Cú sốc bùng nổ trong vụ FTX: Huy động được 420 triệu USD, 300 triệu USD vào túi Sam Bankman-Fried

Số tiền huy động từ nhà đầu tư được FTX tuyên bố dùng để phát triển doanh nghiệp, nhưng 3/4 số đó vào túi Sam Bankman-Fried.

Khi FTX huy động được 420 triệu USD từ một loạt các nhà đầu tư tên tuổi vào tháng 10 năm ngoái, sàn giao dịch tiền số này cho biết số tiền đó sẽ để giúp phát triển doanh nghiệp, cải thiện trải nghiệm người dùng và cho phép họ kết nối nhiều hơn với các cơ quan quản lý.

Tuy nhiên, điều không được đề cập là gần 3/4 số tiền, tức khoảng 300 triệu USD, thay vào đó đã được chuyển đến người sáng lập FTX là Sam Bankman-Fried, người đã bán một lượng cổ phần cá nhân của mình trong công ty. Thông tin này mới được tờ WSJ tìm hiểu qua hồ sơ tài chính của FTX.

Theo tiêu chuẩn trong thế giới khởi nghiệp, khoản tiền mà Bankman-Fried rút ra là lớn. Trên thực tế, những vụ mua bán như vậy trong lịch sử là điều cấm kỵ vì chúng cho phép những người sáng lập thu được lợi nhuận trái phép từ các nhà đầu tư. Bankman-Fried nói với các nhà đầu tư vào thời điểm đó rằng đó là khoản hoàn trả một phần số tiền mà anh ta đã bỏ ra để mua cổ phần của đối thủ Binance trong FTX vài tháng trước đó, theo một số người quen thuộc với giao dịch.

Thỏa thuận cung cấp một cái nhìn thoáng qua về vòng xoáy tiền bạc giữa Bankman-Fried và nhiều tổ chức mà anh ta kiểm soát trong thời điểm hoạt động kinh doanh tiền số phát triển mạnh mẽ. Dường như một lượng tiền để giúp tài trợ cho hàng loạt các khoản đóng góp chính trị, cam kết từ thiện và mua một lượng lớn chứng khoán trong năm qua.

Vòng xoáy đó hiện đang được xem xét kỹ lưỡng trong vụ phá sản kéo dài của FTX và Alameda Research LLC, quỹ phòng hộ tiền số của Bankman-Fried. Giám đốc điều hành của Alameda và FTX cho biết FTX đã cho Alameda vay tiền của khách hàng và họ phải đối mặt với khoản thiếu hụt tài chính khoảng 8 tỷ USD.

John Ray, giám đốc điều hành mới của FTX được bổ nhiệm để giám sát vụ phá sản, cho biết trong hồ sơ đệ trình lên tòa án hôm thứ năm rằng quá trình này sẽ liên quan đến “cuộc điều tra toàn diện, minh bạch và có chủ ý về các khiếu nại chống lại Samuel Bankman-Fried” và những người đồng sáng lập khác của các công ty liên quan.

Hồ sơ nêu bật nhiều sai sót, bao gồm “sự tập trung quyền kiểm soát vào tay một nhóm rất nhỏ các cá nhân thiếu kinh nghiệm”.

Việc bán cổ phiếu của Bankman-Fried vào tháng 10/2021 diễn ra giữa đợt huy động vốn chớp nhoáng kéo dài sáu tháng, cuối cùng đã thu về khoảng 2 tỷ USD từ các nhà đầu tư bao gồm Sequoia Capital, quỹ do BlackRock Inc. quản lý và quỹ quản lý tài sản Singapore Temasek.

Đợt huy động vốn vào tháng 10/2021 đã định giá công ty ở mức 25 tỷ USD. Trong một thông cáo báo chí, Bankman-Fried cho biết anh rất vui khi “được hợp tác với các nhà đầu tư ưu tiên định vị FTX là sàn giao dịch tiền số tuân thủ và minh bạch nhất thế giới”.

Số tiền huy động được khoảng 420,69 triệu USD, từ 69 nhà đầu tư. Một bài báo được xuất bản bởi một trong những nhà đầu tư của FTX là quỹ Sequoia, đã gọi việc gọi vốn đó là một “vòng quay meme”, đề cập đến những trò đùa, lừa gạt được nhúng vào.

Ba tháng trước đó, vào tháng 7/2021, Bankman-Fried đã mua lại khoảng 15% cổ phần thuộc sở hữu của Binance, nhà đầu tư bên ngoài đầu tiên của FTX. Giám đốc điều hành Binance Changpeng Zhao đã tweet trong tháng này rằng số tiền tổng cộng là 2,1 tỷ USD, được thanh toán bằng sự kết hợp giữa FTT, token riêng của FTX và BUSD, stablecoin của Binance, có giá trị được chốt bằng đôla Mỹ.

Không thể biết được Bankman-Fried đã kiếm tiền từ đâu để mua cổ phần Binance. Bankman-Fried cho biết vào thời điểm đó, tiền số đang bùng nổ và Alameda mang lại lợi nhuận cao. Những khoản tài chính đó đã được đặt câu hỏi trong tuần này từ CEO Ray, người đã nói rằng những con số trước đó là không đáng tin cậy và Alameda chưa được kiểm toán.

Sau đợt bán vào tháng 7/2021, số cổ phiếu FTX mà Binance sở hữu trước đây đã thuộc về Paper Bird Inc., theo tài liệu của FTX. Paper Bird là một thực thể do Bankman-Fried sở hữu 100%, theo các tài liệu về FTX được nộp cho Hạt Miami-Dade, ở Florida.

Ngay sau khi Bankman-Fried mua lại cổ phần của Binance, anh đã công khai nói về sự khác biệt trong cách mình và Zhao điều hành doanh nghiệp cũng như cách tiếp cận của họ với các cơ quan quản lý.

Không thể xác định được Bankman-Fried đã làm gì với 300 triệu USD và liệu số tiền này có được đưa trở lại FTX hay được giữ riêng. Báo cáo tài chính đã được kiểm toán năm 2021 của FTX cho biết số tiền này được công ty giữ lại vì “phương tiện hoạt động” thay mặt cho một “bên liên quan”.

FTX đã quay trở lại với các nhà đầu tư để kiếm thêm tiền vào tháng 1/2022, khi nó huy động được thêm 400 triệu USD.

Nói chung, các nhà đầu tư mạo hiểm không hài lòng với việc các nhà sáng lập bán cổ phiếu với số lượng lớn trước khi công ty IPO. Lý do là vì họ không thích ý tưởng về một nhà sáng lập bỏ ít hoặc không bỏ tiền vào một doanh nghiệp để trở nên giàu có trước khi các nhà đầu tư có thể rút tiền ra.

Nhưng trong những năm điên cuồng đầu tư vào các công ty khởi nghiệp trong thập kỷ qua, các nhà đầu tư vốn mạo hiểm cho biết, thông lệ này đã trở nên phổ biến hơn khi các nhà đầu tư hạ thấp tiêu chuẩn của họ để thúc đẩy các giao dịch.

Các công ty khởi nghiệp mà nhà sáng lập đã bán một lượng lớn cổ phiếu tư nhân trước khi ra mắt thị trường đại chúng đầy sóng gió bao gồm WeWork Inc., Groupon Inc. và Zynga Inc.

Việc bán như vậy thường được phê duyệt bởi một ban giám đốc, nơi các nhà đầu tư vốn mạo hiểm thường có một hoặc nhiều ghế. Tuy nhiên, hội đồng quản trị của FTX chỉ có ba giám đốc vào đầu năm nay: Bankman-Fried, một nhân viên của FTX và một luật sư người Antigua… chuyên về chơi game.