Đằng sau đoạn phim 15 con cá mập trắng bơi quanh người lướt sóng là thực tế đáng lo ngại về số phận của chúng

Đoạn video được mở đầu bởi hình ảnh cận cảnh của một con cá mập trắng khổng lồ đang lang thang giữa đại dương xanh biếc. Nhưng khi chiếc máy quay cho ta thấy khung hình lớn hơn thì đó chính là một bờ biển nhộn nhịp ở Nam California.

“Bạn đang lướt ván ngay bên cạnh khoảng 15 con cá mập trắng khổng lồ”, tiếng cảnh báo từ Phòng Cảnh sát địa phương. “Những con cá mập đang ở rất gần bờ biển.”

Lời cảnh báo trên thuộc về cảnh sát trưởng của quận Cam, ông Brian Stockbridge, người hôm thứ tư đã khuyên một nhóm những người lướt sóng tại bãi biển Capistrano rằng “hãy bình tĩnh vào thoát ra khỏi làn nước”, theo một tờ báo địa phương đưa tin.

Phát hiện cá mập trắng ngay tại bờ biển Nam California

Cá mập đã được nhìn thấy ở phía nam bãi biển San Onofre của California, đây cũng là nơi một người phụ nữ bị cá mập tấn công vào tháng trước. Khu vực này hiện đang được gắn cảnh báo có cá mập.

Trong khi cá mập dần trở thành một mối đe dọa lớn hơn, thì theo các chuyên gia, một kịch bản ngược sẽ sát hơn với thực tế.

“Chúng ta có thể sẽ không biết chính xác có bao nhiêu con cá mập đang ở ngoài đó, hay chính xác có bao nhiêu con bị giết mỗi năm. Những gì chúng ta biết, từ nhiều phân tích khác nhau, cho thấy có rất nhiều loài cá mập đang bị suy giảm về số lượng cá thể ở mức đáng báo động”, David Shiffman, nhà sinh học biển tại Đại học Miami.

Vậy nguyên nhân của tình trạng này là gì? Chủ yếu là do việc săn bắt cá mập để lấy thịt và vây, cùng với các hoạt động đánh bắt vô trách nhiệm.

Theo một báo cáo mới đây của tổ chức phi lợi nhuận Oceana, hàng ngàn con cá mập bị mắc kẹt trong lưới đánh cá và ngư cụ mỗi năm. Ước tính số lượng đánh bắt ngoài ý muốn này lên đến 40% trên tổng số sản lượng khai thác của thế giới, tương đương với 29 tỷ kg mỗi năm.

Một khảo sát được trích dẫn thường xuyên đã phân tích số liệu thu thập từ những ngư dân trong giai đoạn 1986-2000 và họ phát hiện ra số lượng cá mập búa đã giảm trung bình 89% trong giai đoạn này, cá mập trắng giảm 79%; cá mập hổ giảm 65%; cá mập đuôi dài giảm tới 80%; cá mập xanh giảm 60% và cá mập mako vây ngắn giảm 70%.

Trái ngược với cách mà chúng được miêu tả (như cỗ máy giết người không đầu óc), cá mập cũng có một số đặc điểm sinh học khiến chúng dễ bị khai thác, ví dụ như việc chúng là loài sinh đẻ muộn và số lượng cá mập con đẻ ra rất ít.

“Tất cả chúng ta đều biết cá mập đang gặp phải rắc rối”, Jennifer V.Schmidt, nhà nghiên cứu di truyền, giám đốc khoa học và nghiên cứu của tổ chức phi lợi nhuận Viện Nghiên cứu Cá mập.

Shiffman nói rằng, mặc dù một số quần thể cá mập đang dần hồi phục (bao gồm cả cá mập trắng), nhưng việc suy giảm số lượng cá mập vẫn là một rắc rối đối với các sinh vật biển khác, bởi mỗi loài động vật để đóng một vai trò nhất định trong sự sống của đại dương.

Theo tổ chức phi lợi nhuận WildAid, cá mập là loài săn mồi đỉnh cao, vì vậy chúng có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát số lượng của hàng chục quần thể loài trong đại dương.

Cá mập giúp giữ cân bằng cho chuỗi thức ăn, ổn định các quần thể cá khác và ngăn chặn những loài cá mà chúng bắt làm mồi chiếm lấy hệ sinh thái biển. Một khi số lượng cá mập bị đe dọa, sẽ có rất nhiều loài khác phải chịu ảnh hưởng.

“Nhưng thắng lợi gần đây trong việc hạn chế săn bắt cá mập và điều chỉnh hoạt động buôn bán vây cá mập là rất cần thiết để ngăn chặn sự tuyệt chủng của nhiều loài cá mập”, Schmidt nói, “nhưng những hành động này sẽ cần một thời gian dài để có thể tác động đến các quần thể đang trong tình trạng cạn kiệt.”

Tham khảo Sciencealert