Đánh giá trình duyệt web Brave - Phiên bản Google Chrome dành cho người dùng Internet thực sự 'hardcore'

Đây là những lời quảng cáo chắc nịch của các nhà phát triển Brave - một trình duyệt web được phát triển từ nhân Chromium giống với Google Chrome, nhưng đặt sự riêng tư, tính bảo mật của người dùng lên trên hết.

Do được phát triển dựa trên nhân Chromium nên Brave có đầy đủ các tính năng như Chrome, bao gồm các tính năng mở rộng (Extension), khả năng tương thích với các dịch vụ của Google trên nhiều thiết bị và tốc độ cao. Nhưng tại sao lại mình lựa chọn Brave thay cho Google Chrome, và tại sao trình duyệt web của hãng công nghệ hàng đầu Thế giới lại bị nhiều người dùng từ bỏ sau một thời gian sử dụng?

Những lý do để 'né' Google Chrome

Sau những vụ rò rỉ thông tin từ những hãng công nghệ, nhiều người càng cảm thấy lo ngại về tính riêng tư của mình trên mạng. Có lẽ, giải pháp duy nhất là hạn chế được những điều các công ty lớn (như Google) biết về bản thân, để khi có những vụ việc xảy ra thì ta cũng không bị ảnh hưởng quá nhiều.

Vụ làm lộ thông tin gần nhất đã làm Google phải đóng cửa Google sớm 4 tháng

Là một người sử dụng Android, mình cũng đã để lộ thông tin địa điểm của mình mọi lúc mọi nơi (Google thu thập thông tin ví trí kể cả khi người dùng đã tắt định vị), hãng cũng biết được thói quen mua sắm, thói quen sử dụng smartphone qua các phần mềm 'phân tích thói quen người dùng'. Việc sử dụng ứng dụng của nhiều hãng, giúp cho người dùng phân chia thông tin cá nhân ra làm nhiều mảng, tránh tình trạng để một công ty duy nhất có một bộ hồ sơ hoàn chỉnh về người dùng.

Nhưng nếu như là người không quan tâm đến bảo mật cá nhân, thì bạn cũng có thể thử nghiệm với các trình duyệt web khác để thử nghiệm tốc độ, trải nghiệm các tính năng độc đáo mà Chrome không có. Như đã cập, Brave được xây dựng trên lõi Chromium giống với Google Chrome, Vivaldi, Opera và sắp tới sẽ là Microsoft Edge, nhưng bản thân nó cũng có những điểm hay mà các trình duyệt khác không có.

Google Chrome có khả năng lưu trữ mật khẩu, rất tiện dụng nhưng cũng khó có thể tin tưởng

Một khía cạnh nữa làm cũng cần nói tới là hệ thống lưu trữ mật khẩu của Chrome, nó rất tiện dụng khi tự điền đầy đủ các thông tin khi người dùng đăng nhập vào các tài khoản. Việc lưu trữ tất cả mật khẩu ở một phần mềm duy nhất là rất nguy hiểm, vì nếu như những kẻ xấu xâm nhập được vào hệ thống của Google thì chúng có thể nắm giữ được mọi tài khoản của người dùng.

Giao diện LastPass, phần mềm quảng lý mật khẩu nhiều tài khoản

Hiện nay đã có nhiều giải pháp có tính bảo mật cao hơn, như LastPass và 1Password, hoạt động độc lập với trình duyệt web. Các phần mềm này cũng có thể sử dụng được với nhiều trình duyệt khác nhau như Brave, Vivaldi và Opera, nên mình có thể tin tưởng rằng các thông tin tài khoản đã được lưu trữ và mã hóa bởi một công ty chuyên về bảo mật, thay vì đặt niềm tin vào bất cứ trình duyệt nào nói trên.

Trải nghiệm thực tế Brave

Cảm nhận đầu tiên khi mình khi tải và mở Brave lần đầu đó là nó có giao diện giống Chrome tới 99.99%! Vẫn biết cả 2 trình duyệt đều được phát triển từ một nhân Chromium, nhưng Brave giống Chrome hơn tất cả những trình duyệt khác trên thị trường. Một vài sự 'điểm xuyết' ở thanh địa chỉ và nút trở lại, tiến lên chỉ là những thay đổi rất nhỏ, không đáng kể. Ta cũng có thể chuyển toàn bộ lịch sử duyệt web và những cài đặt đã làm ở Chrome sang Brave, nên việc thay trình duyệt trở nên vô cùng dễ dàng.

Những bước cài đặt đầu tiên của Brave

Là một người sử dụng Chrome từ ngày mua chiếc máy tính đầu tiên, mình ngay lập tức quen tới giao diện của Brave. Ta cũng có thể vào hệ thống Flags (chrome://flags) để tùy chỉnh những tính năng thử nghiệm - mình vào đây chỉ để tắt tính năng Smooth Scrolling mà mình cho là rất khó chịu trên Chrome. Kèm theo đó, người dùng cũng có thể vào Chrome Store để tải phần mềm mở rộng (Extension), chủ đề (Theme).

Giao diện của Brave và Chrome gần như giống hệt nhau

Đến phần Menu cũng có giao diện giống nhau, mặc dù Brave có thêm một vài lựa chọn mới

Hệ thống Flags (chrome://flags) hoạt động hoàn hảo

2 điểm khác biệt về thiết kế bên ngoài mình nhận ra là Brave có trang mở Tab mới (New Tab) màu mè hơn, kèm theo đó có các số liệu về việc bảo vệ người dùng (sẽ được đề cập sau) và được tích hợp sẵn theme tối. Theme tối thực chất chỉ đổi màu thanh địa chỉ chứ không phải là Chế độ tối (Dark Mode) hoàn chỉnh, nhưng Chrome cũng không có nên ta cũng không trách được Brave.

Đó là về giao diện bên ngoài, nhưng về tính năng thì Brave có thêm rất nhiều, có những cái có thể thay thế được những phần mềm phải cài thêm vào Chrome. Đầu tiên ta phải kể tới hệ thống chặn quảng cáo và phần mềm theo dõi được tích hợp sẵn. Phần mềm này rất hiệu quả, không thua kém gì AdBlock Plus mình đang sử dụng ở Chrome, và đặc biệt là cũng có tính năng mở quảng cáo (white list) những trang web mà mình muốn, chặn video tự chơi (auto-play).

Chặn quảng cáo và các phần mềm theo dõi

Chặn luôn cả các video tự chơi (auto-play) khó chịu!

Sau một ngày sử dụng, Brave chặn được tới hơn 2200 quảng cáo, tiết kiệm được 4 phút cuộc đời mình!

Khả năng chặn quảng cáo của Brave có 1 ưu điểm lớn và 1 nhược điểm cũng... lớn không kém. Đầu tiên, phần mềm chặn của Brave không cho các website biết rằng người dùng đang chặn quảng cáo, nên những website này cũng không hiện những bảng thông báo 'nài nỉ' người dùng mở phần mềm để họ có thể hiện chúng.

Với Brave, mình không gặp tình trạng các trang web 'nài nỉ' đòi đặt quảng cáo như Chrome

Ngược lại, mình gặp một nhược điểm đó là khả năng chặn quảng cáo của Brave...quá hiệu quả, nên một số trang web sử dụng plugin để nhấn Like và Chia sẻ nhanh lên Facebook bị chặn luôn, vì không mở được trang Pop-up!

Brave chặn quảng cáo quá hiệu quả, nên plugin của Facebook cũng không hoạt động luôn!

Phần mềm tiếp theo mình cho là không hữu dụng cho lắm, đặc biệt là ở Việt Nam đó là Brave Rewards. Tính năng này cho phép người dùng nạp tiền vào, sau đó quyên góp cho những người đã đăng kí với Brave. Mình thử với các kênh Youtube đang xem, những trang tin như The Verge, Mashable hay NYTimes thì đều không dùng được, nên tính năng này với mình là vô dụng.

Tính năng Brave Rewards

Được quảng cáo là dành cho những người thích sự riêng tư nên Brave cũng có nhiều biện pháp để bảo vệ người dùng. Ngoài tính năng chặn phần mềm theo dõi như đã đề cập ở trên, ta còn có một chế độ gọi là 'Mở trang riêng tư với Tor'. Vậy chế độ này thì khác gì với chế độ riêng tư đã có sẵn trên Chrome, và cũng đã có sẵn trên Brave?

Cửa sổ bảo mật với Tor có màu tím 'hành' đặc trưng, giống với trình duyệt Tor truyền thống

Chính Google cũng đã thông báo với người dùng rằng chế độ bảo mật của mình sẽ không lưu lịch sử duyệt web, tắt Cookies, nhưng sẽ không bảo vệ người dùng khỏi nhà mạng (ISP), hệ thống lưu trữ dữ liệu của trường học hoặc công ty. Chính vì vậy, mặc dù chế độ này 'tạo cảm giác' rằng người dùng không bị theo dõi, nhưng những ai có đủ quyền lực thì vẫn hoàn toàn có thể 'bới' được ra những gì ta đã làm.

Ngược lại, Brave cung cấp cho người dùng một chế độ giống với Tor - một trình duyệt được thiết kế dành cho những người dùng cần sự bảo mật tối đa. Để giải thích một cách ngắn gọn, khi người dùng sử dụng Tor thì thông tin chuyển giữa máy tính cá nhân và máy chủ sẽ đi qua rất nhiều node mạng khác nhau, qua mỗi node lại được mã hóa nên có tính bảo mật rất cao. Nhiều người nghĩ tới Tor là nghĩ tới deep-web và những hoạt động trái phép, nhưng về bản chất thì Tor chỉ được thiết kế để bảo vệ tính bảo mật thông tin mà thôi, còn làm những việc sai trái hay không là do người dùng!

Cửa số trình duyệt Brave Chromium (trái) so với cửa sổ Tor (bên phải)

Khi chuyển sang sử dụng cửa sổ Tor, trình duyệt sẽ mặc định chuyển sang dùng trang tìm kiếm Duck Duck Go. Trang tìm kiếm này có 2 ưu điểm so với Google, đó là không lưu trữ thông tin người dùng để tăng tính bảo mật và luôn luôn đặt các kết quả tìm kiếm theo hướng cân bằng.  

Kết quả tìm kiếm cân bằng là gì? Trong một thời gian dài, Google bị chỉ trích vì hiện các kết quả tìm kiếm để quảng cáo sản phẩm của mình, hoặc để quảng bá cho thiên hướng chính trị của hãng, nên được coi là một trang tìm kiếm có tính thiên vị (bias). Duck Duck Go thì ngược lại, họ không quảng cáo các tính năng của Google, cũng không có động cơ chính trị nên một khi người dùng đã tìm kiếm thì sẽ có các thông tin từ nhiều chiều khác nhau chứ không phải những gì Google muốn người dùng xem.

Trang tìm kiếm Duck Duck Go

Nhưng cũng phải nói rằng, duyệt web bằng cửa sổ Tor chậm hơn rất nhiều so với cửa sổ Chromium! Do thông tin được đưa qua nhiều node mạng nên có độ trễ rất lớn, mở một trang web lúc nào cũng lâu hơn 2 đến 3 lần so với thông thường. Vậy nên khi duyệt web bằng Brave người dùng có 2 lựa chọn: tốc độ cao hoặc sự bảo mật tuyệt đối.

Tính năng cuối cùng, nhưng không kém phần quan trọng đó là khả năng tải file Torrent ngay trên trình duyệt! Phần mềm µTorrent hay Bittorent đã bị một số người dùng tố cáo sử dụng tài nguyên máy tính của người dùng để đào tiền ảo, mặc dù đa số trang cũng nói rằng tính năng này đã bị gỡ đi, nhưng việc sử dụng tính năng có sẵn trong trình duyệt vẫn tiện hơn rất nhiều.

Tải Torrent ngay trong trình duyệt, không cần phải phần mềm ngoài

Phiên bản dành cho smartphone

Khác với một trình duyệt web nhân Chromium khác là Vivaldi (cũng rất nổi tiếng) thì Brave có thêm phiên bản dành cho thiết bị di động (máy tính bảng, smartphone). Phiên bản này ít tính năng hơn bản dành cho máy tính, nhưng vẫn được tích hợp khả năng chặn quảng cáo, theo dõi và có nhiều lựa chọn về trang tìm kiếm hơn so với Chrome (trong đó có Duck Duck Go).

Brave di động có khả năng chặn quảng cáo hiệu quả

Lựa chọn trang web tìm kiếm của Google (trái) và Brave (phải)

Giao diện mở Tab mới cũng có sự khác biệt giống với bản của máy tính - Google Chrome (trái) và Brave (phải)

Về bản chất, Chrome cũng có tính năng chặn quảng cáo trên smartphone, nhưng có khả năng chặn không hiệu quả bằng Brave. Khi vào những trang có quảng cáo, Chrome vẫn cho phép trang đó hiện phần viền của mẩu quảng cáo đó trước khi chặn phần đồ họa, nên trang web sẽ bị nhảy lên xuống 2 lần. Còn với Brave, quảng cáo đó bị chặn ngay lập tức, ta không hề thấy nó hiện ra!

Lời kết

Sau tuần đầu tiên chuyển từ Chrome sang Brave, mình cảm thấy rất hài lòng. Trong thời gian này mình chỉ tìm ra 1 lỗi duy nhất với plugin Facebook, nhưng bù lại nhận được thêm những tính năng về bảo mật, và đặc biệt là khả năng tải Torrent mà không cần phải sử dụng ứng dụng ngoài.

Liệu rằng ai cũng cần phải chuyển sang sử dụng Brave hay những những trình duyệt nhân Chromium khác thay cho Google Chrome hay không? Nếu như bạn không sử dụng những tính năng kể trên, hay không cảm thấy rằng những việc mình làm trên Internet cần sự bảo mật quá cao thì Chrome vẫn hoàn toàn có thể đáp ứng được. Ngược lại, với những ai làm các công việc 'nhạy cảm' như quản trị mạng, kế toán, chính trị gia,... thì việc thử qua các lựa chọn như Brave không phải là ý tưởng tồi.