Chúng ta có thể đã sai về T. rex một lần nữa: 'Thông minh như khỉ' hay chỉ là lời đồn?

Mới đây, vấn đề trí thông minh của loài khủng long khổng lồ này tiếp tục gây tranh cãi khi một nghiên cứu năm 2023 tuyên bố rằng T. Rex có thể thông minh tương đương với khỉ hiện đại. Tuy nhiên, nghiên cứu mới nhất đã bác bỏ giả thuyết này, đưa ra các bằng chứng cho thấy T. Rex không thực sự sở hữu trí thông minh vượt trội như thế.

Nguồn gốc của cuộc tranh luận

Vào tháng 4 năm 2023, một nghiên cứu do các nhà khoa học dẫn đầu đã khiến giới cổ sinh vật học xôn xao khi cho rằng bộ não của T. Rex đủ lớn để chứa số lượng tế bào thần kinh tương đương với loài linh trưởng. Điều này khiến hình dung về loài săn mồi khét tiếng thay đổi hoàn toàn: không chỉ là cỗ máy giết chóc, T. Rex giờ đây có thể còn là một chiến lược gia khôn ngoan.

Nhà cổ sinh vật học Darren Naish, từ Đại học Southampton, nhận xét:

Tuy nhiên, cùng với sự hấp dẫn đó là những nghi ngờ từ các chuyên gia khác. Và nay, một nhóm nghiên cứu do nhà động vật học Kai Caspar từ Đại học Heinrich Heine, Đức, dẫn đầu đã đưa ra những lập luận mạnh mẽ phản bác lại giả thuyết này.

Sự thật về bộ não của T. Rex

Các nhà khoa học trong nghiên cứu mới phát hiện rằng ước tính về kích thước não của T. Rex trong nghiên cứu năm 2023 đã bị thổi phồng. Theo Kai Caspar, giả thuyết ban đầu cho rằng não của T. Rex lấp đầy hầu hết khoang nội sọ – điều không phổ biến ở các loài khủng long – là sai lầm nghiêm trọng. Kết quả là số lượng tế bào thần kinh ước tính đã bị đánh giá quá cao.

Ngoài ra, nhóm của Caspar nhấn mạnh rằng số lượng tế bào thần kinh không phải là yếu tố duy nhất quyết định trí thông minh. Họ lấy ví dụ về các loài chim: dù có kích thước đầu nhỏ, nhiều loài chim như quạ đã chứng minh khả năng nhận thức vượt trội, đôi khi còn hơn cả linh trưởng. Điều này cho thấy cấu trúc và mô hình kết nối của não bộ cũng đóng vai trò quan trọng, chứ không chỉ là kích thước hay số lượng tế bào.

Bức tranh toàn cảnh hơn về trí thông minh thời tiền sử

Theo các nhà nghiên cứu, việc chỉ dựa vào các dấu vết hóa thạch hoặc endocast (dấu vết não được tái hiện từ hộp sọ) để đánh giá trí thông minh là thiếu cơ sở. Thay vào đó, họ khuyến nghị cần nhiều bằng chứng hơn, bao gồm phân tích hành vi, so sánh giải phẫu với động vật hiện đại, và nghiên cứu sâu hơn về mối liên hệ giữa số lượng tế bào thần kinh và hiệu suất nhận thức.

Kai Caspar kết luận:

Vậy T. Rex thực sự thông minh đến mức nào?

Mặc dù có một số bằng chứng cho thấy T. Rex có thể có đời sống xã hội phức tạp – ví dụ như khả năng săn mồi theo bầy đàn – nhưng điều này không đủ để khẳng định rằng chúng có trí thông minh tương đương linh trưởng. Darren Naish ví von:

Nghiên cứu mới được công bố trên The Anatomical Record không chỉ giải quyết được những hiểu lầm về trí thông minh của T. Rex mà còn nhấn mạnh sự phức tạp trong việc đánh giá nhận thức của các loài động vật đã tuyệt chủng. Nó cũng khuyến khích các nhà khoa học tiếp tục khám phá trí thông minh của khủng long qua nhiều góc độ hơn, thay vì dựa vào những giả thuyết phiến diện.

Dù thông minh đến đâu, T. Rex vẫn là một biểu tượng của thời tiền sử, một cỗ máy săn mồi hoàn hảo, và là nguồn cảm hứng bất tận cho khoa học và văn hóa đại chúng.