Chúng ta có nên lo lắng về tác động của mạng 5G tới sức khỏe?

Ngay cả khi các nhà mạng trên toàn thế giới đang chạy đua xây dựng mạng 5G, một số quan chức chính phủ Mỹ bây giờ lại đang muốn giảm tốc. Lý do họ đưa ra là những mối lo ngại về mặt sức khỏe mà công nghệ không dây thế hệ mới này đang mang lại.

Đầu năm nay, hội đồng thành phố Portland, thuộc tiểu bang Oregon đã thông qua nghị quyết yêu cầu Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC) cập nhật nghiên cứu về các rủi ro sức khỏe tiềm ẩn của mạng 5G. Vào năm 2013, Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ cũng từng đưa ra một yêu cầu tương tự với FCC, liên quan đến một nghiên cứu của họ về việc sử dụng điện thoại di động nói chung.

Vào tháng Năm, Hạ viện Louisiana đã thông qua một nghị quyết kêu gọi Sở Chất lượng Môi trường và Sở Y tế tiểu bang nghiên cứu ảnh hưởng của mạng 5G. Trong khi đó, một vài thị trấn ở Vùng Vịnh, bao gồm Mill Valley và Sebastopol, còn muốn chặn các nhà mạng không cho họ xây dựng cơ sở hạ tầng 5G trong khu vực sinh sống của mình.

"Việc triển khai công nghệ 5G sắp tới sẽ yêu cầu cài đặt hàng trăm nghìn cột phát sóng "tế bào" trong các khu phố và cộng đồng dân cư trên phạm vi cả nước, và những cột sóng này sẽ phát ra sóng vô tuyến có tần số cao hơn so với các thế hệ công nghệ di động trước đây", Peter DeFazio, một dân biểu tại tiểu bang Oregon viết trong một lá thư gửi cho FCC, đề cập về những lo ngại liên quan đến công nghệ 5G.

Chúng ta có nên lo lắng về tác động của mạng 5G tới sức khỏe?

Mối lo ngại về mạng 5G đang bị thổi phồng

Sự thực là ngay ở Mỹ hiện nay cũng có những lo ngại về mạng 5G đang được triển khai, bao gồm các vấn đề về an ninh, khả năng can thiệp vào các hệ thống dự báo thời tiết và các cơ quan quản lý địa phương.

Nhưng đứng ở trung tâm, mối lo ngại về tác động sức khỏe tiềm tàng của 5G đang bị thổi phồng. Nếu bạn không lo lắng về các thế hệ dịch vụ di động 3G, 4G trước đây gây ung thư, thì 5G cũng không tạo ra nhiều điều mới để lo lắng.

Và thậm chí, có lẽ không đáng để bạn phải lo lắng về bất kể công nghệ di động nào cả. Rất ít dịch vụ 5G sẽ sử dụng tần số cao hơn trong thời gian tới và có rất ít lý do để nghĩ rằng các tần số này gây hại nhiều hơn bất kỳ loại bức xạ điện từ nào, ví dụ như ánh sáng phát ra từ bóng đèn nhà bạn.

Hầu hết các mối lo ngại về tác động sức khỏe từ mạng 5G đều bắt nguồn từ công nghệ sóng milimet, thứ sóng vô tuyến tần số cao mang lại tốc độ nhanh hơn nhiều so với mạng 4G. Nhưng 5G có một nhược điểm, đó là việc truyền sóng milimet trên các khoảng cách xa sẽ có độ chính xác thấp hơn nhiều.

Vì vậy, để cung cấp dịch vụ 5G chính xác hơn, các nhà mạng sẽ cần lắp đặt các cột thu sóng của họ dày đặc hơn. Điều đó dẫn đến hai nỗi sợ hãi: Thứ nhất là ảnh hưởng của tín hiệu sóng milimet có thể nguy hiểm hơn tần số truyền thống. Thứ hai là số lượng cột sóng lớn hơn, nghĩa là sẽ có nhiều cột sóng gần nhà dân hơn, khiến mọi người tiếp xúc với nhiều bức xạ hơn so với mạng lưới 4G hiện nay.

Nhưng sóng milimet không phải là cách duy nhất, hoặc thậm chí không phải nền tảng chính mà các nhà mạng sẽ sử dụng để cung cấp dịch vụ 5G.

Để cung cấp dịch vụ 5G chính xác hơn, các nhà mạng sẽ cần lắp đặt các cột thu sóng của họ dày đặc hơn.

Ví dụ như T-Mobile, hãng viễn thông đang cung cấp dịch vụ 5G phổ biến nhất hiện nay đang sử dụng một dải tần số thấp, ban đầu được dùng cho sóng truyền hình. Trong khi đó, Sprint đã tái sử dụng một số phổ tần lai giữa 4G và 5G. Verizon và AT & T đều cung cấp các dịch vụ dựa trên sóng milimet, nhưng hiện chỉ mới triển khai ở một số địa điểm.

Ngành công nghiệp không dây hiện đang tập trung nhiều hơn vào các băng tần trung và thấp khi triển khai mạng 5G, bởi vì việc triển khai một số lượng lớn các điểm truy cập sóng milimet sẽ tốn cả thời gian lẫn tiền bạc. 

Nói cách khác, 5G sẽ tiếp tục sử dụng cùng tần số vô tuyến đã được sử dụng trong nhiều thập kỷ trước, cho đài phát thanh và truyền hình, thông tin vệ tinh, dịch vụ di động, Wi-Fi và Bluetooth.

Ngay cả khi các nhà mạng triển khai vùng phủ sóng milimet nhiều hơn, bạn vẫn không cần phải lo lắng nhiều. Sóng vô tuyến, ánh sáng nhìn thấy và ánh sáng cực tím đều là một phần của phổ điện từ.

Các sóng điện từ có tần số cao trong dải phổ, bao gồm tia X và tia gamma, được gọi là "bức xạ ion hóa". Đây mới là loại bức xạ đáng sợ. Nó có thể phá vỡ liên kết phân tử và gây ung thư.

Sóng milimet và các sóng vô tuyến khác, cùng với ánh sáng khả kiến, được coi là không ion hóa, có nghĩa là chúng không phá vỡ các liên kết phân tử. Chúng có tần số cao hơn tần số phát sóng truyền thống, nhưng chúng vẫn nằm dưới tần số của ánh sáng khả kiến ​​và thấp hơn nhiều so với bức xạ ion hóa như tia cực tím sóng ngắn, tia X và tia gamma.

Khi chúng ta gọi 5G là một công nghệ mới, triển khai trên một tần số mới, điều đó không làm thay đổi bản chất ảnh hưởng đến sức khỏe sinh học của nó, đó là năng lượng, Robert DeMott, một nhà độc học chuyên đánh giá rủi ro tại công ty tư vấn Ramboll nói.

Đồng quan điểm với DeMott, Eric S. Swanson, giáo sư vật lý hạt nhân tại Đại học Pittsburgh cho biết, ánh sáng nhìn thấy được là nguồn năng lượng điện từ tần số cao hơn, mang nhiều năng lượng hơn cả sóng milimet và các tần số điện thoại di động khác.

Sóng 5G còn có tần số thấp hơn ánh sáng khả kiến.

Mối quan tâm sức khỏe duy nhất: Nhiệt

Nhưng điều đó không phải cái cớ để nói việc tiếp xúc quá nhiều với bức xạ không ion hóa sẽ không thể gây ra tác dụng phụ tiêu cực nào. Năng lượng điện từ tạo ra nhiệt, đó là một mối quan tâm sức khỏe duy nhất mà sóng radio gây ra, DeMott nói. 

Điều đó đã được chứng minh bởi nhiều nghiên cứu về tác động sinh học của bức xạ không ion hóa, bao gồm cả sóng milimet kéo dài trong nhiều thập kỷ.

Một bài báo được xuất bản năm 2005 bởi tổ chức chuyên nghiệp kỹ thuật Ủy ban quốc tế về an toàn điện từ của IEEE, xem xét hơn 1.300 nghiên cứu đã được bình duyệt về tác động sinh học của tần số vô tuyến cho thấy chúng "không có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe không liên quan đến nhiệt".

Nghĩa là ngoại trừ các loại sóng này có thể khiến chiếc điện thoại của bạn nóng lên một chút, nó không gây ra bất cứ mối lo ngại nào khác.

Để bảo vệ chống lại các hiệu ứng liên quan đến nhiệt, FCC và các cơ quan quản lý khác đặt ra giới hạn về mức độ tăng nhiệt mà thiết bị không dây có thể phát ra.

"Thông thường, mọi chuyên gia tổ chức đều nhất trí rằng bạn không cần phải lo lắng khi cơ thể tăng nhiệt dưới một độ C, vì ngay trong các hoạt động thường ngày, cơ thể chúng ta đã biến thiên nhiệt độ trong ngưỡng một độ C rồi, cả ở cấp độ tế bào cũng vậy", DeMott nói .

Các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm thấy bất kỳ bằng chứng thuyết phục nào cho thấy việc sử dụng điện thoại di động gây ra bệnh ung thư hoặc các vấn đề sức khỏe khác. Tuy nhiên, nỗi sợ hãi vẫn còn, một phần là do các nghiên cứu chưa có kết luận cuối cùng.

Các nghiên cứu này, cùng với một số nghiên cứu được thiết kế không chính xác đã làm dấy lên sự lo lắng trong công chúng.

Nhiều người chỉ trích 5G và các công nghệ không dây khác chỉ ra rằng Cơ quan Nghiên cứu Ung thư của Tổ chức Y tế Thế giới (IRAC) đã xếp loại điện thoại di động là yếu tố "có thể gây ung thư" vào năm 2011.

Nhưng điều họ thường không đề cập đến là IRAC cũng đã xếp cà phê và rau muối vào nhóm này, sau một nghiên cứu năm 2010 không xác định được liệu điện thoại di động có gây nguy cơ ung thư hay không.

Một thông tin trên trang web của WHO có từ năm 2002 tỏ ra lạc quan hơn: "Trong lĩnh vực hiệu ứng sinh học và ứng dụng y tế của bức xạ không ion hóa, khoảng 25.000 bài báo đã được xuất bản trong 30 năm qua. 

Dựa trên một đánh giá chuyên sâu gần đây về tài liệu khoa học, WHO kết luận rằng bằng chứng hiện tại không xác nhận sự tồn tại của bất kỳ hậu quả sức khỏe nào khi tiếp xúc với trường điện từ ở mức thấp. Tuy nhiên, một số lỗ hổng kiến ​​thức về tác dụng sinh học của nó vẫn còn tồn tại và cần nghiên cứu thêm".

Tất nhiên, có những nghiên cứu riêng lẻ mâu thuẫn với sự đồng thuận khoa học rằng bức xạ không ion hóa gây ra rủi ro sức khỏe vượt ra ngoài hiệu ứng nhiệt của nó. Một nghiên cứu được công bố vào năm ngoái bởi Chương trình Chất độc quốc gia ghi nhận nguy cơ ung thư gia tăng ở những con chuột đực tiếp xúc với sóng vô tuyến tần số thấp.

Nhưng báo cáo đã không tìm thấy nguy cơ tương tự đối với chuột cái. Các nhà nghiên cứu cho biết các khối u được tìm thấy ở chuột đực tương tự như các nghiên cứu trước đây đã từng tìm thấy khối u não trên những người dùng điện thoại di động để nghe gọi quá nhiều. Mặc dù vậy, họ lưu ý rằng mọi người không nên ngoại suy kết quả nghiên cứu này sang với con người.

Chúng ta không phải quá lo ngại về sự an toàn của mạng 5G, ít nhất là cho tới thời điểm hiện tại.

Swanson cho biết cũng không quá ngạc nhiên khi có một số ít nghiên cứu cho ra kết quả trái chiều. Nếu bạn tiến hành hàng chục ngàn nghiên cứu, bạn có thể sẽ thấy hàng trăm nghiên cứu chỉ ra sự gia tăng bệnh ung thư hoặc, hoặc một số mối quan tâm về sức khỏe khác liên quan đến sóng di động, ông giải thích. Các nghiên cứu này, cùng với một số nghiên cứu được thiết kế không chính xác đã làm dấy lên sự lo lắng trong công chúng.

Cuối cùng, để có một bằng chứng chắc chắn hơn cho mối liên quan giữa điện thoại di động và ung thư, bạn có thể thoải mái khi biết: Theo thống kê được công bố bởi Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ, tỷ lệ ung thư não ở Mỹ thực sự đã giảm trong khoảng thời gian từ năm 1992 đến năm 2016, bất chấp thực tế các công nghệ đi động bùng nổ trong chính khoảng thời gian này.

Tham khảo Wired