Covid-19 đã khiến những 'con gà đẻ trứng vàng' của Tiki, Shopee, Lazada, Sendo hết thời ra sao?

"Con gà đẻ trứng vàng" đã hết thời?

Trái với suy nghĩ của nhiều người về những con số phi mã mà ngành thương mại điện tử đạt được trong quý 1 vốn là giai đoạn cao đểm dịch Covid-19 tại Việt Nam, theo số liệu của bộ phận nghiên cứu của iPrice Group, lượng truy cập các chợ online trung bình theo quý đã giảm gần 10% so với cùng kỳ năm 2019. Một số ngành hàng đóng góp vào tăng trưởng thị trường trước dịch là hàng điện tử và thời trang giờ không còn là gà đẻ trứng vàng. Các website thời trang giảm 38% lượng truy cập theo quý trong khi hàng di động, điện máy tăng thấp chỉ 4-5%. Đây là ảnh hưởng của dịch Covid-19 ảnh hưởng tới sức mua các mặt hàng giá trị cao.

Báo cáo của iPrice Group cho thấy Tiki đã trở lại top 2 các sàn TMĐT Việt Nam sau hai quý bị Sendo qua mặt. Sau 3 tháng đầu năm, website của Tiki đạt 23,99 triệu lượt truy cập/tháng, giảm nhẹ 500.000 lượt/tháng so với quý 4/2019, nhưng vẫn ổn định nếu so với hai đối thủ Lazada Việt Nam và Sendo.

Lượng truy cập vào Lazada Việt Nam và Sendo trong quý 1 lần lượt giảm 7,3 triệu lượt/tháng và 9,6 triệu lượt/tháng. Hai sàn này cũng lần lượt xếp sau Tiki.

Hạng 1 toàn quốc vẫn là Shopee Việt Nam với 43,16 triệu lượt truy cập website/tháng. Shopee Việt Nam còn tăng thêm 5,2 triệu lượt truy cập website/tháng so với quý trước. Đây cũng là quý thứ 3 liên tiếp Shopee đạt tăng trưởng về lượng truy cập website.

"Các ngành hàng kinh doanh tốt vào mùa dịch này trên các trang thương mại điện tử bao gồm bách hóa và y tế. Vì vậy các sàn thương mại điện tử dần dần chuyển dịch ngành hàng của họ. Nhưng vì một số lý do việc chuyển dịch này bị chậm. Thứ nhất là chuỗi cung ứng chưa sẵn sàng với các ngành hàng này. Bản thân các doanh nghiệp thương mại điện tử cũng phải quan sát thị trường một thời gian mới đưa ra các quyết định", đại diện truyền thông iPrice trả lời phỏng vấn VTV.

Cũng theo số liệu của đơn vị nghiên cứu này, lượng truy cập vào ngành hàng bách hóa cũng tăng 45% so với quý trước. Đây cũng là ngành hàng mà theo đại diện Tiki sẽ nằm trong sự thay đổi chiến lược của đơn vị này để phù hợp với xu hướng thắt lưng buộc bụng của người dùng trong trạng thái bình thường mới.

"Ví dụ như khi khách hàng mua một cái điện thoại có giá trị cao thì phải mất 1-2 năm sau khách hàng mới có nhu cầu mua sắm một mặt hàng tương tự. Tuy nhiên khi bán mặt hàng thiết yếu có giá trị hàng ngày thì nhu cầu mua sắm lặp lại rất cao vì vậy tổng doanh số của ngành hàng này cũng không hề thua kém các mặt hàng có giá trị cao.", ông Ngô Hoàng Gia Khánh, Phó chủ tịch đầu tư và phát triển doanh nghiệp Tiki.

Qua rồi thời cạnh tranh khuyến mại

Cuộc chơi trên thị trường thương mại điện tử, thực tế hiện chỉ gói gọn trong bốn cái tên là Shopee, Sendo, Tiki và Lazada. Báo cáo thường niên của VNG - một trong những cổ đông lớn nhất nắm 24% của Tiki -  vừa hé lộ con số lỗ khổng lồ của trang thương mại điện tử này năm 2019 với gần 1.800 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước công ty này chỉ lỗ hơn 750 tỷ đồng.

Nếu xét về quy mô lỗ lũy kế tổng thể, Tiki vẫn có phần lép vế hơn hai đối thủ cạnh tranh, vốn được hậu thuẫn rất mạnh từ những công ty mẹ nước ngoài. Tuy vậy những con số này cũng cho thấy, cuộc đua "đốt tiền" dường như vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, dù cách tiếp cận nay đã khác.

Và khi thị trường đã có bước chuyển, cuộc đua đốt tiền cũng thay đổi từ cạnh tranh về khuyến mại và những sự kiện mua sắm giống hệt nhau sang những hướng đi riêng.

Trước sức ép của Covid-19 bản thân các sàn thương mại điện tử cũng có xu hướng cắt giảm chi phí, không ồ ạt đổ tiền làm khuyến mãi như trước. Đổi lại các doanh nghiệp bắt đầu đổ tiền vào livestream và game trên ứng dụng và mạng xã hội tranh thủ thời điểm người dân dành nhiều thời gian cho các thiết bị di động để tăng tương tác, độ gắn kết của người dùng phục vụ cho mục tiêu dài hơn.

"Chúng tôi đầu tư rất nhiều để mỗi ngày có đến hàng trăm tập livestream được thực hiện bởi các nhà bán hàng và các thương hiệu đối tác kết hợp cùng Lazada đưa lên trên ứng dụng di động. Chúng tôi thu hút được nhiều người xem hơn và từ đó chúng tôi tiếp cận được nhiều khách hàng mục tiêu tại Việt Nam", bà Nguyễn Thị Thúy Hằng, Giám đốc Marketing, Lazada Việt Nam trả lời trên VTV.

Tương tự Lazada, Tiki tăng lỗ đột biến trong năm 2019 khi hướng đến gia tăng trải nghiệm người dùng bằng việc ra mắt tính năng mới như livestream TikiLIVE và đầu tư cho phát triển hệ thống kho bãi, giao hàng nhanh. Sàn này cũng dành một phần tiền không nhỏ để tăng mức độ nhận diện với khách hàng trẻ thông qua các MV âm nhạc.

Từ đầu tháng 4/2019, hàng loạt MV ca nhạc có sự xuất hiện "tình cờ" của Tiki được tung lên Youtube và chiếm các vị trí hàng đầu trên Youtube Trending. "Lửng lơ" (B-Ray và Masew), "Bạc phận" (K-ICM ft. Jack), "Đừng yêu nữa, em mệt rồi" (Min), "Anh ơi ở lại" (Chi Pu) và "Yêu được không?" (Đức Phúc). Điểm chung của các MV này là có cảnh nhân viên giao kiện hàng đóng logo Tiki, cuối ca khúc là thông tin thương hiệu.

Cuộc cạnh tranh thương mại điện tử tại Việt Nam vốn đang thay đổi theo từng quý. Mỗi doanh nghiệp một thế mạnh và chưa có ai là người thắng cuộc tuyệt đối. Tác động từ dịch Covid-19 có thể đóng vai trò là chất xúc tác tạo ra nhiều cơ hội mới cho những cái tên kém hạng vươn lên. Quý 1 vừa qua có ý nghĩa thăm dò là chính. Cuộc cạnh tranh sẽ rõ ràng hơn trong quý 2.