Du ngoạn thế giới thực tế ảo bằng 19 bộ phim kỹ xảo đỉnh cao

Ready Player One (tựa Việt: Ready Player One: Đấu Trường Ảo) sẽ được ra mắt vào ngày 30/3 tới đây hứa hẹn là siêu phẩm tiếp theo của ông hoàng bom tấn Steven Spielberg. Dựa trên nguyên tác tiểu thuyết của nhà văn Ernest Cline, bộ phim sẽ đem cả thế giới ảo OASIS lên màn bạc.

Tuy nhiên đây không phải là lần đầu tiên một thế giới ảo được tái hiện với tất cả tiềm năng vô hạn cùng những mối đe dọa tiềm ẩn. Khám phá những vũ trụ khác, giải phóng trí óc của bạn khỏi tưởng tượng hạn hẹp để "nổ não" với hàng loạt sự kiện kì dị đã là tư tưởng chính làm nên sức cuốn hút của những Doctor Who hay Rick and Morty.

Trước khi gia nhập OASIS, hãy cùng làm một chuyến du hành qua những cột mốc năm tương ứng với các phim đã viết nên lược sử cho thực tế ảo (virtual reality - VR) trên màn ảnh.

1. 1973: Welt am Draht/World on a Wire

Welt am Draht hay còn được gọi là World on a Wire (Thế Giới Ảo) là một phim truyền hình mini Đức dựa trên tiểu thuyết của nhà văn Daniel F Galouy. Rực rỡ, đáng sợ và hồi hộp, đây sẽ là một "liều thuốc bổ" nếu như bạn quá yêu vẻ đẹp dị biệt của màn ảnh thập niên 70 mà những tác phẩm như A Clockwork Orange đem lại.

Nội dung phim kể về vụ sát hạt giáo sư Vollmer, một nhà thiên tài đã chế ra một thế giới ảo tên là Simulacron. Sự ra đời của môi trường này đã tạo ra hàng loạt thuyết âm mưu, án mạng và rất nhiều rắc rối. Với kỹ xảo và kịch bản đi trước thời đại, tiếc rằng World on a Wire lại không được biết tới rộng rãi cho tới tận ngày nay.

2. 1976: Doctor Who - Tập phim The Deadly Assassin

Đây không phải là tập phim duy nhất mà thực tế ảo xuất hiện trong Doctor Who, tuy nhiên là tập phim quan trọng nhất vì nó được làm từ quá lâu rồi. Trong tập phim này, Bác Sĩ Vô Danh (Tom Baker thủ vai) du hành vào một thế giới ảo có tên là Ma Trận (!?) nguy hiểm.

3. 1983: Brainstorm

Brainstorm theo chân một nhóm nhà khoa học dẫn đầu bởi Michael Brace (vào vai bởi Christopher Walken) người đã phát triển một thiết bị như chiếc mũ chụp ghi nhận lại cảm xúc và trải nghiệm của người dùng, sau đó được lưu trữ cho người khác để dùng. Đây giống như là một giấc mơ đối với tín đồ của dòng phim khoa học viễn tưởng, với cả đống dây và thiết bị kết nối với não bộ cũng như những giấc mơ tuyệt diệu.

Điều ngăn cản Brainstorm trở thành một kiệt tác được khán giả đại chúng biết tới là cái chết bi thảm của nữ diễn viên chính Natalie Wood trong quá trình thực hiện phim. Brainstorm sau đó đã bị đình trệ nhiều năm liền, bị hãng MGM rút vốn và bản thân đạo diễn Douglas Trumball đã bỏ nghề ngay sau đó.

4. 1987 - 1994: Star Trek - Tập phim The Next Generation

Có rất nhiều công nghệ của tương lai đã được trang bị trên con tàu USS Enterprise và nhiều tuyến truyện về thực tế mô phỏng (simulated realities). Thế nhưng nếu muốn nói về sự tiến hóa của thực tế ảo trên màn ảnh không thể không nhắc tới vai trò của Holodeck.

Đó là thiết bị có thể tạo ra một hình 3 chiều của người hoặc sự vật. Nó dùng cho huấn luyện các chiến binh, cho phép các nhân vật có được hình dung mô phỏng về môi trường. Holodeck lần đầu xuất hiện trong series hoạt hình Star Trek những năm 70 nhưng phải đợi tới series The Next Generation nó mới sắm một vai quan trọng trong phát triển công nghệ, kịch bản và nhân vật trong thế giới của Star Trek.

5. 1988: Red Dwarf - Tập phim Better Than Life

Better Than Life là tập thứ hai trong series phim Red Dwarf mùa hai, cũng là tên của trò chơi thực tế ảo trong đó mọi suy nghĩ của người chơi đều có thể trở thành hiện thực. Chính vì khả năng phóng túng như thế, các game thủ bị nghiện Better Than Life bởi ở đó họ có thể tạo ra thế giới hoàn hảo theo ý mình.

6. 1990: Total Recall

Đây là tác phẩm đáng chú ý trong thập niên 90 lấy cảm hứng từ câu chuyện We Can Remember It For You Wholesale của nhà văn Philip K. Dick với việc đem lên phim rất nhiều súng ống, các nhân vật điên rồ và tất nhiên không thể thiếu Arnold Schwarzenegger. Phim khám phá tương lai nơi những ký ức ảo được cấy vào não bộ con người và những tập đoàn lớn thì cai trị thế giới (nghe quen không?).

7. 1992: The Lawnmower Man

Bộ phim đáng lẽ ra phải lấy nguyên tác từ truyện ngắn cùng tên của Stephen King thế nhưng ngoài một cảnh phim duy nhất "đi mượn" và việc Stephen King đi kiện cả đoàn làm phim vì phim của họ không liên quan đến truyện của ông, không có gì khiến khán giả liên hệ giữa hai tác phẩm.

Nội dung phim kể về một nhân viên cắt cỏ tên Jobe tham gia vào cuộc thí nghiệm của tiến sĩ Lawrence Angelo đến từ tập đoàn Virtual Space. Anh này bị chuốc thuốc và trải nghiệm rất nhiều thực tế ảo với hy vọng khiến anh thông minh lên. Quá trình đã thành công, tuy nhiên tác dụng phụ cũng đã ảnh hưởng lên thần kinh của Jobe không khác gì một lời cảnh tỉnh đối với những người dùng VR cho tới tận ngày nay.

8. 1996: Johnny Mnemonic

Vài năm trước khi Keanu Reeves tham gia vào Ma Trận, anh đã từng được tham gia thử nghiệm VR với phim mang phong cách cyberpunk Johnny Mnemonic. Nhân vật chính Neo, à không John Wick, à không phải, là Johnny người có bộ não cường hóa để dự trữ thông tin bởi mấy thông tin nhạy cảm thì quá quan trọng để gửi qua Net. Giống như nhiều phim trong danh sách, đây không phải là phần phim gốc mà đại khái dựa trên cuốn sách cùng tên của William Gibson.

9. 1995: Strange Days

Trong thế giới của Strange Days, một vài người sở hữu SQUID - một thiết bị bất hợp pháp sẽ ghi lại toàn bộ thứ họ nhìn thấy, cảm nhận và thực hiện. Số khác có thể mua các đĩa SQUID ở chợ đen để trải nghiệm. Nội dung phim theo chân hai cảnh sát trong nỗ lực ngăn chặn tội phạm với hàng loạt đầu mối được hé lộ qua các đĩa SQUID.

10. 1995: Virtuosity

Vì một vài lí do nào đó, những bộ óc vĩ đại trong Virtuosity đã tạo ra thứ được gọi là SID viết tắt của Sadistic, Intelligent và Dangerous (Tàn bạo, Thông minh, Nguy hiểm). Đó là thực tế ảo mô phỏng chân dung tất cả những kẻ giết người hàng loạt trong lịch sử. Vấn đề là lũ người ảo đó trốn thoát ra ngoài hiện thực, vì thế đành phải nhờ Denzel Washington và Russell Crowe để cứu thế giới.

11. 1999: The Matrix

Đây có lẽ là phim về thực tế ảo nổi tiếng nhất bởi đã xây dựng được cả một vũ trụ ảo cùng cả đống khái niệm phức tạp có ý nghĩa vượt thời gian. Cả nhân loại hóa ra đang sống trong một thực tế ảo do lũ người máy điều khiển, Ma Trận hiện diện ở khắp mọi nơi, mọi người đều có thể cảm thấy nhưng không ai nhận ra sự giả dối bao quanh mình.

12. 1999: eXistenZ

Bộ phim có sự tham gia của Jennifer Jason Leigh và Jude Law nói về một trò chơi thực tế ảo kiểm soát tất cả các trò chơi thực tế ảo khác, mà nếu muốn tham gia bạn phải cắm một sợi dây nối thẳng vào tủy sống. Đáng sợ, lôi cuốn và ám ảnh, eXistenZ khiến người Canada phải tự hào về tác phẩm của họ.

13. 2010: Tron Legacy

Tron: Legacy là phần hậu truyện của Tron (1982) tiếp tục đưa khán giả khám phá thế giới ảo và chiến đấu trong những bộ trang phục phát sáng. Tron (1982) là một trong những bộ phim điện ảnh đầu tiên có sự hỗ trợ đắc lực từ kỹ xảo hình ảnh máy tính và đã gây ảnh hưởng hết sức to lớn đến lịch sử điện ảnh thế giới từ đó về sau. Không chỉ đẹp mắt, Tron còn là thương hiệu đem lại cảm hứng không bao giờ cạn cho các thiết kế về phục trang, xe cộ và công nghệ.

14. 2016: Black Mirror - San Junipero

Mặc dù phim truyền hình Black Mirror thực sự xuất sắc, nó cũng đồng thời rất mệt mỏi và hại não khi nhìn về tương lai với cùng con mắt như các nhân vật trong phim, đặc biệt là mối quan hệ giữa chúng ta và công nghệ. Đó là lí do vì sao tập phim San Junipero cảm động được mọi người ca ngợi vì ít nhất có một kết cục tích cực. Phim khán phá quyền năng của VR và làm mới lại dòng phim về thực tế ảo vốn từ lâu bị thống trị bởi các thể loại kinh dị, bạo lực.

15. 2016: Black Mirror - Playtest

Vừa mới có một chút hy vọng trong San Junipero, Black Mirror đã dập tắt cảm xúc của khán giả với một tập Playtest vừa đen tối vừa khó xem. Trò chơi thực tế ảo trong tập phim này được thiết kế để khiến người chơi sợ vỡ mật và mất phương hướng, cũng là những cảm xúc mà khán giả phải chịu đựng đến tận cuối phim.

16. 2017: Rick and Morty - Mortynight Run

Có rất nhiều công nghệ màu mè, điên rồ và hại não từng xuất hiện trong series hoạt hình ăn khách Rick and Morty, nhưng tập phim Mortynight Run để lại ấn tượng với một trò chơi VR tên là Roy: A Life Well Lived. Người chơi sẽ nhập vai nhân vật trong vài phút nhưng họ có cảm giác đã sống cả đời trong vai nhân vật Roy: sinh ra, lớn lên lập gia đình, mắc bệnh, già yếu. Khi Roy chết đi thì người chơi tỉnh lại và hoàn thành lượt chơi của mình.

Trong phim, nhân vật Roy của Morty đã chiến thắng bệnh ung thư và chết vì... ngã thang, ngay cả khi Morty tỉnh dậy cậu vẫn không ngừng lảm nhảm về "cuộc đời ảo" của mình.

17. 2017: OtherLife

OtherLife xoay quanh một dạng thực tế ảo sinh học tồn tại dưới dạng ký ức do một nhà khoa học phát minh ra. Cô đã chống lại cả chính phủ khi họ muốn dùng nghiên cứu của cô để cầm tù con người trong thực tế ảo.

18. 2018: Altered Carbon - Force of Evil

Tương tự với OtherLife, nhân vật Takeshi Kovacs của Altered Carbon trong tập Force of Evil đã bị nhốt vào một thực tế ảo nơi anh bị tra tấn chết đi sống lại theo đúng nghĩa đen. Takeshi đã phải cố gắng rất nhiều mới có thể thoát được ra khỏi cái bẫy trí óc này.

19. 2018: Ready Player One

Trong thế giới của Ready Player One, hiện thực hoang tàn đã đẩy cậu thanh niên nhân vật chính cuốn vào OASIS - một thế giới ảo nơi con người có thể trở thành bất cứ thứ gì họ muốn. Người sáng lập ra OASIS đã để lại một "quả trứng Phục Sinh" - chiếc chìa khóa dẫn tới quyền sở hữu đấu trường ảo mà cả nhân loại khao khát.

Có thể thấy dòng phim về thực tế ảo đã mở ra những hướng tư duy đầy sáng tạo về công nghệ tương lai, đồng thời cũng dự đoán cho những vấn đề phát sinh khi con người quá lạm dụng nó. Thưởng thức 19 bộ phim trên sẽ không đủ để vẽ nên bức tranh về VR trên màn ảnh, nhưng có thể giúp bạn có được hình dung về cách nhìn của các nhà làm phim đối với công nghệ đầy tiềm năng này.