Đã có bằng chứng rõ ràng: Sóng điện thoại liên quan đến ung thư ở chuột - nhưng nó không đánh giá được nguy cơ với con người

Bức xạ điện từ tần số vô tuyến mà chúng ta đang sử dụng cho điện thoại di động có gây rủi ro cho người dùng hay không? Đó là một tranh luận vẫn chưa đi đến hồi kết ở thời điểm này.

Suốt 10 năm nay, một nhóm các nhà khoa học liên ngành trong Chương trình Độc học Quốc gia Hoa Kỳ (NTP) đã thực hiện một nghiên cứu trên chuột để tìm ra mối liên hệ giữa sóng điện thoại và nguy cơ ung thư.

Vào tháng Hai, họ công bố bản dự thảo báo cáo kết quả nghiên cứu viết rằng: "có một số bằng chứng" cho thấy những con chuột đực, phơi nhiễm ở mức độ cao với bức xạ tần số vô tuyến được sử dụng trong điện thoại di động, phát triển các khối u ung thư tim.

Ở thời điểm đó, báo cáo chưa được bình duyệt bởi các nhà khoa học khác – bình duyệt được coi là tiêu chuẩn vàng của khoa học – nên chưa thực sự thuyết phục. Nhưng sau 9 tháng, NTP đã công bố bản tóm tắt báo cáo chính thức mới.

Kết luận của nó được giữ nguyên sau bình duyệt, ngoại trừ cụm từ "có một số bằng chứng" được thay bằng "có bằng chứng rõ ràng". Sự thay đổi này được cho là sẽ củng cố phát hiện của họ về mối liên hệ giữa sóng điện từ tần số vô tuyến và nguy cơ ung thư ở chuột.

Nhưng nó vẫn không có nghĩa là chúng ta có thể suy ra điều tương tự trên người.

Có bằng chứng rõ ràng cho thấy những con chuột đực phơi nhiễm ở mức độ cao với bức xạ tần số vô tuyến được sử dụng trong điện thoại di động phát triển các khối u ung thư tim.

"Sự thay đổi từ "một số bằng chứng" thành "bằng chứng rõ ràng" phản ánh [cộng đồng khoa học] đã tự tin hơn để nói rằng ung thư được quan sát thấy trên chuột đực có liên quan đến việc tiếp xúc với bức xạ tần số vô tuyến", John Bucher, một nhà khoa học cao cấp thuộc Chương trình Độc học Quốc gia Hoa Kỳ cho biết.

Trong các nghiên cứu, những con chuột đã được cho phơi nhiễm dưới bức xạ trên toàn bộ cơ thể. Mức độ và thời gian phơi nhiễm với bức xạ tần số vô tuyến mà những con chuột phải chịu đứng lớn hơn so với người sử dụng điện thoại.

"Những phơi nhiễm được sử dụng trong các nghiên cứu không thể so sánh trực tiếp với sự tiếp xúc mà con người trải qua khi sử dụng điện thoại di động", Bucher cho biết trong một thông cáo báo chí.

Đồng ý với quan điểm của Bucher, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), cơ quan theo dõi và giám sát các thiết bị phát xạ bức xạ, cho biết những phát hiện từ nghiên cứu mới này không nên được suy rộng ra cho người dùng điện thoại.

"Tuy nhiên, chúng tôi không đồng ý cả với kết luận trong báo cáo cuối cùng của họ [NTP] về "bằng chứng rõ ràng" của hoạt động gây ung thư trên chuột", Jeffrey Shuren, giám đốc Trung tâm Thiết bị và Sức khỏe X quang của FDA, cho biết trong thông cáo báo chí.

Lí do vì nghiên cứu này sử dụng mức độ phơi nhiễm cực cao trên toàn bộ cơ thể và không giải thích được kết quả quan sát khó hiểu, khi những con chuột bị phơi nhiễm dưới bức xạ tần số vô tuyến còn sống lâu hơn những con chuột không bị phơi nhiễm, Shuren nói.

Thêm nữa, các khối u tim gây tranh cãi, được gọi là schwannomas, chỉ được quan sát thấy ở chuột đực, và nguy cơ gây hại không tăng khi liều bức xạ tăng, như các chuyên gia mong đợi. 

Vì đã được thực hiện từ nhiều năm trước, bức xạ được sử dụng trong nghiên cứu cũng chỉ tương đương với sóng 2G và 3G, chứ không phải sóng 4G, wi-fi hay sóng 5G mà một số hãng viễn thông đang hướng tới hiện nay.

"Nghiên cứu này không được thiết kế để kiểm tra sự an toàn của việc sử dụng điện thoại di động ở người, vì vậy, chúng tôi không thể rút ra kết luận về những rủi ro của việc sử dụng điện thoại di động từ nó", Shuren nói.

Nghiên cứu này không được thiết kế để kiểm tra sự an toàn của việc sử dụng điện thoại di động ở người

Trong khi đó, giáo sư Joel Moskowitz, đến từ Đại học California, Berkeley, cho biết: "Những kết quả này cung cấp bằng chứng kết luận rằng bức xạ điện thoại di động có thể gây ung thư. Tất cả chúng ta nên quan tâm đến sự phơi nhiễm với bức xạ điện thoại di động. Bây giờ, vấn đề đã tiến đến câu hỏi rằng phơi nhiễm bao nhiêu và với loại bức xạ điện thoại di động nào là an toàn".

Giáo sư Joel Moskowitz chính là người đã đề xuất bản hướng dẫn giảm phơi nhiễm với bức xạ tần số vô tuyến phát ra từ điện thoại di động, mà Sở Y Tế Cộng Đồng California phải miễn cưỡng phát hành vào năm ngoái.

Bản hướng dẫn được đưa ra từ 7 năm trước nhưng không được chấp thuận. Vì thế, giáo sư Moskowitz đã kiện Sở Y Tế Cộng Đồng California. Thẩm phán trong vụ kiện đã đứng về phía ông, và Sở Y Tế Cộng Đồng California phải phát hành bản hướng dẫn một số hành động đơn giản như:

- Sử dụng tai nghe hoặc loa ngoài thay vì áp điện thoại của bạn vào tai

- Nhắn tin thay vì nói chuyện điện thoại

- Để điện thoại của bạn vào túi xách hoặc ba lô thay vì trong quần áo

- Tránh sử dụng điện thoại trong điều kiện năng lượng tần số vô tuyến cao, chẳng hạn như khi bạn đang ở trong ô tô, tải dữ liệu hoặc khi tín hiệu điện thoại yếu

- Và đừng đặt điện thoại gần đầu khi bạn ngủ

Nhiều người cẩn trọng sẽ sử dụng tai nghe và để điện thoại cách xa cơ thể mình

Mặc dù vậy, Sở Y Tế Cộng Đồng California nhấn mạnh rằng khoa học về nguy cơ sức khỏe từ việc sử dụng điện thoại di động "đang phát triển" và "cộng đồng khoa học chưa đạt được sự đồng thuận".

Khi được hỏi về cách sử dụng điện thoại của chính mình, Bucher nói: "Nếu tôi có một cuộc gọi ngắn, tôi hoàn toàn không do dự gì khi nhấc điện thoại lên và sử dụng nó theo cách truyền thống". Nhưng nếu có một cuộc gọi dài, "tôi có xu hướng suy nghĩ xem nên sử dụng tai nghe hoặc bằng một số cách khác làm tăng khoảng cách giữa điện thoại di động và cơ thể mình".

Tham khảo Bloomberg, Arstechnica