Dùng iPhone làm nền tảng cho công nghệ nhận dạng mới

Mới đây, một công ty tên Aoptix đã cho ra mắt sản phẩm mới nhất của họ: chiếc máy quét nhận dạng bằng mống mắt. Thực ra, đây đơn giản là chiếc iPhone có ốp lưng tích hợp thêm nhiều chức năng nhận dạng sinh trắc học. Nó cung cấp mọi chức năng cần thiết cho cảnh sát để kiểm tra nhanh chóng danh tính của đối tượng tình nghi. Một bộ phận quét dấu vân tay ở mặt sau, khả năng nhận diện khuôn mặt, và cái đặc biệt làm nên tên tuổi của nó: khả năng quét mống mắt. Về cách sử dụng thì có vẻ hơi phức tạp – bạn cần cầm nó thật gần mắt của người cần kiểm tra, và giữ nguyên trong vài giây – nhưng hãy hình dung đơn giản thôi, như là bạn đang chụp ảnh bằng một chiếc iPhone to đùng vậy. Quan trọng hơn, thiết bị này đủ nhỏ để có thể cầm và sử dụng bằng một tay, do đó cảnh sát có thể dùng tay kia lấy súng một cách dễ dàng.

Mà không chỉ là những cảnh sát sử dụng nó. Thiết bị mang tên Stratus này tuy mới được đưa ra thị trường, nhưng nó đã được sử dụng ở nhiều nơi trên các cửa khẩu biên giới và các sân bay. Bộ Quốc phòng Mỹ đã quyết định đầu tư 3 triệu đô-la cho Aoptix để phát triển công nghệ này. Khi nó trở nên phổ biến, quét mống mắt sẽ trở thành một kiểm tra thường quy giống như kiểm tra thẻ căn cước vậy. “Đây chính là một bước ngoặt lớn trong ngành công nghiệp sinh trắc học” – giám đốc marketing của Aoptix Joey Pritikin từng nói trên The Verge. “Chúng ta có thể thương mại hoá, chúng ta có thể sử dụng trong chăm sóc sức khoẻ, chúng ta có thể dùng ở những vùng có thảm hoạ... Đây sẽ là một thị trường thương mại béo bở”. Và chỉ sau mấy năm, Aoptix đã quyết định thiết bị này đã sẵn sàng để tung ra thị trường.

Dù sao thì, đã có nhiều nơi cũng sử dụng phương pháp tương tự. Phần lớn người dân Ấn Độ đã được quét mống mắt, cũng như rất nhiều người dân Iraq và những ai thường xuyên ra vào thành phố Dubai. Đây là tiêu chuẩn vàng trong chương trình quản lý thông tin cá nhân, dễ thực hiện hơn quét vân tay và cố định, bất biến hơn nhận diện khuôn mặt. Bạn chỉ phải nhìn vào máy quét và mở to mắt. Không giống như quét võng mạc, chiếc máy quét mống mắt này không cần phải để ngay sát mắt. Nó chỉ đơn giản giống như một chiếc máy chụp ảnh hồng ngoại, mà theo lý thuyết là có thể hoạt động ngay cả khi đứng ở hai đầu căn phòng.

Nếu bạn thấy thiết bị này có vẻ quen thuộc, có lẽ bạn đã từng xem Minority Report, ở đây họ đặt thiết bị nhận dạng khắp nơi, những người đi qua quảng trường đều nằm trong tầm ngắm, bật quảng cáo nhắm đến họ và gửi mọi thông tin về vị trí cũng như các hoạt động cho cảnh sát. Thiết bị này giải quyết tốt một vấn đề nam giải từ trước đến nay, đó là việc nhận dạng danh tính nhanh và đáng tin cậy. Vậy thế giới sẽ thay đổi như thế nào, nếu việc nhận diện chỉ đơn giản như việc chụp một bức ảnh? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu tiếp.

Giống như nhiều công nghệ khác, việc nhận diện bằng mống mắt đầu tiên xuất hiện trong tay quân đội Mỹ. Những người lính cần phải có cách để kiểm soát người dân Iraq, rất nhiều người trong số họ không có ảnh chụp để nhận dạng. Một công ty tên MorphoTrust đã sản xuất HIIDE, một thiết bị quét mống mắt cầm bằng hai tay. HIIDE cho phép những người lính quét mống mắt của những người qua lại và kiểm tra trong cơ sở dữ liệu danh sách những kẻ bị tình nghi.

Sau đó, công nghệ này đã trở nên phổ biến hơn và được sử dụng trong thực thi pháp luật, đặc biệt là nhắm đến những người dân thường. Trong quân đội, khi những người lính đã quen với công nghệ này, họ bắt đầu sử dụng chúng để kiểm tra chính những đồng đội của mình, để phát hiện ra những kẻ điệp viên trà trộn. Việc quét dấu vân tay mỗi sáng đã từng rất khó thực hiện, nhưng với một thiết bị quét mống mắt cầm tay thì việc kiểm tra lại dễ dàng hơn nhiều, khi mà nó có liên quan đến sự sống và cái chết của cả đội. Và khi được sử dụng trên chiến trường, máy quét mống mắt đã nhanh chóng được dùng trong việc thực thi pháp luật liên bang, trong các sở cảnh sát và vùng biên giới.

Nếu bạn từng đi tới Dubai thì bạn sẽ thấy. Sân bay của thành phố, nơi kiểm tra gồm có hai cửa, đều được sản xuất bởi Aoptix. Một cửa để kiểm tra hộ chiếu, và cửa kia sẽ quét mống mắt của bạn. Một khi hệ thống này được hoàn thiện, thời gian kiểm tra sẽ giảm đáng kể từ 49 phút xuống còn có 22 giây. Một công ty cá nhân tên Clear đang thử nghiệm hệ thống này. Và một khi đã quét mống mắt một lần, bạn có thể được bỏ qua việc kiểm tra an ninh ở rất nhiều sân bay của Mỹ.

Đơn giản hơn là như thế này. Chỉ với việc quét mống mắt, bạn sẽ có thể tiết kiệm một giờ đồng hồ trong việc kiểm tra ở sân bay. Cũng như một công nghệ kiểm tra danh tính, nó hoạt động còn tốt hơn. Không xâm phạm, khó làm giả hơn (mặc dù điều đó là hoàn toàn có thể), và hiệu quả hơn nhiều – vậy là quá đủ đối với một công nghệ nhận diện. Và, tương lai giống như trong Minority Report là hoàn toàn có thể.

Với những đất nước thức hiện chương trình nhận diện quốc gia, việc thực hiện quét mống mắt toàn dân đã và đang được thực hiện. Cộng tác với MorphoTrust, Ấn Độ đã hoàn thành việc quét mống mắt cho hơn 350 triệu dân và mục tiêu của họ là thực hiện trên toàn bộ 1,2 tỉ dân. Trong năm nay, Mexico sẽ thực hiện chương trình kết hợp quét mống mắt với thẻ căn cước bằng một chương trình được đầu tư 25 triệu đô-la. Cả hai trường hợp này, công nghệ kiểm tra mới sẽ ngăn ngừa sự gian lận, ngoài ra sẽ hỗ trợ trong việc hỗ trợ xoá đói giảm nghèo, nhân đạo...

Nhưng, cái gì cũng có hai mặt. Công nghệ này lại khiến nhiều người dân lo lắng.

“Việc nhận dạng nhân trắc học sẽ được sử dụng để theo dõi các hoạt động cá nhân của từng người”, theo Jay Stanley của Hiệp hội Dân quyền Mỹ. “Nếu công nghệ này được nhân rộng, việc bảo mật cá nhân sẽ không được đảm bảo”. Ngay cả ở Ấn Độ, hệ thống này chỉ được sử dụng trong các sở cảnh sát và cơ quan chính phủ, nhưng một khi được kết nối với hệ thống nhận dạng toàn cầu, thật dễ để tưởng tượng ra khung cảnh khi việc quét mống mắt sẽ trở nên thông dụng như việc kiểm tra giấy phép lái xe.

Khi xem xét kĩ về công nghệ này, nó cũng xuất hiện một vài nhược điểm nhất định. Hiện nay, hầu hết các thiết bị quét mống mắt phải sử dụng ở cự li gần vì camera phải bật đèn hồng ngoại để chiếu sáng mắt. Nguồn sáng quá mạnh sẽ làm hại võng mạc, do vậy thiết bị này phải sử dụng loại đèn có công suất phù hợp. AOptix cũng đã tiết lộ rằng công nghệ này có thể thực hiện được ở cự li xa hơn. Nhưng nguyên nhân phù hợp được đưa ra, cho việc công nghệ đó không được phát triển, đó là AOptix đã thấy được nguồn lợi béo bở từ công nghệ kiểm tra như hiện nay. “Chúng tôi không nghĩ công nghệ quét mống mắt từ xa có thể mang lại nguồn lợi nhuận”. Cũng tốt thôi, nhưng cũng thật bất tiện. Nếu có một tổ chức nào đó muốn phát triển công nghệ đó, chẳng có lý do gì lại ngăn cản cả.

Tóm lại, hiện nay chúng ta tạm dừng lại ở thiết bị quét mống mắt được chính quyền Mỹ sử dụng. FBI hiện đang xây dựng hệ thống thông tin cá nhân kết hợp thêm hình ảnh quét mống mắt. Công nghệ này đang dần được chấp nhận và sử dụng rộng rãi. Vấn đề bây giờ sẽ chỉ đơn thuần là việc thiết kế nó như thế nào cho phù hợp mà thôi.

Tham khảo: The Verge