phẩm xuất khẩu này đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của quốc gia.

Việt Nam có rất nhiều lợi thế so với các quốc gia khác như lượng nhân công có kỷ luật cao, giá rẻ và chính sách phát triển kinh tế tốt. Song, nước ta cũng tồn tại nhiều trở ngại khác như lao động thiếu trình độ và thiếu trang thiết bị kỹ thuật.

Dù vậy, thế khó của Việt Nam là thiếu đi các công ty đóng vai trò là đối tác lớn trong chuỗi cung ứng. Thực tế, trong số các nhà cung cấp của Apple hiện có, không có một cơ sở nào là của người Việt. "Câu hỏi đặt ra là liệu Việt Nam có thể phát huy tiềm năng của chính mình hay không, hay chỉ như một 'nền tảng lắp ráp' được coi trọng chủ yếu nhờ lao động giá rẻ", theo Financial Times.

Tham khảo: Bloomberg