Con quagga cuối cùng trên thế giới qua đời, khép lại số phận của một loài ngựa vằn đặc biệt!

Quagga ( Equus quagga quagga ) vốn là một phân loài của ngựa vằn đồng bằng, nổi bật bởi hình dạng kỳ lạ: phần đầu và cổ có những sọc đen-trắng rõ nét giống ngựa vằn, nhưng thân sau lại gần như trơn màu nâu, không còn sọc.

Chính đặc điểm " nửa vằn nửa ngựa " này khiến quagga trở nên độc đáo và dễ nhận biết. Khi còn sống, chúng từng di chuyển thành đàn lớn, gặm cỏ trên các thảo nguyên khô cằn của Nam Phi, góp phần quan trọng vào hệ sinh thái bản địa.

Tuy nhiên, câu chuyện về sự tuyệt chủng của quagga cũng phản ánh bi kịch chung của nhiều loài động vật hoang dã trước sức ép từ con người. Trong thế kỷ 19, khi người châu Âu mở rộng khai phá đất đai tại Nam Phi, quagga bị săn bắt ồ ạt để lấy thịt, da, và để bảo vệ bãi chăn thả gia súc khỏi bị " cạnh tranh " nguồn thức ăn. Số lượng loài này giảm nhanh đến mức chóng mặt, và chỉ trong vài thập kỷ, chúng gần như biến mất khỏi tự nhiên.

Con quagga cuối cùng ngoài hoang dã được cho là đã chết vào cuối những năm 1870. Đến ngày 12/8/1883, cá thể sống trong chuồng nuôi ở Amsterdam , vốn đã được đưa đến đây nhiều năm trước , cũng qua đời, khép lại sự tồn tại của loài này trên Trái Đất.

Điều trớ trêu là thời điểm đó, người ta vẫn chưa ý thức rõ ràng rằng đây là cá thể cuối cùng, và cũng chưa có khái niệm về bảo tồn loài một cách khoa học. Chỉ đến sau này, khi ảnh và mẫu vật quagga được trưng bày trong các bảo tàng, con người mới nhận ra mình đã đánh mất một sinh vật độc nhất vô nhị.

Dù tuyệt chủng, quagga chưa hoàn toàn biến mất khỏi trí tưởng tượng và nghiên cứu khoa học. Trong những năm 1980, các nhà khoa học Nam Phi đã khởi động " Dự án Quagga " với mục tiêu hồi phục lại loài này bằng cách chọn lọc lai tạo những cá thể ngựa vằn đồng bằng có hoa văn và màu sắc gần giống quagga. Dù sản phẩm cuối cùng không phải là quagga nguyên bản về mặt di truyền, nỗ lực này vẫn giúp phần nào tái hiện hình ảnh của loài thú từng mất tích hơn một thế kỷ trước.

Ngày 12 tháng 8 hằng năm vì thế trở thành dịp để giới khoa học và những người yêu thiên nhiên nhắc lại câu chuyện của quagga , như một lời cảnh báo rằng sự thờ ơ và khai thác vô độ có thể xóa sổ một loài chỉ trong vài thập kỷ.

Sự biến mất của quagga cũng góp phần thúc đẩy ý thức bảo tồn đa dạng sinh học, để những bi kịch tương tự không tái diễn với các loài động vật đang đứng bên bờ tuyệt chủng ngày nay.