Đánh giá iPhone SE: Hoàn thiện đấy nhưng chưa hoàn hảo

Khi chiếc iPhone SE đến tay cũng là lúc tôi vừa chuyển từ chiếc iPhone 5 cũ kỹ chậm giật lên chiếc iPhone 6s Plus vừa kịp 3 ngày. Bởi vậy, chiếc iPhone SE chẳng có một chút gì mới mẻ với tôi cả.

Thực ra, không cần phải cầm trên tay thì tôi mới biết rằng iPhone SE sẽ không mang đến một trải nghiệm mới. Có lẽ người dùng công nghệ nào cũng đều đã biết tới câu chuyện đằng sau SE: sau khi đưa ra dự đoán chính xác rằng doanh số iPhone sẽ suy giảm trong quý đầu năm, Apple rục rịch đẩy mạnh phát triển một chiếc iPhone có giá thành hấp dẫn hơn bao giờ hết để tiến xuống phân khúc tầm trung. Kết quả là một chiếc iPhone có "hồn" 6s và "da" 5s ra đời.

Xuất xứ "thấp kém" là vậy, nhưng iPhone SE vẫn là một chiếc iPhone thực thụ. Bạn có thể không còn đánh giá cao thiết kế của iPhone 5 và 5s, nhưng tôi vẫn còn nhớ như in cảm giác ngỡ ngàng khi lần đầu cầm trên tay chiếc iPhone 5 vào cuối năm 2012. Đó là một chiếc smartphone mỏng nhẹ, vuông vắn nhưng không "béo cục" như iPhone 4. Đó là một chiếc smartphone toát lên vẻ thanh lịch trên gần như tất cả các góc cạnh.

Nói gì thì nói, iPhone SE vẫn là một chiếc iPhone đẹp. Bởi nó giống hệt iPhone 5.

Nhưng đã 3 năm trôi qua kể từ ngày iPhone 5 khiến cho những iFan ngỡ ngàng, và cũng chẳng còn ai hỏi "Ơ mới mua iPhone à" khi tôi cầm chiếc SE đi xung quanh văn phòng GenK nữa, dù rằng chiếc iPhone SE của tôi là màu rose gold chứ không phải các màu đã từng có mặt trên 5s. Lại nhắc tới lựa chọn màu khá mới mẻ này, rose gold (vàng hồng) không hề quá nữ tính như những gì tôi hình dung ban đầu. Dưới ánh sáng tốt, màu rose gold sẽ ngả sang xám bạc nhiều hơn, nhìn rất sang trọng và quý phái. Sắc hồng chỉ hiện rõ khi nhìn từ góc tối, nhưng đây là nét hồng pha với gold rõ rệt chứ không phải là hồng phớt hay hồng sậm. Dù sao, anh em có lẽ sẽ không thích màu này như chị em.

Do mới bước vào giai đoạn chuyển tiếp từ iPhone 5 lên iPhone 6s Plus chỉ vài ngày nên tôi vẫn cảm thấy iPhone SE thực sự là một chiếc smartphone tiện dụng, ít nhất là từ khía cạnh thời trang. Gần như không có một chiếc quần bò nào của tôi "tương thích" với 6s Plus cả, mà tôi cũng không có nhiều quần kaki để đủ mặc cả tuần. Việc Apple ẩn giấu mục đích thực sự là tấn công vào thị trường giá rẻ dưới câu marketing "Một bước tiến lớn cho (điện thoại) nhỏ" không thể làm giảm vai trò đặc biệt quan trọng của kích cỡ trong trải nghiệm hàng ngày.

Những ngày chỉ song hành cùng SE, tôi không cần phải mang theo túi xách, cũng không cần phải bỏ... quần bò ở nhà. Ngồi tán nhảm với bạn bè cùng một chiếc iPhone SE gọn nhẹ trong túi quần hiển nhiên là dễ chịu hơn khi mang 6s Plus theo người rất nhiều.

Đáng tiếc rằng hình hài gọn nhẹ không đi cùng những trải nghiệm màn hình dễ chịu. Trong những ngày đầu tiên thử nghiệm iPhone SE, đôi tay của tôi vẫn còn chưa quên trải nghiệm iPhone 5, do đó tôi hoàn toàn có thể gõ iMessage hay Facebook Messenger một cách dễ dàng mà không cần nhìn bàn phím. Nhưng trong quá trình sử dụng song song iPhone SE cùng iPhone 6s Plus, tôi nhanh chóng thích nghi với phiên bản cỡ lớn. Tỷ lệ typo (gõ sai) trên iPhone SE cũng tăng lên đáng kể.

Giới hạn của kích cỡ lại càng bộc lộ rõ khi xem YouTube. Những lúc này, dĩ nhiên là tôi sẽ sử dụng chiếc iPhone phablet của mình. Càng dành nhiều thời gian cho những tác vụ tương tự như lướt web, lướt face, chơi Tum hay "chiến" game, tôi càng thấm thía vì sao vào năm 2014 người ta lại "cuồng" iPhone 6 và iPhone 6 Plus đến thế.

Nhưng chiếc "đầu bảng 4 inch 400 đô" của Apple cũng có nhiều điểm mạnh. Toàn bộ trải nghiệm iOS 9 của tôi trên iPhone SE, tất cả các tác vụ hay các hiệu ứng hình ảnh đều được thực hiện một cách mượt mà và nhanh nhạy đến lạ lùng. Nếu vẫn còn ở lại với iPhone 5, chắc hẳn bạn cũng biết rằng chiếc smartphone 2012 này không còn hỗ trợ tốt iOS mới nhất nữa.

Chính vì hiểu quá rõ điều này nên tôi không thể không cảm thấy kì lạ khi dùng chiếc iPhone SE có chip Apple A9 và 2GB RAM. Nhiều lúc tôi cứ ngỡ mình vẫn đang sử dụng chiếc điện thoại đã dùng trong suốt 3 năm vừa qua, với cảm giác giống như ai đó đã "tiêm doping" cho chiếc điện thoại đó vậy.

Đáng tiếc rằng hiệu năng cũng chỉ là một trong số ít ỏi những điểm khác biệt thực sự của iPhone SE so với iPhone 5. Thực chất, ngoại trừ cảm biến vân tay thì chiếc iPhone 5 cũ cũng không hẳn là thiếu tính năng. Tất cả những gì tôi cần nhất như trình duyệt, ứng dụng mạng xã hội và email, chụp ảnh, gọi video, nhắn tin iMessage và cả chia sẻ file (AirDrop) cũng đều có mặt trên iPhone 5. Nếu bạn chuyển từ iPhone 5s hoặc iPhone 6 sang iPhone SE, bạn có lẽ sẽ còn cảm thấy nhàm chán hơn nữa. Chiếc iPhone 4 inch 2016 thậm chí còn không có khả năng cảm nhận lực biến Force Touch như 2 mẫu iPhone 6s và 6s Plus, dù rằng thực tế sử dụng cho thấy Force Touch không hề mang ý nghĩa cách mạng.

Có lẽ hai thay đổi lớn nhất mà chiếc iPhone SE mang lại cho trải nghiệm sử dụng của một người đã quen với iPhone 5 là chụp ảnh và game. Khi bạn sở hữu chiếc smartphone có sức mạnh vượt trội nhất (ít nhất là khi tính riêng iOS), bạn chắc hẳn sẽ dành ra một chút thời gian thử nghiệm những tựa game mới, ví dụ như Warhammer 40k Freeblade chẳng hạn.

Đây là tựa game từng được dùng để quảng bá cho tính năng Force Touch trên iPhone 6s và 6s Plus, nên khi chuyển lên chiếc iPhone SE nhà phát triển sẽ phải sử dụng các cơ chế điều khiển khác, ví dụ như vuốt 2 ngón thay vì nhấn mạnh để bắn súng hạng nặng. Dù sao, sự mượt mà cùng trải nghiệm đồ họa đỉnh cao (dĩ nhiên là theo tiêu chuẩn di động) cũng là quá đủ cho những "Hiệp sĩ" của "Đế chế Loài người" giết thời gian một cách hiệu quả.

Càng dùng iPhone SE thì cảm xúc của tôi về chiếc iPhone này lại càng lẫn lộn. Đây là chiếc iPhone mới nhất của Apple, nhưng tôi không hề mất một chút thời gian nào để làm quen với SE. Vẫn là restore từ iCloud rồi dùng như bình thường. Đúng là Apple tạo ra chiếc iPhone này để giải quyết bài toán tăng trưởng, bởi trải nghiệm của iPhone SE sẽ không làm cho bất cứ iFan cuồng nhiệt nào cảm thấy thú vị cả.

Mặt khác, sự thật là nếu bạn không thích màn hình lớn thì bạn cũng chẳng có lý do gì để từ chối iPhone SE. Đây vẫn là trải nghiệm trau chuốt của Táo, dù có thiếu đi một chút tính năng so với 6s cũng không ảnh hưởng quá nhiều đến quá trình sử dụng hàng ngày.

Ví dụ, camera mặt trước trên iPhone SE chỉ có độ phân giải 1.2MP trong khi iPhone 6s chạm ngưỡng 5MP. Sự khác biệt tưởng như rất nhiều đó chẳng ảnh hưởng mấy đến những cuộc gọi FaceTime hàng ngày khi cô em gái đi du học thường chẳng phân biệt được khi nào tôi dùng 6s Plus, khi nào tôi dùng SE.

May mắn là chất lượng camera mặt sau đã được nâng lên mức ngang bằng iPhone 6s. Những bức ảnh tôi chụp trong căn nhà hơi thiếu ánh sáng của mình trong trẻo hơn hẳn. Những bức ảnh chụp đường phố Hà Nội ngày nắng nóng cũng rực rỡ hơn, ánh đèn đường trong đêm tối cũng ít nhiễu hơn. Apple vẫn thường khoe khoang rằng iPhone là chiếc máy ảnh phổ biến nhất thế giới, và thật may mắn là phiên bản "máy ảnh có giá trị khoe khoang" của Apple nay cũng đã được cải thiện chất lượng.

Và trong những chuyến dạo phố cùng iPhone SE, tôi lại nhận ra một điểm mạnh khác của chiếc iPhone 4 inch này: thời lượng pin. Có một điều hơi buồn cười là thời lượng pin quá tốt của iPhone SE lại khiến tôi bối rối. Có lẽ nhiều người dùng những chiếc iPhone "chính thống" (không phải là Plus) đều sẽ quen với nhịp sạc pin một lần mỗi ngày. iPhone SE thì khác. Sau một ngày đi làm hoặc đi chơi có bật 3G, có lướt face và dành khá nhiều thời gian chụp ảnh trên chiếc iPhone này, đến cuối ngày SE của tôi vẫn hiển thị pin tới 28%. Không biết bạn có như tôi không, có bối rối vì không muốn cắm sạc qua đêm trên một chiếc điện thoại có pin lưng chừng giữa "đủ cho sáng mai" và "phải sạc thôi".

Vậy nếu không cắm sạc thì làm gì? Dĩ nhiên là cầm iPhone lướt web ở chế độ Night Shift cho đến khi buồn ngủ. Tôi thấy Night Shift thực sự là lý do hợp lý để nâng cấp nếu như bạn vẫn còn dùng các thiết bị iOS 32-bit như iPhone 5 hoặc iPad Mini 1. Chế độ đêm khuya này khiến tôi... rất mỏi mắt và nhanh chóng chìm vào giấc ngủ khi pin vẫn còn ở mức 26%.

Nhưng Night Shift không phải là thế mạnh của riêng iPhone SE. Ngay đến cả chiếc 5s mà iPhone SE đóng vai trò "khai tử" cũng đã có tính năng này rồi.

Chiếc iPhone cá nhân hơn bao giờ hết

Những chiếc iPhone mới luôn mang trong mình những cảm xúc mãnh liệt. Người ta sẽ đứng xếp hàng nhiều ngày để đợi iPhone. Người ta sẽ lên mạng tranh cãi xem có chiếc smartphone Android đã có sẵn một tính năng trọng điểm đang được bàn tán xôn xao của chiếc iPhone mới ra mắt hay chưa. Và rồi Tim Cook sẽ lên tiếng công bố một kỷ lục doanh số nào đó được iPhone thiết lập trong vòng 3 ngày.

Nhưng iPhone SE không có được những may mắn đó. Khi chiếc iPhone giá rẻ này ra mắt, người ta chỉ bàn tán về ý nghĩa của SE với tương lai của Apple, một tương lai chắc chắn sẽ tập trung vào các thị trường đang phát triển được hy vọng sẽ thay thế Trung Quốc.

Bởi vậy nên iPhone SE cũng là chiếc iPhone mang tính cá nhân nhất từ trước tới nay. Có thể nói rằng những chiếc iPhone mới sẽ luôn nâng tầm ước mơ của các iFan lên một tầm cao mới, sẽ thế chỗ cho điện thoại của họ để đại diện cho khái niệm "hoàn hảo" đáng mơ ước. Nhưng iPhone SE thì khác. Cảm xúc của bạn về chiếc iPhone này có lẽ sẽ phụ thuộc vào những câu hỏi như "Bạn đang dùng iPhone gì" hay "Nhu cầu của bạn là gì".

Ví dụ, nếu bạn chưa bị mê hoặc bởi màn hình lớn, nếu bạn thực sự đặt yếu tố gọn nhẹ lên trên hết hoặc nếu bạn muốn mua một chiếc iPhone có thể nâng cấp thêm 4 đời iOS nữa ở mức giá hấp dẫn nhất có thể, iPhone SE là lựa chọn của bạn. Nhưng nếu bạn đã nâng cấp từ iPhone cỡ nhỏ lên iPhone cỡ lớn, có lẽ bạn sẽ không thực sự thích SE.

Với một iFan đang đứng giữa ranh giới của iPhone 5 và iPhone 6s Plus như tôi, iPhone SE cũng nằm giữa ranh giới của yêu và... chán. Nếu bạn hỏi tôi chọn lựa giữa iPhone SE và những chiếc iPhone 4.7 inch hay 5.5 inch, tôi sẽ không chọn SE. Chiếc iPhone 6s Plus khiến tôi không thể từ bỏ trải nghiệm iPhone cỡ lớn. Ngược lại, nếu bạn hỏi tôi rằng tôi có muốn chiếc iPhone SE hay không, tôi sẽ trả lời "Có", nhưng chỉ là với vai trò một chiếc điện thoại bổ sung cho iPhone Plus. Sẽ là rất tuyệt nếu tôi có thêm một chiếc iPhone để bỏ vào túi quần mang theo những lúc tôi không thực sự cần tới iPhone. Vào lúc này, trong số những chiếc iPhone đủ gọn nhẹ để đảm nhiệm vai trò ấy, iPhone SE là hoàn hảo nhất.

Nói tóm lại, chiếc iPhone có mục đích và vai trò rất rõ ràng. Nếu nhu cầu và kinh phí của bạn vừa khít với mục đích ấy, iPhone SE sẽ là chiếc iPhone đủ tốt cho bạn. Nếu không, cũng đừng chỉ trích iPhone SE quá nhiều. Mục đích của chiếc iPhone này không phải là để khiến cho tất cả iFan trầm trồ như những chiếc iPhone tháng 9 mà chỉ là để đem trải nghiệm iPhone tới những người có nhu cầu và kinh phí khác với bạn mà thôi.